توسعه صادرات، به مولفه‌ها و بسترهای متعددی وابسته است. باید تمامی حلقه‌های وابسته به فعالیت تجاری در جای مناسب خود قرار گیرند تا بتوانیم برای کالای موردنظر، بازار صادراتی مناسبی ایجاد کنیم. پس از آن، می‌توان درباره آینده صادرات و واردات کالاهای موردنیاز در برابر صادرات تولیدات ایرانی به بحث و تشریح پرداخت. تجارت ایران به‌ویژه در بحث صادرات را نمی‌توان موفق و پررونق توصیف کرد. در حال‌ حاضر صادرات کشور، صادرات اثرگذار و کلانی در سطوح جهانی نیست. برای تسهیل صادرات و توسعه فعالیت‌های موثر جهانی، باید دولت راهکارها و دستورالعمل‌های سازنده به‌کار گیرد. تولید حلقه نخست فعالیت صادراتی است و باید در ابتدا مشکلات این بخش را حل کنیم. مهم‌ترین مانع تولید، در حال‌ حاضر تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران است. به‌دلیل وجود محدودیت‌های تحریمی، تولید کالای ایرانی باکیفیت و صادرات آن با موانع مختلفی همراه است. در چند سال اخیر، واردات مواد اولیه برای تولید کالاهای رقابتی، با مشکل مواجه است، چرا که همواره یا در تامین مواد اولیه با موانع روبه‌رو هستیم یا باید مبالغ زیادی را برای تهیه آنها بپردازیم، بنابراین هزینه تمام‌شده تولید کالای صادراتی ایران، بالاتر از سایر کشورها بوده و مزیت رقابتی بودن از کالای ما سلب شده است، همچنین از سویی دیگر، به‌دلیل تحریم‌ها، فناوری روز جهانی برای تولید در سال‌های اخیر، وارد کشور نشده است. همین موضوع سبب شده تا تولید با روش‌های قدیمی و با فناوری‌هایی عقب‌تر از کشورهای توسعه‌یافته انجام شود، در این صورت، بدیهی است که کیفیت کالاهای تولیدشده در سطح بین‌المللی نباشد. این یکی دیگر از محدودیت‌هایی است که به‌دلیل تحریم‌ها، بر تولیدات و صنایع ایران تحمیل شده است. از دیگر مانع‌آفرینی‌های تحریم‌ها بر تجارت ایران، ناتوانی تجار ایرانی برای ارائه خدمات پس از فروش کالا به مشتریان جهانی است. تمامی این مسائل در کنار یکدیگر سبب می‌شود تا نه‌تنها تولید مناسب برای صادرات نداشته باشیم، بلکه حضور ما در بازارهای جهانی مختل شود، از این‌رو تا زمانی که مشکلات پایه‌ای در بحث رابطه با بین‌الملل در ایران وجود دارد، نمی‌توان به تولید و ارائه کالاهای صادرات‌محور، امید داشت.

همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، وجود موانع مختلف منجر شده تا صادرات، واردات و تمامی حلقه‌های وابسته به این فعالیت‌ها دچار مشکل شوند. در گام نخست، حضور در بازارهای رقابتی جهانی، نیازمند دارا بودن مزیت‌های مختلف است. قیمت، کیفیت و خدمات به‌موقع برای کالاها، از ارکان اصلی توسعه صادرات است. به‌دلیل وجود تحریم‌ها علیه ایران، تمامی فعالیت‌های مربوط به این 3 بخش مختل شده‌اند. اصلی‌ترین و مهم‌ترین راه‌حل برای توسعه تجارت خارجی و تسهیل صادرات، باز کردن درهای تعامل با جهان است. تنها در این شرایط، ایران می‌تواند ضمن تولید کالاهایی با مزیت نرخ و کیفیت، وارد رقابت‌های بین‌المللی شود. از ابزارهای مهم دستیابی به اهداف صادراتی، تدوین برنامه توسعه اقتصادی و صنعتی است. با تدوین چنین برنامه‌هایی، فعالیت‌ها بر بستر توانایی‌ها و ظرفیت‌های داخلی شکل خواهند گرفت. در این شرایط، اهداف فعالان اقتصادی و همچنین سیاست‌گذاران، تنها بر محوریت خودکفایی نبوده و با بینش کامل، به‌سمت فعالیت در حوزه‌هایی که کشور در آن جنبه‌ها مزیت و توانایی تولید دارد، حرکت خواهیم کرد. از مهم‌ترین پیامد این اقدام توسعه‌ای نیز می‌توان به حضور ایران در برخی بازارهای کالایی بین‌المللی به‌عنوان کشوری تعیین‌کننده در جهان اشاره کرد. پیش‌تر به سیاست‌های مناسبی که دولت می‌تواند با به‌کار گرفتن آنها، مسیر صادرات را هموار و بسترهای ارزآوری را برای تاجران مهیا کند، متاسفانه مشکل اساسی در سیاست‌های فعلی صادراتی کشور، توجه زیاد به خام‌فروشی است و زمانی که ارزش جهانی مواد خام بالا رود، دروازه واردات بازتر از دروازه صادرات کشور می‌شود. این رویه، نه‌تنها برای تجارت کشور راهگشا نیست، بلکه در میان‌مدت باعث شکل‌گیری مشکلات اقتصادی بیشتر برای کشور خواهد شد.