به‌عقیده فعالان این صنف در ماه محرم و صفر مصرف ظروف یکبارمصرف ۱۰۰ درصد افزایش پیدا می‌کند و معمولا با تعداد بالا به فروش می‌رسد. البته این افزایش تقاضا بر نرخ نیز تاثیرگذار است و در مواردی شاهد افزایش نرخ ۵۰ درصدی ظروف یکبارمصرف در برخی از ایام سال هستیم. براساس شواهد بازار، اوج مصرف ظروف یکبارمصرف در تاسوعا و عاشورا و همچنین دهه آخر ماه صفر است. در این ایام برخی از افراد از تقاضای زیاد بازار استفاده و اقدام به تولید غیراستاندارد لیوان یکبارمصرف می‌کنند. صمت در این گزارش به بررسی وضعیت بازار فروش ظروف یکبارمصرف در ماه محرم پرداخت.

گشتی در بازار

در ایام محرم به‌دلیل تقاضای بالا برای خرید ظروف یکبارمصرف سایت‌های اینترنتی طرح‌های ویژه‌ای را برای فروش بیشتر ارائه می‌دهند؛ از تخفیفات ۵۰ تا ۷۰ درصدی تا بسته‌های ویژه! یکی از سایت‌های اینترنتی، ظروف یکبارمصرف خود را با طراحی‌های گوناگون و تخفیفات ویژه عرضه می‌کند؛ لیوان کاغذی کوچک ۹۰ سی‌سی ترکیب رنگی، بسته ۵۰ عددی با نرخ ۳۸ هزار تومان، ظرف فوم یکبارمصرف درب جدا بسته ۱۰۰۰ عددی با نرخ ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان، ظرف آلومینیوم یکبارمصرف ۳ خانه کبابی با درب مقوا بسته ۵۰۰ تایی با نرخ ۴ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان، ظرف مشکی مایکروویوی یکبارمصرف کبابی کارتن صدتایی با نرخ ۲ میلیون و ۴۸۰ هزار تومان، ظرف یکبارمصرف شله‌زرد ۲۲۰ سی‌سی کارتن ۱۲۰۰ عددی با نرخ یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان، ظرف رویال یکبارمصرف ۵ قفل کارتن ۲۵۰تایی با نرخ یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، ظرف یکبارمصرف مایکروویوی مستطیل ۱۵۰ سی‌سی با درب با نرخ یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، ظرف خورشتی با درب یکبارمصرف ۱۰۰ عددی با نرخ یک میلیون و ۲۶۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.

مشاهدات حاکی از آن است که نرخ ظروف یکبارمصرف در سال ۱۴۰۲ نسبت با سال گذشته با تغییرات کمی روبه‌رو بوده است.

ظروف یکبارمصرف گران نشد

اکبر مشهدی‌زاده، رئیس اتحادیه سازندگان و فروشندگان پلاستیک، نایلون و ملامین تهران درباره موجودی ظروف یکبارمصرف در بازار باتوجه به افزایش تقاضا در ماه محرم به صمت گفت: در هیچ یک از اقلام ظروف یکبارمصرف در محرم سال ۱۴۰۲ کمبود نداریم. وی با مقایسه تقاضا در محرم سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ بیان کرد: با نگاهی به اطراف شاهد کاهش نذورات غذا هستیم و افراد ترجیح می‌دهند نذورات خود را در قالب پرداخت نقدی به افراد مستمند ادا کنند و برخی نیز به‌دلیل کهولت سن قادر به ادای نذورات نیستند؛ در نتیجه در سال ۱۴۰۲ کمبودی در بازار ظروف یکبارمصرف نداریم.

افزایش قیمتی نداشتیم

رئیس اتحادیه سازندگان و فروشندگان پلاستیک، نایلون و ملامین تهران درباره افزایش نرخ ظروف یکبارمصرف در امسال گفت: در هیچ یک از اقلام ظروف یکبارمصرف افزایش نرخ آنچنانی نداریم و شاید این افزایش نرخ تنها حدود ۵ درصد باشد. البته بازار هم باوجود افزایش سرسام‌آور هزینه‌های تولید، به‌دلیل کمبود تقاضا فضایی برای افزایش نرخ ندارد.

چالش‌ اصلی

مشهدی‌زاده در تشریح یکی از چالش‌های اصلی صنف پلاستیک، نایلون و ملامین اظهار کرد: یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها، قیمت‌گذاری دستوری است. قیمت‌گذاری دستوری که ازسوی دولت به طرق گوناگون در بازار و بر محصولات تولیدی داخلی اعمال شده، به معضل بزرگی تبدیل شده که صنعت را گرفتار کرده است. وی تاکید کرد: خریداران ظروف یکبارمصرف حتما ظروف را از فروشگاه‌های معتبر خریداری و به کد سیب حک‌شده روی ظروف دقت کنند. معمولا اسم تولیدکننده و کارخانه روی ظروف حک شده و وزارت بهداشت تاکید زیادی بر تولید محصول سالم دارد. همچنین باتوجه به اینکه ظروف یکبارمصرف تخریب‌پذیر نیستند و به محیط‌زیست آسیب می‌رسانند باید در بازیافت این محصولات نیز دقت شود. از بازیافت این کالاها می‌توان در تولید قطعات پلاستیکی خودرو، صندلی، زیره کفش و... استفاده کرد.

استفاده بهینه از کیسه‌های پلاستیکی

رئیس اتحادیه سازندگان و فروشندگان پلاستیک، نایلون و ملامین تهران با بیان اینکه در تمام کشورهای دنیا از کیسه‌های پلاستیکی استفاده بهینه می‌کنند، اظهار کرد: صنف پلاستیک، نایلون و ملامین به هیچ وجه راضی نیست از کیسه‌های پلاستیکی استفاده غیراصولی شود و واحدهای تولیدی زیرمجموعه این صنف به هیچ عنوان در جهت مصرف غیراصولی کیسه‌های پلاستیکی تبلیغ نمی‌کنند. تولیدکنندگان صنف پلاستیک، نایلون و ملامین هیچ پسماند و ضایعاتی را در محیط‌زیست رها نمی‌کنند، چراکه مواد اولیه صفر تا صد در محیط کارخانه مصرف می‌شود.

قوانین دست‌وپاگیر

مشهدی‌زاده همچنین با بیان اینکه اتحادیه سازندگان و فروشندگان پلاستیک، نایلون و ملامین در شهر تهران ۳ هزار و ۲۰۰ عضو دارد، اظهار کرد: متاسفانه درحال‌حاضر با بروکراسی کاذب اداری، قوانین دست‌وپاگیر، افزایش نرخ مواد اولیه، هزینه‌های سربار مثل برق، بیمه، مالیات، دستمزد و مواردی از این دست کسی در مملکت راغب به تولید نیست. سیستم سخت و پیچیده اداری و بروکراسی زائد از جمله مشکلات مهم بر سر راه تولید در کشور است. متاسفانه این پیچیدگی‌ها در مواردی به حدی عرصه را بر فعالان اقتصادی تنگ می‌کند که در نهایت عطای فعالیت‌ را به لقایش می‌بخشند. درحال‌حاضر کسی متقاضی ایجاد واحدهای تولیدی نیست و به یک معنا با بروکراسی‌های زائد اداری و کاغذبازی‌های بی‌حساب‌وکتاب کسی تمایل به ورود به حوزه تولید را ندارد. بروکراسی اداری و قوانین دست‌وپاگیر مانع تولید داخلی، رونق اقتصادی و اشتغالزایی است.

کمبود شدید

ظروف یکبارمصرف فومی

امین یاراحمدی، کارشناس صنعت ظروف یکبارمصرف درباره شنیده‌هایی مبنی بر افزایش نرخ ۵۰ درصدی ظروف یکبارمصرف در سال ۱۴۰۲ به صمت گفت: یکی از ظروف پرمصرف در ایام محرم، ظرف یکبارمصرف فومی است که در محرم سال ۱۴۰۱ با نرخ ۷۰۰ تومان از کارخانه خریداری می‌شد و در محرم امسال با نرخ ۷۵۰ تومان به فروش می‌رسد؛ در نتیجه افزایش نرخ ۵۰ درصدی ظروف یکبارمصرف نسبت به سال ۱۴۰۱ اصلا درست

 نیست. وی ضمن تاکید بر کمبود شدید ظرف یکبارمصرف فومی در بازار اظهار کرد: درحال‌حاضر به‌دلیل قطع برق مکرر کارخانه‌ها شاهد کمبود شدید برخی ظروف یکبار مصرف از جمله ظرف یکبارمصرف فومی در بازار هستیم. البته این کمبود در بازار با جایگزین شدن ظروف آلومینیومی و گیاهی جبران خواهد شد؛ البته تهیه و استفاده از ظروف آلومینیومی و گیاهی در تعداد بالا برای مصرف‌کننده صرفه اقتصادی ندارد و این نوع ظروف تفاوت نرخ چشمگیری با ظروف فومی دارند. بر این اساس می‌توان گفت هر بار قطع برق در صنایع ضرر سنگینی به تولیدکننده و متعاقب آن مصرف‌کننده وارد می‌کند.

چرا ظروف فومی کم است؟

یاراحمدی با اشاره به دلایل کمبود ظرف یکبارمصرف فومی اظهار کرد: مهم‌ترین دلیل کمبود ظروف فومی در بازار تعداد کم تولیدکننده ظرف یکبارمصرف فومی در کشور است. همچنین بیشتر تولیدکنندگان این ظروف در شهرستان هستند و به‌دلیل هزینه سنگین حمل‌ونقل ارسال بار به تهران توجیه اقتصادی ندارد. در یک ماشین باری تعداد کمی ظرف فومی جای می‌گیرد؛ در نتیجه باید هزینه سنگینی برای انتقال این بار پرداخته شود، به همین دلیل بیشتر فروشندگان ظروف یکبارمصرف ترجیح می‌دهند اقلام موردنیاز خود را از تولیدکنندگان تهران یا حومه دریافت کنند تا حمل‌ونقل آن هزینه کمتری داشته باشد.

تولید بیشتر به‌دلیل هزینه کم

این کارشناس صنعت ظروف یکبارمصرف با اشاره به اینکه برخی از ظروف مانند لیوان یکبارمصرف به‌وفور در بازار یافت می‌شود، گفت: دلیل وفور لیوان یکبارمصرف و نرخ مناسب آن، هزینه کم تولید است که در نتیجه تولیدکنندگان بیشتری به تولید این محصول می‌پردازند. برای مثال با هزینه تولید یک ظرف غذای یکبارمصرف، ۸ لیوان یکبارمصرف تولید می‌شود.

ظروف یکبارمصرف چقدر گران شد؟

یاراحمدی درباره تغییر نرخ ظروف یکبارمصرف نیز بیان کرد: ظروف یکبارمصرف فومی در امسال افزایش نرخ حدود ۳۰ درصدی را تجربه کردند و شاهد افزایش نرخ چشمگیری نبوده‌ایم. لیوان یکبارمصرف نیز با افزایش نرخ ۴۰ درصدی به فروش می‌رسد.

افزایش نرخ مقطعی است

چندی پیش قاسمعلی اسلامی فیض‌آبادی، رئیس اتحادیه صنف تولیدکنندگان پلاستیک مشهد بیان کرد: به‌طور معمول تقاضا برای ظروف یکبارمصرف در ماه‌های رمضان، محرم و صفر هر سال به‌دلیل برپایی مراسم و مناسبت‌های مذهبی افزایش می‌یابد و به همین دلیل از میزان وفور آن در بازار کاسته می‌شود که این موضوع به گرانی و افزایش قیمت‌ها دامن می‌زند.

وی بیان کرد: بعد از ماه مبارک رمضان که تقاضا برای ظروف یکبارمصرف کاهش یافته و به تعداد زیاد از این نوع کالا در مغازه‌ها باقی خواهد ماند، قیمت‌ها فروکش خواهد کرد.

علت گرانی چیست؟

رئیس اتحادیه صنف تولیدکنندگان پلاستیک مشهد ادامه داد: در سال ۱۴۰۱ نرخ لوازم پلاستیکی افزایش داشته که منشأ این رشد قیمتی بورس و محصولات پتروشیمی عرضه‌شده در آن است و بی‌شک در امسال نیز شاهد افزایش نرخ هستیم.

اسلامی افزود: تولیدکنندگان لوازم پلاستیکی مواد اولیه فعالیت خود شامل محصولات پتروشیمی را از بورس خریداری می‌کنند که نرخ این نوع محصولات به‌دلیل افزایش نرخ نفت، تغییر کرده و با نرخ بالاتری نسبت به گذشته عرضه می‌شود.

وی اظهار کرد: در سال ۱۴۰۱ از یک سو نرخ ۲۰ نوع ماده اولیه تولیدکنندگان پلاستیک بین ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش یافته و از سوی دیگر به‌دلیل نوسان بورس، مواد پتروشیمی به حد نیاز به‌دست تولیدکنندگان نمی‌رسد.

رئیس اتحادیه صنف تولیدکنندگان پلاستیک مشهد با اشاره به فعالیت ۵۰۰ کارگاه تولیدی زیر پوشش این اتحادیه اظهار امیدواری کرد مواد پتروشیمی با نرخ مناسب‌تری در اختیار تولیدکنندگان قرار گیرد.

سخن پایانی

بازار ظروف یکبارمصرف به‌عنوان یکی از بخش‌های مهم صنعت مواد غذایی در سال‌های اخیر به‌دلیل ویژگی‌هایی چون قابلیت استفاده آسان، تمیزی و نرخ مناسب، رونق گرفته است. تولیدکنندگان ظروف یکبارمصرف چالش‌های بسیاری دارند که یکی از این چالش‌ها مربوط به نحوه تهیه مواد اولیه از بورس است. اما در زمینه بازار ظروف یکبارمصرف، ظاهرا در سال ۱۴۰۲ این بازار شاهد افزایش نرخ نبوده و دیگر از افزایش تقاضای شدید در برخی از ماه‌های سال خبری نیست. در پایان این گزارش ذکر این نکته ضروری است که استفاده از ظروف یکبارمصرف ممکن است مشکلاتی برای محیط‌زیست ایجاد کند؛ بنابراین بهتر است برای کاهش اثرات مخرب این نوع کالا بر محیط‌زیست ظروف قابل‌شست‌وشو و استفاده مجدد را جایگزین کنیم.