اتحادیه‌های مختلف اقتصادی و پیمان‌های تجاری، امری طبیعی است که بیشتر بنا بر چارچوب‌های مختلفی، بین کشورها منعقد می‌شود. این نوع پیمان‌ها، مزایای اقتصادی و نتایج مثبت تجاری بی‌شماری برای کشورهای طرفین دارند و از این‌رو بیشتر کشورها در تلاش هستند تا عضوی از پیمان‌های مهم تجاری بین‌المللی باشند. اتحادیه‌های اقتصادی اوراسیا، اکو، پیمان‌های شانگهای و بریکس از جمله محافل تجاری هستند که همواره به‌عنوان فرصتی مناسب برای توسعه تجارت ایران محسوب می‌شوند، اما متاسفانه در چند سال گذشته توجه چندانی به آنها نشده است. یکی از مزیت‌های اقتصادی مهم برای طرفین حاضر در پیمان‌ها و اتحادیه‌های اقتصادی بین‌المللی و منطقه‌ای، کاهش تعرفه‌های تجارت این کشورها است، همچنین وجود اتحاد قوی میان کشورهای عضو این اتحادیه‌ها، باعث توسعه تجارت شده و این بستر، آنها را به‌سمت بهبود روابط دوجانبه و چندجانبه سوق می‌دهد، به‌عنوان مثال، تا پیش از این، کشورهای عضو پیمان بریکس یعنی چین، هند، برزیل، روسیه و افریقای‌جنوبی به‌سمت انجام معامله تجاری با ارزهای ملی خود رفته و در تلاش بودند تا نقش دلار را در معاملات خود کمرنگ کنند. این اقدام را می‌توان تصمیمی مهم توصیف کرد، چرا که بخش زیادی از حجم تجارت جهانی، با دلار انجام شده و کاهش سلطه دلار در معاملات، نیازمند برقراری ارتباطات قوی و گسترده میان کشورها است. ایران نیز از آن‌جایی که طی سال‌های اخیر با تشدید تحریم‌ها، با کاهش ذخایر ارزی خود مواجه شد، به فکر پیوستن به اعضای پیمان بریکس افتاد،زیرا در چند سال گذشته افراد حقیقی و حقوقی ایرانی برای انجام تجارت و انتقال ارز، درگیر محدودیت بوده‌اند و ملحق شدن به پیمان‌هایی مانند پیمان بریکس می‌تواند بخشی از مشکلات تجاری کشور را رفع کند. از سویی دیگر، نوسانات نرخ ارز، افزایش نرخ خرید مواد اولیه و در نهایت رشد نرخ تمام‌شده تولید، مزیت رقابتی برای صادرات تولیدات ایرانی از بین می‌رود، بنابراین انجام واردات با ارز ملی، می‌تواند مشکل نرخ تمام‌شده تولید در کشور و همچنین فعالیت‌های صادراتی را رفع کند، از این‌رو شاهد هستیم ایران توجه زیادی به پیمان‌های تجاری و اتحادیه‌های اقتصادی جهانی داشته و همواره در تلاش بوده به اعضای این اتحادیه‌ها ملحق شود. در رابطه با سازمان همکاری شانگهای نیز، ایران از سال‌های گذشته در حال رایزنی بوده و توانسته در سال ۱۴۰۰ همراه با اما و اگر، به عضویت این سازمان درآید.

سازمان همکاری شانگهای، یک سازمان اوراسیایی میان‌دولتی است که برای همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و سیاسی تشکیل شده است. این سازمان در سال ۱۹۹۶ توسط رهبران کشورهای چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان با هدف برقرار کردن موازنه در برابر نفوذ امریکا و ناتو در منطقه، پایه‌گذاری شد. اندکی بعد، ازبکستان هم به این سازمان پیوست. سپس کشورهای مغولستان، ایران، پاکستان، هند، افغانستان و بلاروس به‌عنوان عضو ناظر به سازمان ملحق شدند. ایران در تلاش بود تا به‌عنوان عضو اصلی سازمان همکاری شانگهای شناخته شود که پایه اصلی آن در سال قبل گذاشته شد.

بهبود روابط با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، سبب افزایش تجارت ایران با این کشورها شد. براساس آمار ارائه‌شده از سوی سازمان گمرک، در ۵ ماه نخست امسال، تجارت غیرنفتی ایران با ۱۱ کشور عضو سازمان همکاری شانگهای، رشد ۳۱ درصدی را تجربه کرد که می‌توان آن را اتفاق روشنی ارزیابی کرد.

 بهبود روابط تجاری ایران با کشورهای عضو اتحادیه‌های اقتصادی و همچنین پیمان‌های بین‌المللی، نه‌تنها باعث رشد تجارت و صادرات کشور خواهد شد، بلکه فعالیت تجاری بازرگانان با سرعت و سهولت بیشتری همراه و در مقیاس کلی، منجر به رشد تولید ناخالص داخلی می‌شود. در این شرایط، جذابیت ایران برای سرمایه‌گذاری بیشتر شده و در نهایت اتفاقات روشن اقتصادی متعددی را شاهد خواهیم بود.