براساس این دستورالعمل قرار شد تمام مسافرانی که از جنوب افریقا عازم کشور هستند، به ‌مدت ۱۴ روز در قرنطینه بمانند؛ با این حال ورود سویه جدید به منطقه یک بار دیگر دستورالعمل‌ها در فرودگاه امام خمینی را تغییر داد و در گام دوم، ورود مستقیم و غیرمستقیم همه مسافران غیرایرانی از مبادی کشورهای جنوب افریقا به کشور ممنوع شد

در حالی که تشدید قوانین ورود مسافران هوایی به کشور به سازمان هواپیمایی و شرکت‌های هواپیمایی ابلاغ شده، برخی شرکت‌های هواپیمایی با کم‌توجهی به قوانین بهداشتی اقدام به جابه‌جایی مسافر بدون برگه پی.سی.آر و عدم ارائه اطلاعات پروازهای کانکشن می‌کنند.

نظارت بر عملکرد کرونایی شرکت‌های هواپیمایی

مشکل اصلی پروازهای غیرمستقیم (CONNECTION) بود که تعداد روزانه آنها در فرودگاه حضرت امام خمینی(ره) گاهی به ۱۲ پرواز هم می‌رسد. روزانه چندین پرواز از مبدأ قطر، امارات، ترکیه، عمان و... به‌عنوان پروازهای کانکشن در باند فرودگاه امام فرود می‌آید که در هر پرواز بیش از ۲۰۰ مسافر وارد کشور می‌شود.

بخش بزرگی از پروازهای غیرمستقیم در کشور با مشارکت شرکت‌های هواپیمایی داخلی انجام می‌شود و مطابق قانون، ایرلاین‌ها موظف به پذیرش مسافر واکسینه شده همراه با برگه آزمایش منفی کرونای ۹۶ ساعته هستند، اما مشاهدات میدانی ایرنا حکایت از آن دارد که ایرلاین‌ها با سرپیچی از اجرای درست و دقیق قوانین و با هدف انجام پروازها با حداکثر ظرفیت، مسافری را می‌پذیرند که بدون آزمایش منفی کرونای ۹۶ ساعته در یکی از کشورهای همسایه سوار بر هواپیما شده و اکنون به ایران رسیده است.

مشکل زمانی جدی‌تر می‌شود که فرودگاه به‌راحتی می‌تواند مانع ورود مسافر خارجی بدون آزمایش پی.سی.آر به کشور شود اما برای مسافر ایرانی این امکان وجود ندارد و واحد بهداشت مرزی فرودگاه فقط ناچار به انجام تست پی.سی.آر و اجازه ورود وی به کشور است.

تخلفات کرونایی ایرلاین‌ها در وارد کردن مسافر بدون برگه پی.سی.آر منفی کار میزبانی را برای فرودگاه امام خمینی نیز سخت می‌کند و از آنجایی که قوانین در رفتار با مسافر ایرانی و خارجی متفاوت است، واحد بهداشت مرزی در فرودگاه و مدیریت فرودگاه امام مجبور به اتخاذ تصمیماتی می‌شود که در نهایت ممکن است پرترددترین مرز هوایی کشور را به مبدأ ورود کرونا به کشور و همچنین فرودگاه امام را به‌عنوان «فرودگاهی بدرفتار» به مردم معرفی کند.

پاس‌کاری وظایف کرونایی به سمت آخرین حلقه سفر

سوال اینجاست که اگر حلقه پیش از فرودگاه، وظیفه اصلی خود را در کنترل مسافران انجام ندهد، آیا فرودگاه توان و ظرفیت انجام وظایف آن نهاد در محیط فرودگاه را دارد؟ 

کارشناسان صنعت هوایی معتقدند فرودگاه آخرین حلقه زنجیره سفر است و خطای هر حلقه موجب تجمیع مشکلات در بستر فرودگاه و در نهایت، آزار و اذیت مسافر می‌شود، این در حالی است که وظیفه فرودگاه تکریم، نه تنبیه مسافر است.

فرودگاه حضرت امام خمینی (ره) از شروع انتشار ویروس کرونا، یک گیت جدید برای کاهش صف ورود مسافر به کشور اضافه کرده است. اکنون مسافر در ابتدا باید واحد بهداشت مرزی در فرودگاه را رد کند و بعد وارد واحد رجیستری شود و در نهایت در صف گمرک فرودگاه باشد و در این میان استرس اینکه شاید بیمار کرونایی همسفر او باشد، شرایط استرس‌زایی را برای او رقم می‌زند.

به اعتقاد اهالی صنعت هوایی، این مسافر بیش از هر زمان دیگری نیازمند تکریم در محیط فرودگاه است و این مهم بدون همکاری شرکت‌های هواپیمایی و نظارت سازمان هواپیمایی بر ایرلاین‌ها امکان‌پذیر نیست، اما برخی نهادها تلاش دارند وظایف خود را بر عهده سایر نهادها بگذارند و کار را دشوار کنند.

مسئولان فرودگاه امام خمینی نیز معتقدند اگر هر کدام از حلقه‌های سفر وظایف خود را درست انجام دهند آخرین حلقه سفر شرایط بهتری برای پذیرش مسافر خواهد داشت، چراکه فرودگاه نهاد بالادستی هیچ سازمانی نیست و امکان نظارت بر کار سایر دستگاه‌ها را ندارد. این شرایط برای سایر دستگاه‌های مستقر در فرودگاه امام نیز وجود دارد. برای مثال اداره گذرنامه اوراق هویت و ورود مسافر به کشور را چک می‌کند و قانون نمی‌گوید که اگر مسافری تست کرونا ندارد، این اداره جلوی ورود او را بگیرد. شرایط وقتی دشوارتر می‌شود که خلاف دستورالعمل‌های کرونایی موجود، ایرلاین‌ها اطلاعات مربوط به پروازهای کانکشن را حتی به واحد بهداشت مرزی فرودگاه امام که وظیفه مشخص‌تری در قبال بیماران کرونایی دارد تحویل نمی‌دهند یا حتی در برخی مقاصد پروازی مثل افغانستان مسافر خارجی را بدون تست پی.سی.آر منفی وارد کشور می‌کنند.

از ابتدای ورود کرونا به کشور، مسافران برخی پروازها از کشورهای پرخطر حتما قرنطینه می‌شدند و گاهی هتل شهر فرودگاهی امام خیمنی میزبان تمام مسافران یک پرواز بود. از این مسافران در بازه‌های مختلف ۳ بار تست کرونا گرفته می‌شد و در نهایت به مسافران اجازه ورود به کشور داده می‌شد. اکنون تست کرونا مسافران ازسوی واحد بهداشت مرزی فرودگاه به‌سرعت و در فاصله‌ای ۲۰ دقیقه‌ای آماده می‌شود و در صورتی که مسافر ایرانی با تست مثبت کرونا وارد فرودگاه امام شده باشد، به او توصیه می‌شود تا ۲ هفته قرنطینه در منزل را رعایت کند.

اگر شرکت‌های هواپیمایی قوانین را رعایت نکنند، تخلف است

حسن خوشخو، مدیرکل دفتر نظارت بر فرودگاه‌ها، شرکت‌ها و موسسات هوانوردی سازمان هواپیمایی در گفت‌وگو با ایرنا در پاسخ به این سوال که در شرایط ممنوعیت ورود مسافر بدون تست پی.سی.آر، نظارت بر ایرلاین‌ها چگونه انجام می‌شود؟ گفت: شرح وظایف دستگاه‌ها و نهادها مشخص است و ایرلاین‌ها وظیفه دارند طبق مقررات کشور اقدام به جابه‌جایی مسافر کنند.

وی افزود: اگر این مقررات به سمت ایجاد ممنوعیت و محدودیت است حتما باید مورد توجه شرکت‌های هواپیمایی باشد و اگر قوانین را رعایت نکنند تخلف است.

خوشخو با این حال معتقد است وظایف در مرحله بعد در محیط فرودگاه تقسیم می‌شود. این مقام مسئول اضافه کرد: واحد گذرنامه در فرودگاه امام خمینی موظف به چک کردن کشور مبدأ مسافران و اعمال قوانین نسبت به ورود مسافران از کشورهای پرخطر است.

وی گفت: در این بین اگر مسافری وارد کشور می‌شود و تست کرونا ندارد، وظیفه وزارت بهداشت است که مسافر خارجی را دیپورت کند و اگر نگرانی‌ها برای افزایش ورود مسافر کرونا مثبت به کشور وجود دارد، می‌توانند مسافران ایرانی را در قرنطینه نگه دارند. مدیرکل دفتر نظارت بر فرودگاه‌ها، شرکت‌ها و موسسات هوانوردی سازمان هواپیمایی در پاسخ به اینکه چرا ایرلاین‌ها قوانین را رعایت نمی‌کنند، گفت: تا آنجایی که الزام است باید رعایت کنند و قطعا نباید مسافر بدون برگه منفی کرونا را وارد کشور کنند اما اگر موردی هم هست بهداشت مرزی باید آن را کنترل کند. پیش‌تر سازمان هواپیمایی وعده جریمه‌ سنگین را برای ایرلاین‌‌های متخلف کرونایی اعلام و تاکید کرده بود با ایرلاین‌هایی که پروتکل‌های بهداشتی ابلاغ شده را رعایت نمی‌کنند، برخورد جدی انجام می‌شود که ضرر و زیان بسیاری را به آنها تحمیل خواهد کرد. همچنین قرار بر این بود شرکت‌های هواپیمایی که تخلف‌های کرونایی‌شان را تکرار می‌کنند با جریمه‌های سنگین‌تری مواجه شوند و چندین مسیر پروازی برخی از آنها لغو یا تعلیق شود تا زیان سنگینی به آنها وارد شود. محسن فرهادی، معاون فنی سلامت و محیط کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز درباره تخلفات کرونایی شرکت‌های هواپیمایی گفت: وزارت بهداشت به‌طور مستقیم نظارتی بر رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی توسط ایرلاین‌ها ندارد، اما ۳۰۰ بازرس بهداشتی کارت ویژه بازرسی هوایی و فرودگاهی دارند که به‌صورت رندومی نظارت می‌کنند. وی اظهار کرد: در طول مدت اجرای فاصله‌گذاری اجتماعی به‌صورت موردی گزارشاتی از رعایت نشدن شیوه‌نامه‌های بهداشتی از جمله حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی در داخل هواپیما داشتیم و وابسته که به آنها تذکرات داده شده است. فرهادی تصریح کرد: موارد تخلفات کرونایی ایرلاین‌ها را به سازمان هواپیمایی و وزارت راه و شهرسازی منعکس کردیم تا رسیدگی شود. وی خاطرنشان کرد: تاکنون آیین‌نامه‌ای در زمینه نظارت بر شیوه‌نامه‌های بهداشتی در هواپیماها به‌صورت مستقیم و دائمی تدوین و ابلاغ نشده و کنترل‌ها به‌صورت رندومی انجام می‌شود.