شواهد و آمار ارائه‌شده از سوی بانک مرکزی حاکی از آن است که با بالا رفتن نرخ تورم و ثابت ماندن نرخ سود بانکی برای چندمین سال متوالی انگیزه اشخاص حقیقی برای سپرده‌گذاری در بانک کاهش یافته است. در حال حاضر نرخ سود تقریبا نصف نرخ تورم است؛ بنابراین سپرده‌گذاری بانکی در چنین شرایطی نه‌تنها منفعت مالی برای سپرده‌گذار ندارد، بلکه باعث نصف شدن سرمایه او نیز می‌شود. آمار می‌گوید در ماه‌های گذشته و پس از تصمیم قطعی شورای پول و اعتبار مبنی بر افزایش نیافتن نرخ سود بانکی خروج منابع از بانک‌ها و موسسات اعتباری شدت گرفته است. در شهریور بسیاری از سپرده‌های بالای ۲۰ درصد در بانک‌ها و موسسات اعتباری سررسید شد. براساس پیش‌بینی‌ها تصور می‌شد باتوجه به گرانی‌های اخیر و نیز افزایش قابل‌ملاحظه نرخ سکه و ارز سپرده‌های موجود در شبکه بانکی نیز به‌زودی به این بازارها سرازیر شود، اما از آنجایی که بسیاری از سپرده‌گذاران در ۶ ماه نخست سال قادر به خارج‌سازی سپرده خود از بانک‌ها نبوده تا با سرمایه‌گذاری در سایر بازارهای موازی کسب سود بهتری داشته باشند، منتظر سررسید سپرده‌ها ماندند و در حال ‌حاضر بسیاری از سپرده‌ها از شبکه بانکی خارج شده است.

دلیل این ناتوانی در برداشت سپرده‌های بانکی سررسید آنها تا اوایل شهریور امسال بوده است. پس از گذشت شهریور و آزاد شدن سپرده‌ها بلافاصله سپرده‌گذاران برای برداشت پول‌های خود به بانک‌ها مراجعه کرده و سرمایه‌های خرد را به بازار سکه و ارز منتقل کردند؛ چنانچه همین موضوع یکی از دلایل التهابات اخیر بازار ارز و سکه به‌شمار می‌رود.

گزارش‌های بسیاری از شعب بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری حکایت از این دارد که منابع بسیاری در چند ماه گذشته خارج شده و باتوجه به اینکه برنامه مشخصی برای بالا بردن نرخ سود بانکی وجود ندارد بازگشت این سپرده‌ها به شبکه بانکی کمی بعید به‌نظر می‌رسد؛ بنابراین باید بانک مرکزی هر چه سریع‌تر تکلیف نرخ سود سپرده‌ها و افزایش آن را مشخص کند تا سپرده‌گذاران برنامه‌ریزی‌های لازم را داشته باشند، این در حالی است که در شرایط فعلی کشور به‌دلیل بالا بودن نرخ تورم و همچنین تلاطم‌های روزهای اخیر خروج سرمایه از بانک‌ها شدت گرفته است. این پدیده به‌اصطلاح همان «هجوم بانکی» است. در اصل زمانی که هجوم بانکی رخ می‌دهد سپرده‌گذاران برای برداشت سپرده‌های خود به‌طور گسترده به ‌بانک مراجعه می‌کنند. در این شرایط بانک مجبور می‌شود دارایی‌های نقد خود را با تبدیل به دارایی‌های غیرنقدی به نقد افزایش دهد و این موضوع موجب تشدید خسارت به بانک می‌شود.

کاهش پی در پی نرخ سود بانکی در 2 دهه گذشته باعث شده بازارهای جایگزین مانند ارز، طلا، سکه و سهام رونق گیرد که این مسئله موجب فرار سپرده‌ها از شبکه بانکی کشور شده است. این فرار سپرده رویکرد شبکه بانکی کشور را برای حفظ منابع مالی در سال‌های اخیر تغییر داده است. براساس این تغییر رویکرد سبد سپرده‌گذاری از سپرده مدت‌دار به سمت سپرده فرار یعنی سپرده جاری و پس‌انداز میل کرده است.

گرچه این تغییر رویه هزینه پرداخت سود بانک‌ها را کاهش می‌دهد، اما در بلندمدت بانک‌ها را با بی‌ثباتی در منابع و قدرت وام‌دهی مواجه خواهد کرد. تداوم پایین بودن نرخ سود می‌تواند منجر به خروج ناگهانی سپرده از بانک‌های کشور شود؛ بنابراین به‌دلیل اهمیت سپرده به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع بانک، دولت باید هر چه سریع‌تر به موضوع افزایش سود سپرده بانک‌ها ورود کند تا منابع بانکی بیش از این از این شبکه خارج نشود. به‌علاوه اینکه خروج منابع بانکی تلاطم در بازارهای موازی را به همراه دارد؛ همان‌طور که اکنون این سرمایه‌ها به صورت موقت به بازار ارز هجوم برده است. افزایش سود سپرده‌های بانکی منجر به کاهش نقدینگی کل کشور می‌شود و تا حد زیادی به پایین آمدن نرخ تورم کمک می‌کند. همچنین بانک‌ها با تسهیلات‌دهی این منابع به بخش تولید باعث افزایش اشتغال پایدار می‌شوند که این اشتغالزایی رشد اقتصادی را به‌همراه خواهد داشت. بنا بر آنچه گفته شد توصیه می‌شود دولت هر چه سریع‌تر اقدام به اصلاح نرخ سود کند. البته با اقداماتی چون اصلاحات ساختاری مثل نظام مالیاتی و کنترل تورم می‌توان تا حدودی انگیزه‌های لازم برای سرمایه‌گذاری در شبکه بانکی را فراهم آورد و مانع فرار سرمایه‌ها به بازارهای واسطه‌گری شد.