استان سمنان در کریدور اصلی شمال شرق کشور قرار دارد یعنی هر کس از هرجای کشور بخواهد به شمال‌شرق ایران سفر باید از این استان تردد داشته باشد. به گفته مسئولان سالانه بین ۱۸ الی ۲۰ میلیون زائر رضوی در مسیرهای استان سمنان تردد دارند و این ظرفیت عظیم اقتصادی است که کمتر از آن بهره‌برداری شده است. ارائه خدمات به مسافران و زائران رضوی در زمره مسائل خوب اقتصادی در استان سمنان است که به اشتغال بخش خدمات نیز کمک شایانی می‌کند اما کمتر به مقوله مجتمع‌های بین‌راهی به خصوص مجتمع‌های خدماتی و رفاهی مناسب، پرداخته شده است موضوعی که مسافران تردد‌کننده از مسیرهای جاده‌ای استان هم آن را تایید می‌کنند. سالانه ۲۰ میلیون زائر رضوی از استان سمنان تردد می‌کند و این ظرفیت عظیمی را برای سرمایه‌گذاری در مجتمع‌های بین‌راهی ایجاد می‌کند.

مجتمع‌های بین‌راهی خوبی در استان سمنان وجود دارد اما تعدادشان کافی نیست و بیشتر مجتمع‌های موجود نیز شرایط استاندارد و خوبی چه به لحاظ ارائه خدمات و چه بهداشت و... ندارند و این امر ضرورت ایجاد مجتمع‌های بین‌راهی متعددی را در استان سمنان نمایان می‌سازد موضوعی که البته می‌تواند سیل سرمایه‌گذاران را نیز به سمت این استان جاری و ساری سازد اما به شرط آنکه بتوان این مزیت خوب را معرفی کرد.

تنها کافی است بدانیم که سه و نیم میلیون خودرو تنها در فروردین ماه از جاده‌های استان سمنان تردد داشته است این آماری است که سرپرست راه‌های راهداری استان سمنان ارائه می‌کند و اگر تنها در هر ماشین دست کم سه نفر حضور داشته باشند فقط 10میلیون نفر از جاده‌های استان سمنان طی ۳۱ روز فروردین عبور کرده‌اند و این جدای از تعطیلات تابستانی است.

اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان سمنان اعلام کرده که ۶۲ مجتمع خدماتی، رفاهی بین‌راهی در استان وجود دارد که ۳۴ باب آن در حال بهره‌برداری است. به عبارت دیگر ۶۲ مجتمع خدماتی، رفاهی بین‌راهی در استان وجود دارد که از این تعداد ۳۴ مجتمع در حال بهره‌برداری، ۲۳ باب در حال ساخت و الباقی در حال استعلام هستند.

حجم عظیم گردشگر

حجم عظیم گردشگران، ظرفیتی ویژه برای استان سمنان است اما کمتر از مجتمع‌های بین‌راهی صحبت به میان می‌آید و مشخصا ظرفیت سرمایه‌گذاری و اشتغالزایی این مجتمع‌ها در استان سمنان مورد غفلت قرار گرفته است. استاندار سمنان در گفت‌وگو با خبرنگار بازار اما اعلام کرده که در دولت سیزدهم معرفی بسته‌های سرمایه‌گذاری در خصوص مجتمع‌های بین‌راهی در استان سمنان و کریدور حرم تا حرم، در دستور کار قرار گرفته است.

سید محمد رضا هاشمی با بیان اینکه سالانه نزدیک به ۲۰ میلیون نفر از استان سمنان عبور می‌کنند، تاکید کرد: این میزان عبور زائران رضوی، فرصت بی‌بدیلی برای توسعه اقتصادی و سرمایه‌گذاری بوده و همچنین در اقتصاد منطقه هم می‌تواند موثر باشد.

وی با بیان اینکه مسئولان ذی ربط در ستاد خدمات سفر استان سمنان نسبت به تهیه کیف‌ها و بسته‌های سرمایه‌گذاری در زمینه مجتمع‌های بین‌راهی استان اقدام کنند، افزود: ۱۵ مکان در استان سمنان برای جذب سرمایه‌گذار در زمینه ساخت مجتمع‌های بین‌راهی و رفاهی و تجاری در استان احصا شده است.

مشوق می‌دهیم

استاندار سمنان بیان کرد: به مسئولان امر ابلاغ شده که بر روی این نقاط مطالعات را صورت داده و مزیت‌ها و مشکلات آنها را احصا کنند تا بتوانیم با برطرف کردن آنها در زمینه جذب سرمایه‌گذار در این مناطق اقدامات مثبتی را صورت دهیم.

هاشمی از حمایت سرمایه‌گذاران در زمینه مجتمع‌های بین‌راهی نیز خبر داد و گفت: استعلام‌های مرتبط با زیرساخت‌های مورد نیاز مجتمع‌های بین‌راهی قابل سرمایه‌گذاری در استان شامل آب، گاز، برق و... فوراً در دستور کار مسئولان ذی صلاح در استان قرار خواهد گرفت.

وی همچنین خواب آلودگی و واژگونی را مهم‌ترین عامل تلفات جاده‌ای در استان سمنان  دانست و گفت:  توسعه مجتمع‌های بین‌راهی به لحاظ استراحت و کاهش تلفات رانندگی برای ما نیز در این استان اهمیت دارد و لذا حمایت‌های لازم را در این سرمایه گذاری‌ها انجام خواهیم داد.

یک کارشناس اقتصادی اما در گفت‌وگو با بازار، ضمن اشاره به کمبود فضاهای مناسب در مجتمع‌های بین‌راهی استان سمنان می‌گوید: مسیر کریدور تهران تا مشهد هزار کیلومتر است که ۶۴۰ کیلومتر آن در درون استان سمنان وجود دارد در واقع ۶۴۰ کیلومتر مسیر رفت و ۶۴۰ مسیر برگشت مجموعا هزار و ۳۰۰ کیلومتر مسیر را در این استان بین شامل می‌شود که مستعد مجتمع‌های بین‌راهی هستند و این تازه تنها مسیر اصلی تهران - مشهد است.

محمد باقری با بیان اینکه طبق اعلام سازمان راهداری ۲۳ باب مجتمع بین‌راهی در استان سمنان ساخته شده و ما مفروض را ۳۰ مجتمع می‌گیریم در نتیجه هر ۴۵ کیلومتر یک مجتمع رفاهی در استان سمنان وجود دارد که این بسیار اندک است، گفت: اگر تمام مجتمع‌های بین‌راهی که مسئولان اعلام کرده‌اند هم ساخته شود باز هم دست کم ۲۰ مجتمع بین‌راهی دیگر در جاده‌های استان سمنان نیاز است تا به استاندارد این شاخص برسیم.

وی با بیان اینکه اگر بخواهیم مجتمع‌های واقعی و مناسب و مساعد مسافران را در نظر بگیریم و نه آنهایی که فقط عید به عید برای مسافران مرتب می‌شوند و بازرسی‌ها از آنها انجام می‌شود اما در بقیه سال به امان خدا رها می‌شوند، وضعیت استان حتی بدتر هم می‌شود، تاکید کرد: این عوامل نشان می‌دهد که چقدر مجتمع‌های بین‌راهی و رفاهی و جذب سرمایه‌گذاری برای آنها در استان مغفول مانده است.

این کارشناس اقتصادی همچنین گفت: ورود تعاونی‌ها و سرمایه‌های مردمی هم می‌تواند یکی از منابع تامین اعتبارات مورد نیاز ساخت مجتع‌های بین‌راهی باشد و انتفاع اقتصادی خوبی را نیز به مردم بومی منطقه هدیه دهد که در این زمینه نیز می‌توان ورود کرد برای مثال در بیارجمند شاهد ورود سرمایه‌های مردمی در ساخت یک مجتمع بین‌راهی بودیم اما در اجرا نتوانست آن‌طور که باید و شاید درست عمل کند زیرا مجتمع‌های بین‌راهی که بتواند مسافر پذیر باشد باید استاندارد‌های بهتری را داشته باشد اما مجتمع‌های کنونی مانند آنچه در بیارجمند شاهد هستیم، شرایط خوبی را دارا نیست و جذابیتی هم برای گردشگران ندارد.

بازتعریف مجتمع‌های بین‌راهی

یک بازنشسته راهداری در گفت‌وگو با خبرنگار بازار، با بیان اینکه مجتمع‌های بین‌راهی در استان سمنان نیازمند بازتعریف هستند چرا که معنی این مجتع‌ها فعلا وجود یک مسجد، سرویس بهداشتی و چند مغازه است در صورتی که اصلا چنین نیست، ابراز کرد: امروز مجتمع‌های بین‌راهی حتی ظرفیت‌های اسکان، سوغات، سینما و پارک، استخر و تفریحات آبی، بنزین، گازوئیل، کارواش، لباس شویی، تعمیرگاه، فروشگاه و ده‌ها مورد دیگر هستند که در چنین استانداردی حتی یک مورد هم در استان سمنان وجود ندارد.

علی سلیمانی با بیان اینکه دولت باید در زمینه مشوق‌ها با اعطای زمین رایگان و تسهیلات به خصوص تبصره ۱۶ و ۱۸ مخصوص احیای اقتصادی روستاهای در جوار جاده‌های اصلی استان سمنان اقدام کند، بیان کرد: ما نیازمند تعریف بسته‌های سرمایه‌گذاری جذاب برای جذب سرمایه‌گذاران در زمینه مجتمع‌های رفاهی هستیم که در اقتصاد منطقه تاثیر بسزایی دارند.

وی با بیان اینکه مجتمع‌های بین‌راهی نیازشان را از منطقه تامین می‌کنند، نیروی کار بومی دارند و همچنین ظرفیت‌های اقتصادی را با ماندگاری مسافران می‌سازند، تاکید کرد: از یک مجتمع بین‌راهی می‌توان ده روستای همجوار شهر را به توسعه اقتصادی رساند اما اهمیت این موضوع برای مسئولان استان سمنان درک نشده است.

سخن پایانی

چاپارخانه‌ها و کاروانسراها از مکان‌های ابتدایی برای خوردن و نوشیدن مسافران بودند که امروزه مجتمع‌های بین‌راهی جای آنها را پر کرده‌اند. آشنایی با مجتمع‌های بین‌راهی یک راه خوب برای شناخت بهتر مسیر سفر است. مجتمع‌های بین‌راهی به‌منظور ارائه خدمات رفاهی و نیاز‌های اولیه مسافران از قبیل سرویس بهداشتی، غذاخوری، رستوران، نمازخانه، جایگاه سوخت و ... ساخته می‌شوند. یکی دیگر از مزیت‌های مجتمع‌های بین‌راهی جلوگیری از پراکندگی واحد‌های خدماتی در مسیر‌های پرتردد و افزایش ایمنی سفر‌های جاده‌ای است. جاده‌های اصلی کشور محل رقابت ارائه خدمات این استراحتگاه‌ها با یکدیگر هستند.