از نظر علمی، ما مطمئن نیستیم که آیا کودکی با ADHD متولد می شود یا خیر. تا اینجا ما فقط می دانیم که ژنتیک به لطف مطالعات روی دوقلوها و خانواده ها نقش مهمی را ایفا می کند.

تقریباً از هر 4 کودک مبتلا به بیش فعالی، 3 نفر یکی از بستگان مبتلا به این اختلال دارند. در واقع، برخی از مطالعات این وراثت پذیری را 70 تا 80 درصد نشان داده اند.

یادداشتی در مورد استعدادهای ژنتیکی در ADHD

ژن‌های شما در بروز برخی بیماری‌های جسمی یا روحی نقش دارند، اما آنها تنها بخشی از پازل هستند. هر گونه استعداد ژنتیکی که در خانواده شما وجود دارد می تواند غیرفعال بماند یا بر اثر تعامل با محیط فعال شوند.

سایر عوامل خطر در دوران کودکی برای ADHD چیست؟

ADHD همچنین در کودکان و نوجوانانی که سابقه خانوادگی اختلال را ندارند، نیز تشخیص داده شده است، که این موضوع نشان می دهد بیش فعالی بیش از یک علت دارد.

برخی از علل دیگر عبارتند از، علت بیش فعالی کودکان

قرار گرفتن در معرض سموم محیطی

تحقیقات نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض سموم خاص، چه در رحم یا در سنین پایین، ممکن است منجر به ADHD شود. یکی از این سموم می‌تواند سرب باشد که در مکان‌های مختلف از جمله در رنگ خانه‌هایی که قبل از سال ۱۹۷۸ ساخته شده‌اند و در بنزین یافت می‌شود. به نظر می رسد این فلز سنگین با بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری مرتبط است.

سم دیگری که می تواند با ADHD مرتبط باشد آفت کشی به نام ارگانوفسفره است. که معمولاً روی چمن ها و محصولات کشاورزی اسپری می شود.

تحقیقات نشان داده است که این سموم بر رشد عصبی کودکان تأثیر می گذارد، بنابراین برخی از دانشمندان فکر می کنند که می تواند با ADHD نیز مرتبط باشد.

سلامتی در دوران بارداری

چندین مطالعه نشان داده اند که اگر جنین در معرض تنباکو و یا الکل قرار گیرد، می تواند خطر ابتلای کودک به ADHD را افزایش دهد. به عنوان مثال، یک مطالعه در سال 2018 نشان داد که اگر والدین متولد شده آنها سیگاری شدید باشند، کودکان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به ADHD قرار دارند.

مطالعه دیگری در سال 2018 ارتباطی را نشان داد که زنان بارداری که حداقل چهار نوشیدنی الکلی را در یک جلسه در دوران بارداری می‌نوشیدند، احتمال بیشتری داشت که فرزند مبتلا به ADHD داشته باشند.

همچنین تغذیه نامناسب و عفونت در دوران بارداری می تواند خطر ابتلای کودک به ADHD را نیز افزایش دهد.

Myszak می گوید: “عوامل خطر شناخته شده برای ADHD شامل رژیم غذایی مادر در دوران بارداری است.” این شامل داروهای خاصی مانند داروهای ضد افسردگی، ضد فشار خون و کافئین نیز می شود.

به نظر می رسد زود به دنیا آمدن یا وزن کم هنگام تولد نیز از عوامل خطر باشد.

آسیب تروماتیک مغز

برخی از تشخیص های ADHD به نظر می رسد نتیجه آسیب مغزی باشد، مانند موارد زیر:

• آسیب مغزی در اوایل زندگی
• ضربه
• رشد غیر طبیعی مغز
• بیماری
• برخی از مطالعات همچنین نشان داده اند که مننژیت یا آنسفالیت نیز ممکن است منجر به ADHD در کودکان شود.

تشخیص ADHD در کودکان

دکتر دیلیپ کارنیک، متخصص مغز و اعصاب کودکان که در ADHD و اوتیسم تخصص دارد، توضیح می دهد: “هیچ تست واحدی برای تشخیص ADHD وجود ندارد.” برخی از نشانه‌ها می‌توانند شبیه سایر اختلالات نیز باشند.»

به همین دلیل است که تشخیص ADHD اغلب شامل ارزیابی توسط پزشکان اطفال و روانشناسان در یک دوره زمانی مشخص، و همچنین چک لیست والدین، ارزیابی در دفتر و مصاحبه با معلم است.

بیش فعالی و نقص توجه هر چه زودتر تشخیص داده شود، بهتر است. به همین دلیل، کارنیک «همیشه والدین را تشویق می‌کند که به غرایز خود اعتماد کنند».

او ادامه می‌دهد: «بسیاری از والدین اغلب این احساس را دارند که فرزندشان مشکل دارد، چیزی درست نیست، و اگر اینطور است، باید سؤال بپرسند.»

علائم شایع ADHD در کودکان

• خیال بافی
• در تمرکز روی کارهایی که به آنها علاقه ای ندارند مشکل دارند
• دشواری در مقاومت در برابر وسوسه
• زیاد حرف زدن
• بی قراری
• بیش فعالی
• بدون فکر عمل کردن
• طغیان های مخرب
• به راحتی حواسش پرت می شود

معلمان اغلب نقش ارزشمندی در توجه به این علائم رایج دارند.

در پیش دبستانی

پیش دبستانی هنوز برای تشخیص ADHD در اکثر موارد کمی زود است، مگر اینکه ADHD شدید باشد.

کارنیک می گوید: «به طور کلی، کودکان مشکوک به ADHD در این سن، بسیار تکانشی و بیش فعال هستند. “خیلی بیشتر از چیزی که در 3 سالگی انتظار دارید، و این فقط یک مشکل نابالغی نیست.”

ولی، پزشکان معمولاً ADHD را در کودکان تا حداقل 5 سالگی تشخیص نمی دهند.

در مدرسه ابتدایی

دبستان زمانی است که بیشتر تشخیص های adhd اتفاق می افتد.

کارنیک توضیح می دهد: «تشخیص ADHD در یک محیط ساختار یافته آسان تر است. بنابراین، معلمان به احتمال بیشتری متوجه کودکی می شوند که دائماً خیال پردازی می کند، در کلاس فوق العاده پرحرف است یا به راحتی در طول فعالیت هایی مانند گوش کردن به درس حواسشان منحرف می شود.

در طول کنفرانس‌های والدین و معلمان، ممکن است بشنوید که فرزند شما اغلب تکان‌دهنده، خواستار یا قادر به تکمیل پروژه‌ها نبوده است.

با این حال، Myszak می گوید، فرزند شما نباید فقط در مدرسه مشکل داشته باشد. شما باید همین علائم را در خانه یا در فعالیت های فوق برنامه نیز مشاهده کنید.

او می‌گوید: «اگر تنها یک مکان مشکل‌ساز باشد، ممکن است به جای ADHD، مشکل آن محیط خاص باشد.

در مقطع راهنمایی و دبیرستان

Myszak می‌گوید: «گاهی اوقات بچه‌ها تا مدت‌ها بعد شناسایی نمی‌شوند. در این موارد، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد کودک در توجه مشکل داشته است، اما یا می‌توانستند این مشکلات را در زمانی که مطالب آسان‌تر بود جبران کنند، یا به دلیل عوامل فرهنگی، علائم آنها تشخیص داده نمی‌شود.»

با این حال، بعداً در مدرسه، ADHD می تواند تأثیر بیشتری بر تحصیل داشته باشد. کودکان مبتلا به ADHD تشخیص داده نشده و درمان نشده می توانند در مدرسه عملکرد ضعیفی داشته باشند یا در رفتارهای پر پیامد مانند مصرف مواد درگیر شوند.

پیشگیری از ADHD در کودک شما و درمان بیش فعالی کودکان

برای جلوگیری از ADHD کار زیادی نمی توانید انجام دهید – حداقل هنوز.

Myszak می‌گوید بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که سلامتی خود را مدیریت کنید و از محیطی که در دوران بارداری در معرض آن هستید مراقبت کنید، تا جایی که امکان پذیر است.

برای درمان کودکان بیش فعال مرکز مشاوره ذهن آرا، بهترین مرکز درمان بیش فعالی و با دارا بودن دکتر فوق تخصص بیش فعالی کودکان یک رویکرد چندبعدی شامل توانبخشی، آموزش والدین، درمان حسی و دارویی را ارائه می دهد که روند اثرگذاری درمان در این صورت بسیار بالاست.