اسکار امسال، به‌دلیل سیلی جناب ویل‌اسمت و عنان از کف دادنش هنگام برگزاری مراسم خبرساز شد، اما شاید این حاشیه باعث شد متن ماجراها کمتر دیده شود. حال که چند هفته از این مراسم پرحاشیه فاصله گرفته‌ایم بد نیست به گوشه دیگری از این رویداد هم نظری بیندازیم.

انیمیشن انکانتو یکی از برندگان اسکار امسال بود. انیمیشن از آنجایی که بیشتر موردتوجه کودکان و بچه‌هاست شاید گاه کمتر موردتوجه مخاطبان سایر رده‌های سنی قرار بگیرد، اما چند نکته درباره این کارتن جالب توجه است: 

۱- بودجه ساخت این اثر حدود ۱۲۰ میلیون دلار بوده است. اگر بخواهیم معادلِ این بودجه را در دنیای ساختمان در نظر بگیریم، می‌توان به مقایسه این انیمیشن با شاهکار جناب رجب طیب اردوغان در اجرای پروژه سازه مسجد چاملیجا استانبول پرداخت. هزینه تمام‌شده طراحی و اجرای این مسجد حدود ۱۰۰ میلیون دلار ذکر شده است. یعنی شرکت والت‌دیزنی می‌توانست به‌جای تولید این انیمیشن، پروژه‌ای ساختمانی در حد و شأنِ بنای مسجد عظیم چاملیجای استانبول اجرا کند (و ۲۰ میلیون دلار هم برایش اضافه بماند! ).

۲- این سوال مطرح می‌شود که چرا عقل مدیران و گردانندگان والت دیزنی به این واقعیت قد نمی‌دهد که بروند و ۱۲۰ میلیون دلارشان را در بازار ملک و مسکن بورلی‌هیلز یا منهتن نیویورک به‌کار بیندازند؟ و به‌جای اینکه با ۱۲۰ میلیون دلار «یک انیمیشن» تولید کنند، چندین ملک مرغوب(! ) بخرند و بعد از مدتی بفروشند و پولدار(تر) شوند؟

چرا عده‌ای انسان، به‌جای اینکه «سرمایه» را در کار «معامله» به گردش در آورند، بر کار تولید متمرکز شده‌اند؟

چه می‌شود که یک ساختار/سازمان مولد باقی می‌ماند و به ورطه «دلالی» نمی‌غلطد. 

۳- والت دیزنی چیست؟

والتر الیاس والت دیزنی همچون بسیاری از نوابغ دیگر (مانند فضل الرحمن خان و...) عمر بلندی نداشت. او در سال ۱۹۰۱ از پدر و مادری مهاجر (ایرلندی-آلمانی) در شیکاگو به دنیا آمد و در سال ۱۹۶۶ از دنیا رفت. در مدت اقامتش در این دنیا، میکی موس را خلق کرد. در ۱۹۲۳ (یعنی در ۲۲ سالگی) خودش کار صداپیشگی میکی موس را انجام داد و از آن روز تا اسکار امسال (یعنی ۹۹ سال بعد از میکی‌موس)، همچنان این شرکت دارد کار/تولید می‌کند.

مسئله اصلی و اساسی درباره والت دیزنی «ابتر نبودن» و «ادامه دار» بودن این شرکت است. تصور کنیم که چند نفر از بچه‌های مستعد ایرانی (مثلا دو برادر در تبریز) در اردیبهشت ۱۴۰۱ یک شرکت پویانمایی تاسیس کنند و ۹۸ سال بعد شرکت آنها در سال ۱۴۹۹ هجری شمسی در جشنواره فیلم فجر «محصول» پویانمایی تولید کند و همچنان جوایز بین‌المللی کسب کند. 

در این رویا، آنچه که تلخ است اینکه باید امیدوار باشیم این دو برادر به سرنوشت «برادران خیامی» دچار نشوند و به محض اینکه ثروتمند شدند رابطه برادری و همکاری آنها به «مو» نرسد و شرکت ابتر 

نشود. 

والت دیزنی یک شرکت است که محصولات پویانمایی تولید می‌کند، اما همزمان یک نماد است. نماد مستدام و ادامه‌دار بودن. پس سوال اساسی این نیست که چرا مدیران شرکت والت دیزنی سرمایه خود را در کار دلالی ملک و املاک نمی‌اندازند، بلکه سوال اساسی این است که چطور می‌شود که «حرکت تولیدی» ادامه‌دار می‌شود؟

۴- از میکی‌موس تا جنرال‌موتورز! 

خوب است نگاهی به اسامی هیات مدیره والت دیزنی داشته باشیم. در میان اسامی افرادی که اکنون رهبری این شرکت را برعهده دارند، افراد ارزشمندی را می‌بینیم. یکی از آنها خانم مری بارا است. خانم مری بارا مدیرعامل جنرال‌موتورز است(! ) و یکی از موفق‌ترین مدیران صنعت خودرو ارزیابی می‌شود.

چرا چنین فرد ارزشمندی در هدایت و مدیریت والت دیزنی حضور دارد؟ 

چون کار تولید، بخشنامه‌ای و دستوری نیست؛ این‌گونه نیست که دستور بدهیم و بشود، بلکه باید زنجیره‌ای از انسان‌های ارزشمند در مجموعه‌ای گرد هم آیند و هر کس در گوشه‌ای از کار نقشی داشته باشد تا «محصول» تولید شود؛ افرادی با تجربیات ارزشمند در حوزه بازرگانی و مدیریت مالی و اساسا اداره بنگاه‌های غول‌پیکر.

والت دیزنی برای اینکه زنده بماند از امثال مری بارا یا خانم سافارا کتز (مدیرعامل اوراکل) یا خانم ماریا النا لاگومازینو (مدیراجرایی کوکاکولا! و مدیرسابق بانک مورگان) استفاده می‌کند. 

۵- والت دیزنی و پاناسونیک

شگفت‌آور است که بدانیم در سال گذشته درآمد والت دیزنی (حدود ۲ میلیارد دلار)، به اندازه درآمد پاناسونیک بوده که با صدها کارخانه و ده‌ها مرکز اختراعات و ۳۰۰هزار مهندس منضبط ژاپنی، محصولات پیچیده الکتریکی تولید می‌کند.

ماجرا اینقدر جدی است.