شهرسازی کنونی برای مدرنیزه کردن زندگی شهری، به استراتژی‌های قدرتمند و برنامه‌ریزی نوآورانه‌ای نیاز دارد. بسیاری از شهرها کیفیت و عملکرد خدمات شهری را با دیجیتالی و هوشمندتر شدن ارتقا می‌بخشند. سیاست‌گذاران و مسئولان شهر در حال بررسی راه‌حل‌هایی هستند تا خدمات جدیدی را به روشی کارآمد، پاسخگو و پایدار برای جمعیت زیادی از مردم ارائه دهند. از این‌رو چهارمین نمایشگاه و کنفرانس شهر هوشمند ایران با مشارکت ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل‌ونقل پیشرفته معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری افتتاح شد. این نمایشگاه با مشارکت ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل‌ونقل پیشرفته معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری با هدف «توسعه زیرساخت حمل‌ونقل برای ترافیک هوشمند»، «ایجاد فضا و بستر مناسب برای حضور شرکت‌های دانش‌بنیان به‌منظور بهره‌گیری بیشتر از علوم و فنون روز» و «ارتقای روش‌های علمی شهر هوشمند و ایجاد بستر مناسب برای انتقال دانش و فناوری جدید به کشور» به مدت ۳ روز از تاریخ ۱۱ الی ۱۳ تیر در شبستان مصلای امام‌خمینی (ره) برگزار می‌شود. صمت در همین رابطه با خشایار باقرپور، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی شهر تهران به گفت‌وگو پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.

راه‌حل‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات

در واقع شهر هوشمند شهری است که مشکلات عمومی را از طریق راه‌حل‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات و براساس رویکرد چندذی‌نفعی و مشارکت‌های مبتنی بر شهرداری حل می‌کند. به‌طورکلی محورهای درنظرگرفته‌شده برای این رویداد شامل «حمل‌ونقل هوشمند»، «ساختمان‌های هوشمند»، «دولت هوشمند»، «انرژی»، «محیط‌زیست هوشمند»، «تجهیزات زیرساخت‌های اطلاعات و مخابرات»، «سلامت»، «آموزش‌وپرورش»، «اقتصاد هوشمند» و «امنیت در شهرهای هوشمند» است. برگزاری این رویداد نقش بسیار مهمی در توانمندسازی شهرهای نوآور و تصمیم‌گیری بهتر مدیران شهری به‌منظور ارائه مطلوب خدمات نوین شهری دارد. این نمایشگاه با حمایت صندوق نوآوری‌وشکوفایی ریاست‌جمهوری ویژه شرکت‌های دانش‌بنیان با اختصاص یارانه نمایشگاهی برگزار خواهد شد و علاقه‌مندان حوزه فناوری، هوشمندسازی، شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها می‌توانند در این رویداد مشارکت کنند. همان‌طور که اشاره شد، ساختمان‌های هوشمند یکی از محورهایی است که باتوجه به آن می‌توانیم به شهرهوشمند نزدیک‌تر شویم، چرا که ساختمان‌های هوشمند، ساختمان‌هایی هستند که با استفاده از فناوری‌های نوین، مجهز به سیستم‌هایی هستند که امکانات و خدمات مختلفی را به کاربران ارائه می‌دهند و به بهبود کیفیت زندگی ساکنان کمک می‌کنند. این سیستم‌ها از طریق اتصال به شبکه‌های ارتباطی، می‌توانند با تجهیزات مختلف در ساختمان و حتی با سیستم‌های خارج از ساختمان ارتباط برقرار کنند.

سیستم‌های هوشمند ساختمان، می‌توانند شامل مواردی همچون سیستم‌های مدیریت انرژی، اتوماسیون ساختمان، امنیتی، کنترل دسترسی، مانیتورینگ‌محیطی، کنترل روشنایی و تهویه مطبوع شامل گرمایش، سرمایش و تهویه هوا باشند.

این سیستم‌ها به کاربران امکانات و خدماتی همچون مدیریت مصرف انرژی، کنترل دسترسی، مانیتورینگ‌محیطی، کنترل دستگاه‌های خانگی، هشداردهی در صورت وقوع حوادث، کنترل دستگاه‌های پزشکی و... را ارائه می‌دهند. همچنین، با استفاده از سیستم‌های هوشمند، می‌توان به بهبود کیفیت زندگی ساکنان کمک کرد. به‌عنوان‌مثال، با افزایش راحتی و امنیت در دسترسی به امکانات ساختمان، هزینه‌های انرژی و بهبود محیط‌زیست کاهش می‌یابد.

همان‌طور که مستحضر هستید، این رویداد نقش مهمی در توانمندسازی شهرهای نوآور دارد و ساختمان‌های هوشمند یکی از محورهای اصلی این نمایشگاه است. باتوجه به این موضوعات اتحادیه تعاونی‌های عمرانی شهر تهران چه اهداف و برنامه‌هایی را در رابطه با این رویداد دنبال می‌کند؟

هوشمندسازی نقش موثر و بسزایی در نگهداشت انرژی و جلوگیری از هدررفت منابع دارد و تعاونی‌ها باید از این فرصت به‌نحو مطلوب استفاده کنند و در عرصه هوشمندسازی پیشرو باشند.درحال‌حاضر در یک دوران‌‌گذار از شهر الکترونیک به شهر هوشمند هستیم. در تمام دنیا مقوله هوشمندسازی در عرصه‌های مختلف به‌طورسریع در حال توسعه است. در حوزه صنعت ساختمان و شهرسازی این مقوله باید به‌عنوان زیرساخت زندگی افراد جایگاه خودش را داشته باشد. این حرکت و جریان از سال‌های گذشته در کشورهای پیشرفته شروع شده است. در کشور ما هم حرکت‌های مثبتی در عرصه‌های مختلف به‌ویژه در حوزه‌های حاکمیتی انجام گرفته است و اتفاقات خوبی را در دولت الکترونیک شاهد هستیم. این نمایشگاه فرصت بسیار خوبی برای بازدیدکنندگان است، چرا که بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپی و فعالان بخش تعاون، استانداری‌ها و شهرداری‌ها در نمایشگاه حضور دارند.

آیا برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی باعث می‌شود که ساختارهای سنتی به‌سمت هوشمندسازی حرکت کنند؟

حرکت به‌سمت هوشمندسازی یکی از مهم‌ترین نیازهای دنیای امروز است. ما اکنون باید تصمیم بگیریم که در چه جهتی می‌خواهیم حرکت کنیم. در حوزه تعاون نیاز به پوست‌اندازی داریم تا دوباره جایگاه و باور مردمی را پیدا کنیم. برگزاری نمایشگاه هوشمند، فرصت خوبی است تا تعاون از ساختار سنتی به‌سمت هوشمندسازی عبور کند. هوشمندسازی تنها از طریق برگزاری نمایشگاه نهادینه نمی‌شود و نیاز به نمایشگاه دائمی در استان‌ها دارد تا از عرصه تکنولوژی‌ها عقب نمانند. ضمن اینکه در کشور ما هم در سامانه‌های حاکمیتی، بحث هوشمندسازی و الکترونیکی در دولت اتفاق افتاده است. شهر هوشمند نیاز به فرهنگ‌سازی در زیرساخت‌ها دارد. اکنون تکنولوژی وارد شده، اما فرهنگ‌سازی همیشه با تاخیر روبه‌رو است، هوشمندسازی یک جریان سریع است و باید در این حوزه اقدامات لازم را انجام دهیم. باید استفاده از منابع را در هوشمندسازی کنترل کنیم. درحال‌حاضر ذخیره‌سازی انرژی بحث مهمی است که باید در سبک زندگی از هوشمندسازی بهره‌مند شویم، از این‌رو برای تعاونی‌ها فرصت خوبی پدید آمده است تا در حوزه هوشمندسازی پیشتاز باشند.

افزایش حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در این رویداد مهم غیرقابل چشم‌پوشی است. باتوجه به این موضوع تعاونی‌ها چگونه می‌توانند تعامل و همکاری‌های خود را با این شرکت‌ها افزایش دهند و در مسیر شهر هوشمند گام‌های موثری بردارند؟

آن‌چیزی که باید به آن توجه داشته باشیم، این است که از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان بیشتر بهره ببریم. هوشمندسازی مقوله‌ای نیست که با ۳ روز برگزاری نمایشگاه نهادینه شود و نیاز به کار بیشتر و برگزاری نمایشگاه‌های بلندمدت‌تر و حتی نمایشگاه‌های دائمی یا نمایشگاه‌هایی در سطح استان‌ها دارد. ما آمادگی داریم از طریق تعاملی که با مجموعه‌های دانش‌بنیان در این زمینه ایجاد می‌کنیم، این تکنولوژی را به شرکت‌های تعاونی منتقل کنیم. خوشبختانه بیشتر بخش‌های مرتبط با هوشمندسازی، بومی‌سازی شده‌اند که این موضوع اتفاق بسیار خوبی است. پرداختن به مقوله فرهنگ‌سازی و زیرساخت‌های هوشمندسازی مهم است و باید در نهادهای ذی‌ربط انجام شود. گاهی می‌بینیم که تکنولوژی وارد کشور ما می‌شود، اما فرهنگ استفاده از تکنولوژی با تاخیر همراه است، بنابراین این فرصت را نداریم که در بعد فرهنگ‌سازی جا بمانیم و باید در این حوزه اقدامات موازی، آن‌هم به‌سرعت انجام گیرد.

این رویداد چه کمکی می‌تواند به تصمیم‌گیری بهتر مدیران شهری به‌منظور ارائه مطلوب خدمات نوین شهری بکند؟

ما مدت‌ها است که با مفهوم شهرالکترونیک درگیر هستیم و وقت آن رسیده است که به‌سمت شهرهای‌هوشمند حرکت کنیم. از همین‌رو درک تفاوت این ۲ مقوله برای مدیران شهری از اولویت زیادی برخوردار است که در این نمایشگاه می‌تواند اتفاق بیفتد.

این اتفاق باعث می‌شود که مدیران شهری به این ارزیابی برسند که درحال‌حاضر در کجا قرار داریم و چه اهدافی را برای رسیدن به یک شهرهوشمند باید ایفا کنیم. تصور از هوش‌مصنوعی نباید تنها به چند موضوع جزئی محدود شود، بلکه باید با راهکارهای مختلف از ظرفیت‌های این دانش به‌نحوگسترده استفاده کنیم. مسلما ارکان هوشمندسازی در اداره شهرها به مدیران شهری کمک زیادی می‌کند و این کمک‌ها می‌تواند در راستای حل مشکلات ترافیکی، محیط‌زیستی، آلودگی‌هوا و آلودگی صوتی قرار گیرند. همه این موضوعات، ظرفیت‌های زیادی دارند که می‌توانند کمک‌رسان مدیران شهری باشند. مدیران شهری باید در نظر بگیرند که سبک زندگی جدید که در بیشتر کشورهای پیشرفته به‌سمت هوشمندسازی در حال حرکت است، در ساختمان‌های ما نیز اجرایی شود.

 همان‌طور که قبل‌تر گفته شد، بحث ذخیره‌سازی انرژی در کشور ما از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از طرفی، یکی از دستاوردهای این رویداد نمایشگاهی توجه به انرژی هوشمند بوده که این موضوع یکی از قابل‌لمس‌ترین موضوعاتی است که شهروندان و مسئولان آن را احساس کرده‌اند، به‌طوری‌که در فصل گرما کمبود آب و در فصل زمستان ناترازی گاز مشکلات زیادی را برای‌مان پدید آورده است، در نتیجه باید هرچه سریع‌تر خودمان را به کشورهای دیگر برسانیم، چرا که بسیاری از کشورهای پیشرفته این موضوع را از سال‌های قبل شروع کرده‌اند.

سخن پایانی

نمایشگاه شهر هوشمند یک فرصت عالی برای شرکت‌های فناوری، شهرداری‌ها، پژوهشگران و دانشگاه‌ها است تا برای نمایش دستاوردها و ارتباط با مخاطبان خود استفاده شود. این نمایشگاه‌ها به شرکت‌ها و پژوهشگران فرصت می‌دهند تا دستاوردهای خود را به نمایش بگذارند و با سایر شرکت‌ها و مخاطبان در ارتباط باشند. همچنین، شهرداری‌ها می‌توانند با استفاده از این نمایشگاه‌ها، ایده‌ها و تکنولوژی‌های جدید را برای بهبود شرایط زندگی شهروندان خود کشف کنند. در این نمایشگاه‌ها، شرکت‌ها و پژوهشگران می‌توانند محصولات و خدمات خود را به نمایش بگذارند و با مخاطبان در ارتباط باشند. این محصولات شامل سیستم‌های هوشمند برای مدیریت ترافیک، پایش امنیتی، مدیریت پسماندها، اتوماسیون ساختمان‌ها و پارکینگ‌ها، پایش آلاینده‌ها، مدیریت انرژی و سیستم‌های اطلاعاتی و ارتباطی است. همچنین، نمایشگاه شهر هوشمند می‌تواند شامل کنفرانس‌ها و سخنرانی‌ها باشد که به بررسی موضوعات مرتبط با شهر هوشمند، مانند نقش فناوری در بهبود شرایط زندگی شهروندان پرداخته شود. همچنین، کارگاه‌های آموزشی و مسابقات نیز می‌توانند برگزار شوند تا آموزش و ارتقای دانش شهروندان و فعالان در زمینه شهر هوشمند ترویج شود.