چند روزی است ماجرای کمپانی کوروش که تا چندی قبل مرکزی برای برآورده کردن رویای دوستداران آیفون بود، بر سر زبان‌ها افتاده است؛ کمپانی که مدعی بود این گوشی همراه محبوب اما گران نرخ را با قیمتی نازل‌ به‌دست مشتریان و مصرف‌کنندگان می‌رساند، حالا کلاهبردار از آب درآمده و مالک آن متواری شده است. به نظر می‌رسد این‌بار هم کلاهبرداری پانزی و سراب رویافروشی کار دست عده‌ای رویاپرداز دوستدار زندگی لاکچری داده است.

سیستم عملیاتی ترفند پانزی

ترفند پانزی یک عملیات سرمایه‌گذاری کلاهبردارانه است که عایدی‌هایی را از همان پول سرمایه‌گذاری شده یا پولی که به‌وسیله سرمایه‌گذاران بعدی پرداخت شده‌است، به سرمایه‌گذاران خودش پرداخت می‌کند به‌جای اینکه عایدی را از هر سود واقعی حاصل شده توسط شخص یا سازمانی که عملیات را اجرا می‌کند پرداخت نماید. ترفند پانزی معمولاً سرمایه‌گذاران جدید را با ارائه عایدی‌هایی که دیگر سرمایه‌گذاری‌ها نمی‌توانند تضمین کنند اغواء می‌کند. این عایدی‌ها سودهای به‌طور غیرعادی بالا در کوتاه مدت یا به‌طور غیرعادی ثابت و بادوام هستند. دائمی بودن عایدی‌هایی که یک ترفند پانزی تبلیغ و پرداخت می‌کند نیازمند یک جریان پول همیشه در حال افزایش از جانب سرمایه‌گذاران است تا سیستم را در حال کار نگه دارد. سرنوشت این سیستم فروپاشی است زیرا سودهای واقعی آن (اگر اصلاً هیچ سودی در کار باشد) کمتر از مقدار پرداخت به سرمایه‌گذاران است. معمولاً این سیستم قبل از آنکه دچار فروپاشی شود به‌وسیله مراجع قانونی برهم زده می‌شود زیرا چنین سیستمی مورد سوءظن قرار گرفته یا مروج آن اسناد اعتباری ثبت نشده می‌فروشد. همچنان که سرمایه‌گذاران بیشتری درگیر می‌شوند، احتمال اینکه توجه مراجع قانونی به آن جلب شود بیشتر می‌شود. اسم این سیستم بر اساس اسم چارلز پانزی که برای استفاده از این ترفند در سال ۱۹۲۰ بدنام شده بود انتخاب شده‌است. پانزی این سیستم را اختراع نکرده بود اما عملیات او چنان پولی را به خود جذب کرد که نخستین موردی بود که در سرتاسر ایالات متحده شناخته شد. سیستم پانزی ابتدا بر اساس خرید و فروش همزمان کوپن‌های بین‌المللی تمبر پستی بود، اما او به زودی پول سرمایه‌گذاران را جهت پشتیبانی پرداخت به سرمایه‌گذاران قبلی و خودش بکار گرفت.

موضوع کلاهبرداری‌های اینترنتی و شرکت‌هایی که با دادن وعده‌هایی رنگارنگ به مشتریان پس از مدتی با به جیب زدن سودی کلان بدون آنکه کسی پاسخگوی مردم باشند عرصه را ترک کرده و شمار زیادی از فریب‌خوردگان را راهی مراجع قضایی می‌کنند، داستان تازه‌ای نیست و تقریبا هرزگاهی نام یکی از این شرکت‌ها بر سر زبان‌ها می‌افتد.

هراز چندگاهی برخی از شرکت‌ها با توسل به شیوه «کلاهبرداری پانزی» و با دادن وعده‌های عجیب و شیرین، جملات انگیزشی درباره قانون جذب، نمایش زندگی لاکچری و دعوت از چهره‌های معروفی چون خواننده‌ها، بازیگران یا فوتبالیست‌ها تلاش می‌کنند به مشتری اثبات کنند که قابل اطمینان هستند و مصرف‌کننده می‌تواند با آسودگی خریدی زیرقیمت داشته باشد.یکی از همین شرکت‌ها کوروش کمپانی است که به تازگی ماجرای کلاهبرداری و فرار مالک آن خبر داغ رسانه‌ها شده است و تقریبا هیچ کانال و رسانه‌ای نیست که در آن خبری از این موضوع مشاهده نکنید.

رویا فروشی

این شرکت مدعی بود گوشی موبایل آیفون را که بین ۳۵ تا ۴۰ میلیون تومان در بازار داد و ستد می‌شود به نرخ ۲۰ میلیون تومان به‌دست مصرف‌کننده می‌رساند و دلیل خود را حذف واسطه‌ها اعلام می‌کرد. مدیران این شرکت پس از دریافت پول از مردم به آنها وعده می‌دادند که یک ماه دیگر گوشی خود را دریافت می‌کنند و حتی قراردادهای خود را طوری تنظیم کرده بودند که در صورت تاخیر در تحویل کالا، اتهامی متوجه آنان نباشد. اما به تازگی خیلی از خریداران متوجه شدند که این رویافروشی سرابی بیش نبوده و خبری از گوشی محبوب ۲۰ میلیونی نیست!

اگر شما هم پای ثابت فضای مجازی و کانال‌های تلگرامی باشید قطعا اخبار و تصاویر مربوط به درآمد و سود کلان این کمپانی از تجارت گوشی‌های زیر نرخ شرکت اپل را دیده‌اید، به عنوان مثال در یکی از این کانال‌ها با انتشار تصویری نوشته شده«اگر براتون سواله کوروش کمپانی طی ۱۰ ماه چقدر سرمایه از مردم جذب کرد پاسخ یک دو با دوازده تا صفر جلوشه به تومان! »

هشدارها افاقه نکرد

البته آن طور که ایرنا نوشته همان زمان هم برخی ناظران بازار هشدار دادند که فروش موبایل آن هم نصف نرخ بازار این شائبه را ایجاد می‌کند که شرکت مذکور روش «شرکت‌های پانزی» را در پیش گرفته است. به این صورت که با یک سرمایه گسترده فعالیت خود را شکل می‌دهند و با دریافت پول از مردم، به وعده‌های قبلی خود ترتیب اثر می‌دهند و این روش را تا آنجایی ادامه می‌دهند که با کمبود ورود سرمایه از سوی مردم مواجه شوند.در ادامه این سوال پیش می‌آید که چرا به‌رغم هشدارها این کمپانی تا این حد توانسته بین مردم نفوذ داشته باشد اعتماد مشتریان را جلب کند؟

اعتماد به تبلیغات

پاسخ سوال در گرو تبلیغات است. تبلیغات همواره یکی از موثرترین ابزارها برای فروش بوده و بسیاری از تولیدکنندگان از معروف‌ترین برندهای جهانی تا کوچکترین کمپانی‌ها از این ابزار برای بالابردن فروش خود غفلت نمی‌کنند. به گزارش ایسنا، اما نحوه تبلیغات و ابزار آن خود نقشی بسزا در جلب مشتری برای شرکت‌ها داشته است. کوروش کمپانی از آن دست شرکت‌ها است که به خوبی با تبلیغات و چون و چند آن آشنا بوده و با ادعایی که تا حد زیادی دور از ذهن است توانسته تعداد زیادی مشتری را جلب کند. این شرکت در اقدامی زیرکانه با استفاده از چهره‌های مشهور دنیای واقعی و مجازی از بازیگران و ورزشکاران گرفته تا سلبریتی‌ها و بلاگرها تلاش کرد به مشتریانش بقبولاند که شرکتی معتبر و قابل اطمینان است و می‌توانند به تصاویر افراد معروفی که برای خرید آیفون ۱۳ به این کمپانی سرزده و اتفاقی! هم عکسی را به یادگاری گرفته‌اند رجوع و تصمیم گیری کنند. حالا اما چند روزی است که مشخص شده این شرکت بدهکار مردم شده و خبری از مالک آن نیست و آنچه بیش از همه مورد توجه واقع شده انتشار همزمان لیست بلندبالایی از افراد مشهوری است که برای این شرکت تبلیغ کرده بودند.با انتشار این لیست در فضای مجازی فشارهای زیادی بر این افراد وارد آمده تا جایی که برخی از آنها به این ماجرا واکنش‌ نشان داده‌اند. این واکنش‌ها از عذرخواهی و ابراز تاسف تا حتی طلبکاری و شانه خالی کردن متفاوت است. به عنوان مثال یکی از بازیگران گفته که او هم فریب خورده و پیگیر ماجرا است و در طرف دیگر بازیگر دیگری با بیان اینکه به من ربطی ندارد شانه از ماجرا خالی می‌کند و این وسط تنها مردمی مانده‌اند که با ترسیم رویای خرید گوشی حالا باید جای آیفون، پرونده به‌دست پله‌های کلانتری و مراجع قضایی را به امید استرداد پول‌شان بالا و پایین کنند.

چه باید کرد؟

قطعا کوروش کمپانی آخرین دست از این شرکت‌های پانزی طور نیست. گرچه شرکت‌ها و کمپانی‌های معتبری هم در فضای مجازی و واقعی هستند که خوشنام بوده و واقعا به وعده‌هایشان عمل می‌کنند اما آنچه به نظر منطقی است این است که علاوه بر مسئولیت مراجع مسئول و پلیس فتا در نظارت بر محتوای فضاهای مجازی خود مردم هم باید پیش از هرچیز با بالابردن آگاهی خود از قوانین خرید و ترفندهای کلاهبرداری شرکت‌ها مراقب باشند فریب تبلیغات این چنینی و حضور فلان چهره و شخصیت را نخورند تا طعمه کلاهبردارها نشوند.در کنار این چهره‌های معروف و مشهور نیز باید مراقب محبوبیت خود به عنوان سرمایه‌ای ارزشمند بوده و پیش از آنکه هر تبلیغی را بپذیرند احتیاط و توجه کنند که هرگفته‌ای از سوی آنها به مثابه مهر تاییدی بر ادعای شرکت‌ها است و مهم‌تر بازی با اعتماد مردمی است که سال‌ها طرفدار آنها بوده‌اند و به واسطه همین مردم به محبوبیت و شهرت رسیده‌اند.