در پی افزایش اجاره‌بها در کلانشهرها به خصوص در کلانشهری چون تهران بدمسکنی رواج پیدا کرده است به طوری که بسیاری از مشاوران املاک به تازگی از روش جدید سکونت برخی مستاجران خبر داده‌اند که این مسئله بیشتر در حومه کلانشهرها در حال رخ دادن است. در سال‌های گذشته خبرهایی از اجاره زیر زمین و پشت بام در رسانه‌ها منتشر شده بود اما این بار در کنار آن روش‌های سکونت ظاهرا کانکس نشینی نیز رواج پیدا کرده است. به گفته کارشناسان در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته از کانکس‌ها برای سامان‌دهی به وضعیت خانوارهای بدمسکن استفاده می‌شود و اکنون تعداد خریدوفروش این نوع از کانکس‌های مسکونی در حومه تهران روزبه‌روز افزایش می‌یابد. به گفته کارشناسان در ایران حدود ۱۹ میلیون نفر بدمسکن داریم که به نظر می‌رسد دولت باید برای این قشر فکر عاجل کند.

کانکس نشینی ارزان تمام می‌شود

بررسی برخی از سایت‌های فروش و اجاره حاکی از آن است که در سال‌های اخیر مستأجران از مناطق بالایی به مناطق پایین‌تر رفته تا بودجه کفاف اجاره خانه را داشته باشد. در ادامه همین روند دومینووار مستأجران مناطق پایینی به سمت حاشیه‌نشینی سوق داده شده‌اند. حاشیه‌نشینی هم نیازمند الزاماتی برای تامین سقف بالای سر است و به نظر می‌رسد اجاره کانکس یکی از این راه‌هاست.کشتی در آگهی‌های روزنامه‌ها و سایت‌ها، قیمت خرید و اجاره کانکس را نمایان می‌سازد. کانکس ۱۸ متری و ۱۵ متری با نرخ ۳۵ و ۹۵ میلیون تومان به ‌فروش می‌رسند که به قول یک تولید‌کننده کانکس، یک خانواده ۳ نفره می‌توانند در این کانکس‌ها  با تمام امکانات زندگی کنند. کانکس ۱۸ میلیون تومانی نیز در بازار موجود است که البته به فضای بسیاری کمی دارد و بیشتر برای نگهداری از لوازم خانگی استفاده می‌شود. به گفته برخی از این تولیدکنندگان کانکس، عمده خریداران این کانکس افراد و زوج‌هایی هستند که امکان اجاره واحد مسکونی ندارند و سعی می‌کنند با اجاره و یا خرید این کانکس‌ها اسباب و وسایل خود را در آن نگهداری کرده و خود به خانه پدر و مادرشان بروند و گاهی جدا از هم زندگی می‌کنند. یکی دیگر از شرکت‌های اجاره دهنده کانکس گفت: شرایط اجاره کانکس برای زندگی با دیگر موارد تفاوتی نداشته و شما می‌توانید یک سازه را اجاره کرده و برای تجهیز کارگاه، اسکان کارگران و یا برای زندگی خانواده به صورت موقت استفاده کنید. در این شرایط فقط می‌بایست فضایی برای قرارگیری یا نصب سازه داشته باشید که پس از اجاره کانکس را به محل خود منتقل نمایید و این محل نیز می‌بایست ملک شخصی شما باشد و نمی‌شود سازه را در مکان‌های عمومی یا اراضی کشوری قرار دهید.

جلوگیری از رواج بدمسکنی

محمود فاطمی عقدا، رئیس سابق مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی درباره چرایی افزایش کانکس نشینی می‌گوید: شرایط اقتصادی و افزایش قیمت‌ها مردم را به این سمت برده است که به سمت بدمسکنی حرکت کنند. همچنین از سوی دیگر افزایش نرخ مصالح باعث شده تا نرخ تمام شده مسکن نیز گران‌تر از قبل شود و این موضوع روی اجاره‌بها نیز تاثیر مستقیم دارد.

وی در ادامه بیان کرد: کانکس‌نشینی یکی از بدمسکنی‌هایی است که در سال‌های اخیر رواج یافته که از مناطق پایینی کلانشهرها به سمت حاشیه‌ها و روستاها سوق داده شده است.

رئیس سابق مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در ادامه گفت: برای جلوگیری از رواج کانکس نشینی تامین مسکن مناسب اقتصادی جامعه و اجاره‌داری نوین اولویت دولت باید قرار گیرد به این مفهوم که سیستم اجاره کنترل شود. به طوری که هم اکنون نهادهای دولتی و غیر دولتی مسکن‌هایی دارند که با توجه به نیاز جامعه و شرایط اقتصادی موجود می‌توانند اجاره دهند. استفاده از این ظرفیت می‌تواند در کوتاه مدت کمکی به جلوگیری از شیوع بدمسکنی باشد.

سخن پایانی

حاشیه‌نشینی در سکونتگاه‌های غیر رسمی با بافت‌های ناکارآمد و عمدتاً فرسوده در بحث شهرسازی، مهم‌ترین تبعاتش، افزایش آسیب‌های اجتماعی است. عادی شدن شرایط می‌تواند گسترش این معضل را به همراه داشته باشد چرا که به خودی خود تکرار این امر حساسیت‌ها را از بین می‌برد و این نوع زندگی به یک سبک تبدیل می‌شود. برای فرار از این معضل دولت باید ساخت‌وسازها را افزایش دهد و از سوی دیگر خانه‌های ارزان نرخ در اختیار مردم قرار دهد تا پدیده کانکس‌نشینی برطرف شود.