تاریخچه ظروف یکبار مصرف

اولین ظرف یکبار مصرف، لیوان کاغذی بود. این محصول در اواخر قرن نوزدهم به بازار عرضه شد. در آن زمان که مسئله انتقال بیماری های واگیردار به موضوع مهمی تبدیل شده بود، روشهای رایج بسته بندی مواد غذایی مورد بررسی قرار گرفته بود. بنابراین ظروف یکبار مصرف گیاهی برای کاهش انتقال بیماری تولید شد. استفاده از این ظرف در قرن بیستم به صورت گسترده تجاری سازی شد و سایر ظروف یکبار مصرف مانند بشقاب، قاشق و چنگال نیز روانه بازار شدند. این ظروف در ابتدا مورد استفاده کارگران شرکت های عمرانی در ایالات متحده  قرار می گرفت. پس از جنگ جهانی دوم، پلاستیک به دلیل ویژگی منحصر به فرد خود در تولید و استفاده به عنوان ماده اولیه ظروف یکبار مصرف مورد استفاده قرار گرفت.

عصر پلاستیک

پلاستیک سپس تبدیل به یک صنعت اقتصادی بسیار عظیم شد. آمارها حاکی از آن است که فقط در سال ۲۰۱۱ ، حدوداً ۱.۴۵ میلیون نفر در کشورهای اتحادیه اروپا  که در صنعت پلاستیک کار می کردند گردش مالی چشمگیر سالیانه بالغ بر ۳۰۰ میلیارد یورو را داشتند. بنابراین بسیار ساده است که در دنیای امروز اصطلاح "بدون پلاستیک" با مقاومت زیادی روبرو است. همانند دوران پیش از تاریخ "عصر سنگ و فلز"، بشر امروزی به طور واقعی در "عصر پلاستیک" زندگی می کند. این اتفاق از زمان شروع افزایش سریع تولید پلاستیک های بر پایه نفتی در اواسط قرن بیستم آغاز شده است. در سال ۱۹۳۰، تولید سالانه جهانی پلاستیک  به ۲۳,۰۰۰ تن رسید. تنها حدود ۲۰ سال بعد، این مقدار بیش از ۵۰ برابر شد و از مقدار سالانه ۳/۱ میلیون تن فراتر رفت. در اوایل دهه ۱۹۹۰، تولید سالانه جهانی پلاستیک بیش از ۱۰۰ میلیون تن گزارش شده است. در پایان سال ۲۰۱۰، حجم کلی تولید به بیش از ۲۵۰ میلیون تن رسید که تقریباً ۴۰ درصد آن مختص آسیا بود.

تجزیه پلاستیک

در حالی که پلاستیک صنعت بسیار قدرتمند و به ظاهر مفیدی بود، تجزیه آن به بیش از ۴۵۰ سال به طول می انجامید. این موضوع تبدیل به یک دغدغه مهم زیست محیطی شد. تاکنون تنها راهکار از بین بردن پلاستیک، دفن، سوزاندن و بازیافت آن است. دفن آن منجر به آلودگی آب و  خاک می شود. بازیافت آن نیز بسیار پرهزینه است. همچنین سوزاندن پلاستیک باعث انتشار مواد سمی شده که لایه اوزون را تخریب میکند. بنابراین تنها راه جایگزین کردن این ماده پر کاربرد، به ویژه در صنعت بسته بندی مواد غذایی که بیشترین حجم تولید آلودگی پلاستیکی را شامل میشوند، توسعه ظروف یکبار مصرف گیاهی است.

علل استفاده از ظروف یکبار مصرف گیاهی 

برای کاهش استفاده از محصولات پلاستیکی، اتحادیه اروپا دستورالعملی را صادر کرد که در آن محصولات یکبار مصرف پلاستیکی را به عنوان محصولاتی معرفی کرد که برای استفاده چند باره طراحی نشده اند. هدف اصلی این بخشنامه کاهش تاثیرات منفی پلاستیک بر محیط زیست و سلامت انسان بوده است. بعدها استراتژی های دیگری برای محدود کردن محصولات یکبار مصرف زیست تخریب پذیر مانند ممنوعیت استفاده از محصولات پلاستیکی در صنعت غذا و معرفی ظروف یکبار مصرف گیاهی به عنوان جایگزین آنها معرفی شد. به این ترتیب، برای تولید ظروف گیاهی و کاهش وابستگی به فرآورده های نفتی، باید از منابع تجدید پذیری مانند زیست توده، نشاسته، شکر، سنبل آبی و باگاس شکر برای تقویت پلیمرهای آن استفاده شود.

 پلیمرهای زیست پایه  که از منابع تجدیدپذیر فوق استفاده شده‌اند، زیست تجزیه پذیر هستند که این امر باعث کاهش مشکلات زیست محیطی در مراکز دفن زباله خواهد شد. از طرف دیگر استفاده از پلیمرهای زیست پایه به کاهش وزن زباله ها نیز کمک می کند. از میان مواد زیست پایه مورد استفاده در تولید ظروف گیاهی، نشاسته ذرت به دلیل سهولت در دسترسی و فراوانی مورد استفاده بیشتری هم در کشورهای اروپایی و هم در ایران قرار گرفته است.

مزایای استفاده از ظروف گیاهی 

۱- زیست تجزیه پذیر هستند

از آنجا که ظروف یکبار مصرف گیاهی از مواد تجدیدپذیری مانند نشاسته ذرت تهیه شده‌اند، در طبیعت می توانند تجزیه شوند و به محیط زیست آسیب نمی رساند.

۲- قابل استفاده در مایکروویو و فریزر هستند

ظروف گیاهی برای استفاده در مایکروویو بی خطر هستند. این ظروف از استحکام خوبی برخوردارند و در برابر حرارت نیز مقاومت خوبی از خود نشان می دهند. بنابراین آنها را می توانید هم در فریزر و هم در مایکروویو استفاده کنید.  

۳- در پروسه تولید انرژی کمتری مصرف می کنند

در پروسه ساخت ظروف گیاهی  انرژی کمتری نسبت به تولید ظروف پلاستیکی در آن استفاده می شود. علاوه بر این، هیچ گونه آلودگی محیطی مانند پساب صنعتی نیز ندارند. 

۴-  غیر سمی هستند 

از آنجا که ظروف گیاهی تولید شده در ایران باید دارای استاندارد های ملی مانند پروانه بهداشتی ساخت از سازمان غذا و دارو باشد، از هیچ گونه ماده شیمیایی و سفید کننده در پروسه ساخت این ظروف استفاده نشده است. رنگ این ظروف همان رنگ طبیعی نشاسته ذرت است.

۵- نیازمند شستشو نیستند

ظروف گیاهی مانند سایر ظروف یکبار مصرف نیازی به شستشو ندارد. از آنجا که  این ظروف تجزیه پذیر هستند پسماند آنها آسیب به محیط زیست نمی رساند. بنابراین می توان آنها را در حجم بالا استفاده کرد و نگران شستشوی آنها نبود. در نتیجه در مصرف آب نیز صرفه جویی خواهد شد.

۶- باعث کاهش آلودگی در اقیانوس ها می شوند

پسماند این ظروف در اقیانوسها تجزیه می شود و باعث از بین رفتن حیات دریایی نخواهد شد. هرچند در کل بهتر است که حداقل برای کاهش آلودگی بصری، زباله ها را در مکان مناسب آن ها دور بریزیم. نه آنها را در طبیعت و در اقیانوسها رها کنیم.

۷- باعث کاهش حجم پسماندها در مراکز دفن زباله می شوند

یکی از مزایای عمده استفاده از ظروف گیاهی، کاهش حجم پسماند در مراکز دفن زباله است. از آنجا که ظروف یکبار مصرف گیاهی زیست تخریب پذیر هستند می توانند در مراکز دفن زباله به خودی خود تجزیه شده و به کاهش حجم پسماند ناشی از ظروف یکبار مصرف کمک کنند.

۸- از ظروف کاغذی بادوام تر و مستحکم تر هستند  

ظروف یکبار مصرف گیاهی نسبت به ظروف کاغذی مستحکم تر هستند .حتی به لحاظ استحکام، ظروف یکبار مصرف گیاهی با ظروف یکبار مصرف پلاستیکی برابری میکند. بنابراین استفاده از این ظروف گزینه مناسبی برای جایگزین کردن آنها با محصولات مشابه پلاستیکی می باشند.