تامین گاز در سال‌های اخیر یکی از چالش‌های اصلی فولادسازان است که توانست عرضه به بازار داخلی و صادراتی را تحت‌تاثیر قرار دهد. این در حالی است که اگر دولت مشکلات موجود در مسیر تامین گاز را حل کرده و فولادسازان با قطعی گاز در زمستان مواجه نباشند، پیش‌بینی می‌شود، میزان تولید افزایش و به‌دنبال آن در راستای اجرای طرح‌های توسعه‌ای، اشتغالزایی نیز تحقق یابد. صمت در گزارشی تحلیلی از فولاد خراسان به توان این شرکت در افزایش صادرات تا درآمدزایی و اشتغال پرداخته است.

توسعه صنعت فولاد نقش مهمی در افزایش صادرات غیرنفتی کشور دارد و کمک می‌کند تا شعار «معدن به‌جای نفت» به‌حقیقت بپیوندد. به هر حال، توسعه هرچه بیشتر صنعت فولاد می‌تواند با تامین نیاز صنایع پایین‌دستی از جمله صنعت خودرو و لوازم‌خانگی منجر به صادرات محصولاتی با ارزش‌افزوده بیشتر شود. بی‌تردید هدف‌گذاری تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در سال ۱۴۰۴ نیز باتوجه به منابع در اختیار از جمله سنگ‌آهن، گاز و نیروی انسانی انجام گرفت تا در ایستگاه آخر توسعه اقتصادی را محقق کند.

به‌گزارش صمت، در همین راستا واحدهای فولادسازی مختلفی راه‌اندازی شدند که علاوه بر اثبات هدف تولید ۵۵ میلیون تن فولاد، نقش مهمی در اشتغالزایی به‌ویژه در مناطق کمتر توسعه‌یافته ایفا می‌کنند.

فولاد خراسان یکی از واحدهایی است که براساس نزدیکی به منابع سنگ‌آهن شرق کشور که حتی از آن به‌عنوان عسلویه معدنی نیز یاد می‌شود، احداث شد. مجموعه‌ای که علاوه بر ایجاد اشتغال در این منطقه و ارتقای سطح امنیتی می‌تواند در حوزه صادرات به‌ویژه به همسایگان شرقی از جمله افغانستان نقش‌آفرین باشد، اما فولاد خراسان در زمینه صادرات، همسایگان غربی و همچنین صادرات به چین و شمال افریقا را هم در کارنامه خود دارد.

اما این در حالی است که کمبود گاز برای صنایع فولاد امسال برای سومین‌بار می‌تواند مشکلی جدی برای صادرات این مجموعه ایجاد کند، در صورتی که با تامین گاز از سوی دولت بدون شک حجم تولید افزایش و به‌دنبال آن صادرات و اشتغالزایی نیز با رشد خوبی همراه می‌شود.

باتوجه به توسعه صنایع فولادی، امروز گاز پس از موضوع تامین مواد اولیه و برق، پاشنه آشیل دیگری است که تولید و فروش را نشانه می‌گیرد. فولاد خراسان بارها در زمینه تامین گاز در همایش‌ها و نشست‌های خبری تاکید داشته، اما متاسفانه شناسایی نشدن راهکاری موثر می‌تواند امسال برای سومین‌بار این مجموعه را با چالشی جدی همراه کند، چالشی که در گام اول میزان تولید و صادرات را نشانه گرفته و به‌دنبال آن می‌تواند بر اشتغالزایی و حتی وضعیت نماد این مجموعه در بورس اثرگذار باشد.

تاثیر چالش گاز

حسین بختیاری، معاون فروش فولاد خراسان در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: متاسفانه چالش گاز به‌میزان ۱۰۰ درصد بر فروش مجموعه تاثیرگذار است. ما در ۶ ماهه اول سال، نسبت به مدت مشابه سال گذشته که با قطعی برق هم مواجه بودیم، صادراتی نداشته‌ایم و در اواخر شهریور توانستیم، دوباره بحث صادرات را شروع کنیم، در صورتی که زمستان امسال مانند سال گذشته با قطعی گاز مواجه باشیم، میزان صادرات مانند نیمه اول سال ۱۴۰۱ خواهد بود، در نتیجه، قطعی گاز تهدیدی جدی برای صادرات خواهد بود.

اما نگاهی به جانمایی فولاد خراسان نشان می‌دهد، هرچند این مجموعه در تامین مواد اولیه با مشکل چندانی همراه نیست، اما در بحث تامین گاز می‌تواند شرایطی نه‌چندان مساعد نسبت به دیگر فولادسازان به‌ویژه فولادسازان جنوب کشور داشته باشد. بختیاری بااشاره به این موضوع، تصریح کرد: ما در بین فولادی‌ها، شاید در بحث تامین گاز با بیشترین مشکل همراه باشیم، زیرا تامین گاز ما از طریق خط لوله شمال‌شرق انجام می‌شود که بیشترین افت فشار را دارد. وی افزود: پیش‌تر این مشکل از طریق خرید گاز از ترکمنستان انجام می‌شد، اما امسال سومین سالی است که مجموعه در بحث تامین گاز با مشکل مواجه شده است.

معاون فروش فولاد خراسان در ادامه بیان کرد: فراموش نکنیم کمبود گاز همان‌طور که بازار صادراتی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، می‌تواند تامین نیاز بازار داخلی را هم با مشکل همراه کند.

این در حالی است که اجرای برخی پروژه‌ها مانند طرح نهضت ملی مسکن منجر به افزایش تقاضا در بازار می‌شود، اما مشکلاتی مانند تامین گاز می‌تواند عرضه را با مشکل همراه کند و در نهایت افزایش نرخ در بازار را به‌همراه داشته باشد.

یکی از فاکتورهای مهم در توسعه صادراتی، حضور مداوم در بازار است، نکته‌ای که در کنار بحث کیفیت و نرخ بر توان قیمتی تاثیرگذار است و می‌تواند میزان صادرات را تحت‌تاثیر قرار دهد. بختیاری با تاکید بر این موضوع بیان کرد: بدون‌شک قطع گاز می‌تواند حضور ما در بازارهای صادراتی از جمله ترکیه را تحت‌الشعاع قرار دهد. ما تا به امروز ۳ هزار تن صادرات به ترکیه داشتیم که در ابتدای کار به‌صورت زمینی انجام شد، اما در حال ‌حاضر قرار است محموله جدید را از طریق مسیر ریلی ارسال کنیم.

وی همچنین درباره حضور در بازار ترکیه باتوجه به اینکه میزان تولید فولاد این کشور از ایران بیشتر است، تصریح کرد: از نظر کیفی حضور ما در ترکیه باتوجه به اینکه خود تولیدکننده فولاد است، حائزاهمیت است و باعث شده تا نرخ ما را قبول کنند، اما از نگاه دیگر باید به این موضوع اشاره داشت که کشور ترکیه شمش ما را می‌خرد و آن را تبدیل به میلگرد می‌کند و در نهایت آن را ۱۰۰ دلار گران‌تر می‌فروشد، همچنین 2 همسایه دیگر یعنی عراق و افغانستان نیز با وضع تعرفه‌های وارداتی، صادرات میلگرد ما را تحت‌تاثیر قرار داده‌اند، هرچند عراق مدتی است این عوارض را حذف کرده، اما در مقابل، افغانستان آن را دوبرابر کرده که باعث می‌شود ما صادرات شمش را افزایش دهیم. بختیاری اظهار کرد: درواقع شرایط تحریمی باعث شده تا ما میلگرد را در بازارهای جهانی پایین‌تر از نرخ رقبا بفروشیم. به‌نوعی تمامی عوامل دست‌به‌دست هم می‌دهند تا میلگرد ما از ترکیه ارزان‌تر باشد. معاون فروش فولاد خراسان تاکید کرد: متاسفانه تحریم و قیمت‌گذاری دستوری، نرخ شمش ما را در بازار صادراتی کاهش داده و امروز شمش را ۵۰ دلار ارزان‌تر در ترکیه می‌فروشیم.

سخن پایانی

فراموش نکنیم در صورتی که دولت در زمینه تامین گاز اهتمام ورزیده و مشکل صنعت فولاد کشور را حل کند و در کنار آن رایزن‌های اقتصادی ـ سیاسی در کشورهای همسایه مذاکرات خود را توسعه دهند، با حذف قیمت‌گذاری دستوری، می‌توان شاهد افزایش درآمدهای مجموعه‌های فولاد از جمله فولاد خراسان بود که تاثیر مستقیم بر وضعیت نماد آنها در بورس خواهد داشت، در واقع، گره‌های کور این موضوعات به‌دست دولت و با تعامل هرچه بیشتر با تولیدکنندگان حل خواهد شد.