یکی از مهم‌ترین الزامات توسعه تجارت، داشتن روابط گسترده و وجود مسیری با کمترین مانع است. ایران سال‌ها است که به‌دلیل تحریم‌ها، روابطی محدود و موانع زیاد برای انجام تجارت دارد. هزینه‌بر بودن صادرات و واردات، تاخیرهای طولانی انتقال کالا و سایر موارد این‌چنینی، نشان از چالش‌آفرین بودن تحریم‌ها دارد. فعالیت‌های ترانزیتی در ایران به‌دلیل تحریم‌ها با موانع زیادی روبه‌رو است و این مشکل به‌همراه سایر ضعف‌های لجستیکی و فنی باعث شده تا شاهد شرایط خوبی در این زمینه نباشیم. معطل شدن کامیون‌های باری ایران در پشت مرزهای ورودی و خروجی، به‌دلیل برخی مشکلات دیپلماتیک ایران با کشورهای همسایه و همچنین وجود مشکلات در زیرساخت‌های فنی است، اما نباید ایرادات داخلی درباره سیاست‌گذاری‌های مدیریتی را فراموش کرد. مهم‌ترین مشکل حمل‌ونقل زمینی در ایران، کمبود ماشین و تجهیزات مناسب باربری است. دولت به‌ظاهر واردات ماشین‌آلات حوزه حمل‌ونقل را آزاد کرده، اما در اصل محدودیت‌هایی مانند سن و میزان کارکرد را شرط واردات قرار داده و برای آزادسازی ماشین‌آلات، مانع ایجاد کرده است. در حال ‌حاضر، بسیاری از کشنده‌ها، به‌دلیل موانع قانونی آزادسازی نشده و در گمرکات دپو شده‌اند. از این‌رو، علاوه بر فشار تحریم‌ها برای بخش حمل‌ونقل کشور، ساختارهای قانونی و نگاه‌های مدیریتی برای ساماندهی بخش تجارت کشور، از موانع و دست‌اندازهای جدی فعالان بازرگانی است. باوجود چنین شرایطی، توسعه تجارت و افزایش صادرات حتی به کشورهای منطقه، امری سخت و در برخی مواقع غیرممکن به‌نظر می‌رسد. زمانی که ایران برای صادرات و حمل‌ونقل کالاهای خود ضعف داشته باشد، سایر کشورها به نیاز بازارها پاسخ می‌دهند و جای خالی ایران را پر می‌کنند. در جهان امروز، هیچ کشوری منتظر حل شدن مشکلات دیپلماتیک و غیردیپلماتیک ایران نمی‌ماند. تنها حمل‌ونقل زمینی درگیر چالش نیست. استفاده از ظرفیت‌های دریایی در تجارت موسوم به تجارت دریایی نیز در ایران با دست‌اندازهای زیادی روبه‌رو است. به‌دلیل تحریم ناوگان کشتیرانی ایران، جابه‌جایی کالاها با کشتی‌های ایرانی کمی دشوار است. همچنین، این تحریم‌ها سبب شده است تا سایر کشورها نیز بنادر ایران را به‌عنوان یکی از مقاصد تجاری خود انتخاب نکنند. از سوی دیگر، باید یادآور شد که یکی از الزامات انجام تجارت دریایی، اعطای ضمانت‌های طرفین برای اعتمادسازی است. ایران توانایی ارائه این نوع ضمانت‌ها را ندارد. بنابراین، مجبور هستیم تا برای انجام تجارت دریایی و اقداماتی مانند صدور بیمه‌نامه خود، از سایر کشورها کمک بگیریم. امروزه بازرگانان بارهای خود را به‌ناچار از طریق واسطه‌ها و کمک کشورهایی مانند امارات متحده عربی، جابه‌جا می‌کنند، اما تنها این مسائل جزو پیامدهای تحریم نیست و ضعف‌های لجستیکی فعلی نیز از این مسئله سرچشمه می‌گیرند. ناوگان حمل‌ونقل و بخش‌های مختلف ترانزیت، همواره نیازمند نوسازی و بهره‌گیری از تجهیزات به‌روز هستند که صنعت دریانوردی و کشتیرانی ایران از این الزامات محروم است. به‌دلیل وجود تحریم‌ها علیه ایران، قطعات مهم ناوگان کشتیرانی وارد کشور نشده است و طی دهه‌های اخیر، شاهد نوسازی و بهسازی این بخش نبوده‌ایم. علاوه ‌بر ناوگان کشتیرانی، توسعه نیافتن بنادر و مسیرهای ترانزیتی که به بنادر ختم می‌شوند نیز، از دیگر پیامدهای نبود تجهیزات در کشور هستند. به‌طورمعمول برای تسریع در تخلیه و انتقال بار در خشکی یا محدوده‌های دور، خطوط ریلی به بنادر متصل می‌شوند. در حال‌ حاضر، خطوط ریلی طویل و گسترده‌ای نداریم که به بنادر کشور متصل و پسکرانه لازم برای توسعه تجارت دریایی را فراهم کرده باشند. از آنجایی‌که به‌دلیل تحریم‌ها، قطعات و تجهیزات لازم برای انجام فعالیت‌های لجستیکی و تجاری، وارد کشور نمی‌شود، در بخش تجهیز بنادر و ساخت پسکرانه‌های لازم نیز دچار ضعف هستیم. در پایان باید گفت که توسعه تجارت و کسب سهم از بازارهای کشورهای منطقه، وابسته به مولفه‌ها و شاخصه‌های متعددی است و وجود زیرساخت‌های فنی، ناوگان حمل‌ونقل کارآمد، مقررات تسهیلگر و روابط دیپلماتیک کم‌تنش جزوی از الزامات آن محسوب می‌شوند. برای دستیابی به بهبود تجارت کلان کشور، باید به تمام این مولفه‌ها در کنار یکدیگر توجه کرد.