اشتغالزایی، بهره‌برداری از ظرفیت‌های موجود و بهبود کیفیت زندگی مردم، پویایی اقتصاد، ایجاد ثروت و توزیع درآمد و... از مهم‌ترین اثرات کارآفرینی به‌شمار می‌روند، هرچند توسعه کارآفرینی به الزاماتی نیاز دارد که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به کاهش بروکراسی اداری، تسهیل قوانین و مقررات، همسویی سیاست‌گذاران و همگام بودن با شعارها اشاره کرد. امید می‌رود این الزامات در بخش معدن و صنایع وابسته به آن، موردتوجه قرار گیرند تا شاهد تحولی جدی در این حوزه و به‌دنبال آن بهره‌مندی از ظرفیت‌های موجود باشیم.

الزامات تحقق کارآفرینی پایدار

کیومرث کرمانشاهی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با صمت و در ارزیابی چندوچون کارآفرینی در حوزه صنایع معدنی گفت: راه اصلی جلوگیری از بحران‌های اجتماعی، کارآفرینی و ایجاد اشتغالزایی پایدار است. کشور ما در برخی حوزه‌ها مانند بخش معدن و صنایع وابسته به آن مزیت دارد، بنابراین چنانچه این مزیت‌ها موردتوجه قرار گیرند و سیاست‌های اصولی برای بهره‌گیری از این مزیت‌ها تدوین شود، می‌توان زمینه توسعه کارآفرینی در این بخش را فراهم کرد. وی افزود: حمایت از کارآفرینی، زمینه ارزش‌آفرینی هرچه بیشتر را فراهم می‌کند و در همین حال به ایجاد موقعیت‌های شغلی پایدار نیز منجر می‌شود. چنانچه کسب‌وکار شکل گرفته به تولید محصول صادراتی منتج شود، اثرات ویژه‌ و مثبت‌تری را در حوزه کارآفرینی به‌دنبال دارد. البته این قانون کلی در همه حوزه‌ها اعم از بخش معدن، صنعت، کشاورزی و حتی در حوزه خدمات جریان دارد. کرمانشاهی در ادامه تاکید دارد: تقویت کارآفرینی و به‌دنبال آن ایجاد موقعیت‌های شغلی متعدد به الزاماتی نیاز دارد که از جمله مهم‌ترین آنها باید از ثبات در سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری نام برد. دولت‌ها سیاست‌گذار هستند و باید در این مسیر شرایط تولید را موردتوجه قرار دهند و در ادامه تصدی‌گری امور را به بخش خصوصی واگذار کنند. در همین حال جلوگیری از صدور بخشنامه‌های خلق‌الساعه و ثبات در سیاست‌های کلی و جزئی حاکم بر عملکرد کسب‌وکارها ضروری به‌نظر می‌رسد و زمینه توسعه کارآفرینی، ایجاد کسب‌وکارهای جدید، رونق گرفتن تولید و صادرات را فراهم می‌کند. وی در ادامه و بااشاره به سیاست‌گذاری اشتباه و تاثیر آن بر کارآفرینی و تداوم اشتغالزایی گفت: در مواردی شاهد هستیم که مجوزهای بیش از ظرفیتی در یک حوزه کاری صادر می‌شود؛ بدون‌تردید این دست فعالیت‌ها و اشتغالی که به‌همراه آن ایجادشده، پایدار نیست. کرمانشاهی افزود: کارآفرینان علاوه بر مسائل کلان یادشده در جزئیات نیز با چالش‌هایی روبه‌رو هستند که رفع آن ضروری به‌نظر می‌رسد که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به مشکلات موجود در رویارویی با قانون کار، تامین‌اجتماعی، مالیات و... اشاره کرد یا می‌توان از تسهیلات بانکی به‌عنوان دیگر عاملی نام برد که تاثیر جدی بر عملکرد کارآفرینان دارد. این تسهیلات باید زمینه حمایت از کارآفرینی را فراهم کند، در غیر این‌صورت، محل اشتغالزایی خواهد بود.

وی افزود: البته کارآفرینی هم که قصد دارد کسب‌وکاری را آغاز کند یا توسعه بخشد نیز، مسئول است و باید این اقدام را با درایت کامل و بررسی دقیق شرایط موجود انجام دهد. شناخت رقبا، شرایط تولید و ظرفیت‌های داخلی، امکان حضور بازارهای جهانی و... ضروری به‌نظر می‌رسد و زمینه تداوم این کسب‌وکارها را فراهم می‌کند.

صنعت فولاد، فرصتی برای اشتغالزایی

رضا شهرستانی، عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: توسعه صنعتی، ایجاد موقعیت‌های شغلی جدید و توسعه اقتصادی همگی در سایه کارآفرینی محقق می‌شوند. در میان صنایع‌معدنی، صنعت فولاد به‌دلیل ویژگی‌های استراتژیکی که دارد، همواره موردتوجه بوده است. البته ایجاد کسب‌وکارهای جدید در این صنعت به سبب موقعیت آن، بزرگ‌تر از کارآفرینی‌های رایج است.

 در واقع بیشتر واحدهای صنعتی و معدنی این زنجیره در مقیاس بزرگ احداث می‌شوند. با این وجود، این صنعت و سایر صنایع وابسته به آن، از ظرفیت ویژه‌ای برای تولید، توسعه، کارآفرینی، اشتغالزایی و رشد اقتصادی برخوردار هستند. وی افزود: تولید فولاد در رده صنایع مادر قرار دارد. تولید این فلز استراتژیک برپایه بهره‌گیری از ذخایر غنی معدنی و انرژی در کشور ما توسعه‌یافته است. این زنجیره از معدن آغاز می‌شود.

 اکتشاف، استخراج ذخیره سنگ‌آهن، انتقال آن به واحدهای فرآوری، تولید کنسانتره، گندله، آهن‌اسفنجی و در ادامه تبدیل آن به شمش فولاد و در ادامه نورد و ساخت محصولات مختلف پایین‌دستی در این زنجیره قرار دارند. بنابراین از یک‌سو بهره‌گیری از این ذخیره زمینه اشتغالزایی و به‌دنبال آن، توسعه اجتماعی، اقتصادی و حتی فرهنگی را فراهم می‌کند و از سوی دیگر، به‌ازای هر موقعیت شغلی که در این زنجیره وجود دارد، موقعیت‌های شغلی بسیاری به‌طور غیرمستقیم ایجاد خواهد شد، در واقع فعالیت در این زنجیره فرصتی مغتنم برای کارآفرینی و رونق کسب‌وکارهای گوناگون فراهم می‌کند. شهرستانی اظهار کرد: ایران در گذشته و به‌واسطه توسعه نیافتن زنجیره فولاد، در رده کشورهای صادرکننده سنگ‌آهن قرار داشت، اما امروزه امکان فرآوری و مصرف کل سنگ‌آهن استخراج‌شده از منابع معدنی کشور و تولید محصولی با ارزش‌افزوده بالاتر وجود دارد. در ادامه، ایران توانست جایگاه خود را در تولید فولاد به رتبه دهم ارتقا دهد و به یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان بزرگ فولاد جهان بدل شود.

این فعال صنعت فولاد گفت: چنانچه طرح‌های توسعه در صنعت فولاد با جدیت دنبال شود، شاهد رشد کارآفرینی در این حوزه خواهیم بود. به‌عنوان مثال، تولید فولاد با ظرفیت درنظر گرفته‌شده در افق ۱۴۰۴، مستلزم جابه‌جایی ۳۰۰ میلیون تن محصول است. در چنین شرایطی، فعالیت در حوزه حمل‌ونقل به‌شدت توسعه خواهد یافت. علاوه بر این، فرصتی برای توسعه این بخش یا در ادامه، امکانی برای توسعه سایر صنایع از نیروگاه تا ساخت تجهیزات معدنی، استارت‌آپ‌ها، ماشین‌سازی و... فراهم می‌شود.

سخن پایانی

کارآفرینی و ظرفیت‌های معدنی در کنار هم، امکانی برای توسعه صنعتی و اقتصادی کشور را فراهم می‌کنند، همزمان تولید ارتقا  و اشتغالزایی افزایش می‌یابد، از این‌رو انتظار می‌رود زمینه فعالیت، تداوم تولید و توسعه در بخش معدن و صنایع معدنی موردتوجه سیاست‌گذاران قرار گیرد.