روزی خوردن نان و پنیر ارزان‌ترین راهکار برای سیر کردن شکم بود، اما اکنون همان نان پنیر ساده هم نزدیک هزینه یک ساندویچ خرج برمی‌دارد. در واقع در سفره‌های آب‌رفته مردم، قالب کوچکی پنیر مانده بود که آن هم می‌رود که حذف شود. چند وقتی است که زمزمه گرانی محصولات لبنی به گوش می‌رسد و اخیرا نیز فرهاد اکبری، رئیس هیات مدیره اتحادیه مرکزی دامداران ایران گفت: با افزایش نرخ مصوب خرید شیرخام از دامداران موافقت شده و توافق بر سر نرخ جدید بین دولت و دامداران صورت گرفته است. بر این اساس پیش‌بینی می‌شود با گران شدن نرخ شیر، نرخ انواع لبنیات به‌ویژه پنیر نیز رشد کند. صمت در این گزارش به بررسی تاثیر گرانی لبنیات بر صنایع وابسته و در بازار پرداخته است.

محصولات لبنی در مدار گرانی

فرهاد اکبری، رئیس هیات مدیره اتحادیه مرکزی دامداران ایران گفت: با افزایش نرخ مصوب خرید شیرخام از دامداران موافقت شده و توافق بر سر نرخ جدید بین دولت و دامداران صورت گرفته است.

وی تصریح کرد: باتوجه به هزینه تمام‌شده تولید، نرخ ۱۹ هزار و ۵۰۰ تومان را برای هر کیلوگرم شیر پیشنهاد داده بودیم، اما دولت در قبال برخی کمک‌ها برای جبران هزینه‌های تولید، این نرخ را کاهش داد.

به‌گفته اکبری دولت ابتدا نرخ ۱۵ هزار و ۵۰۰ تومان را پذیرفت، اما در نهایت نرخ ۱۵ هزار تومان برای خرید هر کیلوگرم شیرخام برای تایید و ابلاغ به ستاد تنظیم بازار ارسال شد.

وی تصریح کرد: براساس توافق صورت گرفته، خلاف گذشته مبلغ در نظر گرفته شده به ازای هر یک درصد افزایش یا کاهش چربی شیر، با کارخانه‌های لبنی توافقی خواهد بود.

اکبری در پاسخ به این پرسش که کمک‌های دولت برای جبران هزینه‌ها چه خواهد بود؟، گفت: این کمک‌ها شامل تامین و تحویل خوراک دام با نرخ سال گذشته، پرداخت بهای شیر به‌صورت روزانه، پرداخت تسهیلات کم‌بهره به واحد‌های زیر ۱۰۰ رأس و حذف هزینه پشت بارنامه ارسال خوراک دام است. تامین نهاده‌های دامی و طیور با نرخ مصوب، قولی است که سال گذشته نیز برای کاهش هزینه تولید داده شد، اما از ماه‌های پایانی سال گذشته روند واردات نهاده‌های دام و طیور به‌دلیل مشکلات تامین ارز، مختل شد و تداوم این شرایط تا هفته‌های اخیر، هزینه‌های تولید را برای دامداران و مرغداران افزایش داد. اتحادیه مرکزی دامداران ایران پیش‌تر اعلام کرده بود زیان دامداران در تولید شیر به مرز ۴ هزار تومان در هر کیلوگرم رسیده و نرخ مصوب خرید شیرخام از دامداران متناسب با هزینه تمام‌شده تولید نیست.

قیمت جدید شیرخام

وی همچنین بیان کرد: دولت وعده داده، نرخ جدید شیرخام از ابتدای سال در نظر گرفته شود و مابه‌التفاوت نرخ قبل و نرخ جدید به دامدارانی که قبل از تاریخ ابلاغ نرخ جدید شیر تحویل کارخانه‌های لبنی داده‌اند، پرداخت شود.

با افزایش نرخ شیرخام انتظار می‌رود دست‌کم ۳۰ درصد به نرخ محصولات لبنی مشمول قیمت‌گذاری شامل شیر نایلونی کم‌چرب ٩٠٠گرمی، شیر بطری کم‌چرب، پنیر یواف ۴۰۰ گرمی و ماست ساده ۵. ۲ کیلوگرمی کم‌چرب اضافه شود.

قیمت مصوب خرید شیرخام از دامداران در سال گذشته برای هر کیلوگرم ۳. ۲ درصد چربی و ۳ درصد پروتئین، درب دامداری ۱۲ هزار تومان بوده است. ضمنا به ازای هر یک درصد افزایش یا کاهش چربی، ۱۵۰ تومان به این مبلغ (۱۲ هزار تومان) اضافه یا کسر می‌شود.

قیمت پنیر

 در مغازه‌های سطح شهر نرخ پنیر از ۴۰ هزار تومان شروع می‌شود و به ۳۰۰ هزار تومان می‌رسد، این در حالی است که انواع پنیر در میادین میوه و تره‌بار نیز چندان ارزان نیست. در این میادین نرخ هر کیلوگرم پنیر لیقوان ممتاز ۱۵۵ هزار تومان است و پنیر لیقوان درجه یک با قیمت ۱۴۳ هزار تومان در هر کیلوگرم به فروش می‌رسد. در این بازار پنیر تبریز ممتاز و درجه یک هم با تفاوت نرخ اندکی با هم عرضه می‌شوند. نرخ این کالاها به ترتیب ۱۲۹ هزار تومان و ۱۱۵ هزار تومان در هر کیلوگرم است. در هر صورت جای نگرانی برای سرانه مصرف محصولات لبنی وجود دارد، زیرا سال گذشته با افزایش نرخ شیر خام و محصولات لبنی شاهد کاهش مصرف ۲۰ درصدی لبنیات در کشور بوده‌ایم.

منتظر اعلام ستاد تنظیم بازار هستیم

رضا باکری، دبیر انجمن صنایع لبنی ایران درباره افزایش نرخ محصولات لبنی در روزهای آینده به صمت گفت: جلسات مربوط به اصلاح نرخ شیرخام بین نمایندگان تولیدکنندگان و سازمان حمایت برگزار و بر سر افزایش نرخ توافق حاصل شده، اما هنوز ستاد تنظیم بازار هیچ افزایش قیمتی را اعلام نکرده و همه منتظر مصوبات تنظیم بازار هستند. هیچ گفت‌وگویی نیز در بررسی این موضوع با اهالی صنعت صورت نگرفته و سازمان‌های ذی‌ربط دولتی در حال بررسی این موضوع هستند.

وی با اشاره به افزایش هزینه‌های تولید اظهار کرد: توجه به سود و زیان یک مسئله بنگاهی است. اگر در نهایت تراز مالی شرکتی منفی شود، آن شرکت قطعا تولید را متوقف می‌کند. در حوزه اختیار و وظایف بنگاه تولیدی نیست که مسائل کلان اقتصاد را حل کند و بی‌شک خود تولیدکننده نیز زیر این فشار خرد خواهد شد.

باکری با تاکید بر اینکه کمبودی وجود ندارد، افزود: صنایع به هر میزان که فروشگاه‌ها سفارش بدهند، تامین کالا خواهند داشت و هیچ مشکلی از نظر تامین وجود ندارد.

دوباره تورم!

دبیر انجمن صنایع لبنی ایران با اشاره به اینکه کاهش تقاضا در بازار مربوط به همه کالاها است، بیان کرد: افزایش نرخ تورم آسیب‌های بسیاری به همراه دارد. در شرایط تورم حدود ۵۰ درصدی، بازار تحمل هیچ افزایش قیمتی را ندارد، اما تا زمانی که دولت هیچ راهکار عملیاتی برای مهار تورم نداشته باشد، هر روز هزینه تورم به تولیدکنندگان تحمیل خواهد شد و هزینه‌های تولید با افزایش روبه‌رو خواهد شد. تا وقتی برنامه‌های توسعه اقتصادی طراحی نشود و رشد اقتصادی کشور هدف اصلی نباشد، رهایی از تورم غیرممکن است.

بازار در رکود است

علی رجبی، بازرس اتحادیه فروشندگان لبنیات تهران درباره افزایش نرخ شیر خام در روزهای آینده به صمت گفت: جلسات مربوط به اصلاح نرخ شیرخام برگزار شده و بر سر افزایش نرخ شیر خام توافقاتی صورت گرفته و اکنون منتظر تایید و ابلاغ آن ازسوی ستاد تنظیم بازار هستیم. باتوجه به هزینه تمام‌شده تولید، نرخ ۱۹ هزار و ۵۰۰ تومان را برای هر کیلوگرم شیر پیشنهاد داده بودیم، اما دولت در قبال برخی کمک‌ها برای جبران هزینه‌های تولید، این نرخ را کاهش داد. دولت ابتدا نرخ ۱۵ هزار و ۵۰۰ تومان را پذیرفت، اما در نهایت نرخ ۱۵ هزار تومان برای خرید هر کیلوگرم شیرخام برای تایید و ابلاغ به ستاد تنظیم بازار ارسال شد، اما هنوز مقدار افزایش نرخ محصولات لبنی مشخص نیست.

 وی با اشاره به کاهش تقاضای محصولات لبنی در سال ۱۴۰۲ اظهار کرد: در همین ماه‌های ابتدایی سال میزان فروش نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهشی بوده است. بازار اکنون نیز در رکود است. البته معمولا بعد از عید شاهد افت فروش هستیم. اگر گرانی محصولات لبنی نیز به رکود بازار اضافه شود، قطعا شاهد بازاری بسیار کم‌تقاضا خواهیم بود و تاثیر چشمگیری بر میزان فروش اعمال خواهد شد. با این حال باید منتظر ماند تا بازار شرایط واقعی خود را در روزهای پایانی اردیبهشت نشان دهد.

به تولیدکننده حق بدهید

بازرس اتحادیه فروشندگان لبنیات تهران با اشاره به اینکه لبنیات از اقلام ضروری خانوار است، افزود: باتوجه به شرایط اقتصادی کشور، افراد از سر اجبار بسیاری از اقلام را از سفره خود حذف کردند که متاسفانه یکی از آنها محصولات لبنی است. البته باید به تولیدکنندگان نیز بابت افزایش قیمت حق داد، زیرا هزینه‌های تولید آنقدر زیاد است که همخوانی با هزینه تمام‌شده ندارد.

رجبی با اعلام قیمت‌های فعلی بازار گفت: نرخ هر کیلوگرم پنیر لیقوان براساس نرخ اتحادیه ۲۷۰ هزار تومان است، اما نرخ نهایی آن در واحد‌های صنفی برمبنای فاکتور خرید از کارگاه‌های تولید پنیر در روستای لیقوان به اضافه ۱۵ درصد سود متعارف تعیین می‌شود.

وی با اشاره به تولید سخت و عرضه پایین شیر گوسفندی که از مواد اولیه پنیر لیقوان است، اظهار کرد: پنیر لیقوان به‌دلیل فرآوری سخت، جزو محصولات لبنی گران محسوب می‌شود. رجبی همچنین درباره نرخ سایر محصولات لبنی اظهار کرد: در واحد‌های صنفی مختلف در سطح شهر قیمت‌ها یکنواخت است، اما اگر واحدی خود صاحب دامداری و هزینه‌های تولید پایینی داشته باشد، محصولات خود را با نرخ کمتر به فروش می‌رساند.

قیمت‌ها هنوز تغییر نکرده است

بازرس اتحادیه فروشندگان لبنیات تهران با تاکید بر اینکه عمده شیر‌های موجود در واحد‌های صنفی شیر گاوی است، گفت: براساس اعلام ستاد تنظیم بازار، تا زمان ابلاغ مصوبه افزایش نرخ، این محصول در درب دامداری با نرخ قبلی توزیع می‌شود که در هر کیلوگرم ۱۲ هزار تومان است و در فروشگاه‌ها با نرخ ۱۸ هزار تومان عرضه می‌شود، اما در فروشگاه‌های سطح شهر ماست گاوی با نرخ هر کیلوگرم ۲۸ تا ۳۴ هزار تومان باتوجه به میزان چربی آن در فروشگاه‌های لبنیات سنتی عرضه می‌شود.

گشتی در بازار

با گذری در فروشگاه‌های اینترنتی سری به قیمت‌های محصولات لبنی زدیم که به شرح زیر است؛ پنیر خامه‌ای یک کیلوگرمی ۱۵۰ هزار تومان، پنیر سنتی گوسفندی کیلویی ۱۱۰ تا ۳۲۰ هزار تومان، پنیر خامه‌ای ۳۵۰ گرمی ۵۳ هزار تومان، سرشیر گاومیش از ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان، ماست ۱۵۰۰ گرمی ۷۵ هزار تومان، ماست ۲۲۰۰ گرمی، ۸۹ هزار تومان، ماست سنتی سرشیردار ۱۹۰۰ گرمی ۹۶ هزار تومان، خامه صبحانه ۲۰۰ گرمی ۴۱ هزار تومان، شیر پاستوریزه پرچرب ۳.۲ درصد ۹۴۶ میلی‌لیتر ۲۳ هزار تومان.

سخن پایانی

هر روز قلمی از میان همین اندک روزی که نصیب‌مان می‌شود، حذف می‌شود. در این وضعیت درست است که مصرف‌کننده با این دستمزدهای نخوروبمیر! راه به جایی نمی‌برد، اما باید به تولیدکننده نیز برای افزایش قیمت محصولاتش حق داد. بالاخره تورم است دیگر؛ وقتی می‌آید خشک و تر را با هم می‌سوزاند. دیگر چیزی از این سفره باقی نمانده که بخواهد کوچک شود. جان کلام را بخواهیم بگوییم؛ مصرف‌کننده گرامی این بار لبنیات هم پر!