حمل‌ونقل دریایی از کهن‌ترین راهکارهای حمل‌ونقل به‌شمار می‌رود و امروز روش‌های متنوعی برای آن وجود دارد. جامع‌ترین تعریف حمل‌ونقل دریایی شامل تمام روش‌هایی است که مسافران و کالاها می‌توانند از طریق راه‌های آبی و با انواع وسایل چون کشتی، لنج، قایق و هر وسیله نقلیه شناور دیگر از جایی به جای دیگر منتقل شوند. آنچه امروز تحت عنوان حمل‌ونقل دریایی شناخته می‌شود، بیشتر معطوف به ابعاد کلان و بین‌المللی است که به‌ویژه نقشی چشمگیر در توسعه صادرات و واردات بین‌المللی و پیشرفت‌های اقتصادی دارد. امروز با بکارگیری دانش‌ها، تجربیات و فناوری‌های گوناگون می‌توان روش‌های حمل دریایی را از ایمن‌ترین روش‌ها دانست. البته نیاز است اصول و قواعد خاص آن با جدیت رعایت شود تا رضایت کافی و نتیجه لازم گرفته شود.آنچه مسلم است، حمل‌ونقل دریایی اهمیت قابل‌توجهی در توسعه تجارت و بازرگانی ایران دارد. پیش از پرداختن به مزایای حمل‌ونقل دریایی، باید در نظر داشته باشیم که چه کالاها و محصولاتی قابلیت انتقال با کشتی را دارند. همچنین توجه به کشور مقصد هم در تعیین شیوه حمل‌ونقل، حائزاهمیت است. زمان، فسادپذیری کالاها، مسافت و در نهایت هزینه حمل‌ونقل از جمله موارد مهمی است که در فعالیت‌های تجاری باید به آنها توجه ویژه داشت. به‌طورکلی کالاهای سنگین، محصولاتی که محدودیت فسادپذیری نداشته باشند یا برای صادرات به کشورهای دور، بهترین راه، استفاده از حمل‌ونقل دریایی است، چرا که حمل‌ونقل هوایی بیشتر محدودیت‌هایی در زمینه میزان جابه‌جایی کالاها دارد و همچنین صرف هزینه‌های زیادی را می‌طلبد؛ از این‌رو مهم‌ترین مزیت استفاده از حمل‌ونقل دریایی را می‌توان کاهش هزینه‌ها و توجیه‌پذیری فعالیت‌های تجاری معرفی کرد.

باتوجه به اقتصاد سایر انواع حمل‌ونقل به این مهم می‌رسیم که حمل‌ونقل دریایی نسبت به سایر راه‌های نقل‌و انتقال در تجارت دارای مزیت‌های بالایی است. به این ترتیب، تنها حمل‌ونقل زمینی به‌دلیل ارزان بودن و توانایی در جابه‌جایی کالاهای سنگین، می‌تواند رقیب حمل‌ونقل دریایی باشد، همچنین حمل‌ونقل هوایی به‌دلیل هزینه‌بر بودن و وجود محدودیت در انتقال کالا و محصولات، نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای حمل‌ونقل دریایی باشد. در حمل‌ونقل هوایی می‌توان کالاهای لوکسی که از نظر حجمی کوچک هستند، اما نسبت به ابعاد آنها ارزش بالایی دارند، جابه‌جا کرد. اما برای کالاهای سنگینی که نسبت به وزن و حجم خود، ارزش چندانی ندارند، انتقال با هواپیما تنها هزینه صادرات را به‌طورغیرمنطقی افزایش می‌دهد. بنابراین این نوع کالاها باید با کشتی یا از طریق ناوگان حمل‌ونقل زمینی صادر شوند. به‌طورکلی توسعه فعالیت‌های تجاری، دسترسی به بازارهای صادراتی کشورهای دورتر از ایران و کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل از مهم‌ترین مزیت‌ها و پیامدهای بهره‌گیری از حمل‌ونقل دریایی هستند. در نگاهی کلی، مهم‌ترین ایراد بیمه‌نامه‌های تجاری، محدودیت و بالا بودن هزینه آن است. غیر از وجود تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، وجود مشکلات سیاسی و امنیتی در منطقه سبب شده است تا هزینه بیمه‌های حمل‌ونقل دریایی به‌شدت افزایش یابد. اما باوجود بالا بودن ریسک این نوع حمل‌ونقل، همچنان ارتباط آبی از مهم‌ترین راه‌های تعاملات تجاری به‌ویژه برای ایران به‌شمار می‌رود. از این‌رو مهم‌ترین مسئله‌ای که انتظار می‌رود تا دولت برای توسعه فعالیت‌های صادراتی به آن توجه داشته باشد، بهبود روابط بین‌المللی و کاهش تنش‌های سیاسی در منطقه است، چرا که در این شرایط هزینه‌های بیمه‌ای کاهش پیدا می‌کند و تعاملات تجاری در فضای بهتر و باثبات‌تری انجام خواهند شد. به‌طورکلی می‌توان گفت حمل‌ونقل دریایی یکی از لوازم مهم صادرات است و این اهمیت برای کشورهایی که به راه‌های آبی جهانی دسترسی دارند، بسیار بیشتر است؛ ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست، برای صادرات کالاهای سنگین از نظر وزنی یا دارای حجم‌های بزرگ به کشورهای دور، مناسب به‌نظر می‌رسد تا فعالان تجاری از حمل‌ونقل دریایی استفاده کنند.