تغییرات در شرایط آب و هوایی کره زمین به‌دلیل فرآیندهای طبیعی در طول دوره‌های مختلف زمین‌شناسی همواره رخ ‌داده، اما طی بیش از یک و نیم ‌قرن گذشته و به‌ویژه در دهه‌های اخیر، جهان شاهد روند صعودی چشمگیری در میانگین دمای هوا و تغییرات سریع در شرایط اقلیمی بوده است. براساس گزارش‌های علمی هیات بین‌الدول تغییر اقلیم (IPCC) علت این رویداد عامل انسانی است و به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به فعالیت‌های بشری به‌ویژه از دوره پساصنعتی نسبت داده می‌شود که با انتشار بیش‌ از حد گازهای گلخانه‌ای به‌ویژه دی اکسیدکربن با طول عمر ماندگاری بالا در جو سبب تغییر در ترکیبات طبیعی و به‌هم خوردن چرخه کربن در جو و در نتیجه به دام افتادن گرمای بیشتر در آن شده است، بنابراین این گرمایش جوی، مناطق مختلفی از کره زمین را با درجات تاثیرپذیری متفاوت متاثر کرده و کشور ما ایران نیز با قرار داشتن در منطقه خشک و نیمه‌خشک جهان از تاثیرات این بحران اقلیمی که با شدت بیشتری در این منطقه نسبت به متوسط جهانی برخوردار است، مستثنا نیست.

شهرها به‌عنوان منبع اصلی انتشار گازهای گلخانه‌ای، عاملی کلیدی در گرمایش جهانی محسوب می‌شوند، در مقابل، این گرمایش نیز با تغییر در عناصر و الگوهای جوی موثر سبب افزایش در فراوانی، شدت، تداوم و گستره جغرافیایی مخاطرات اقلیمی شده و خسارات مالی و جانی گسترده‌ای را بر مناطق انسان‌ساخت تحمیل کرده است، به‌طوری که حدود ۷۰ درصد شهرها درحال‌حاضر، درگیر تاثیرات تغییر اقلیم و کمابیش همه شهرها در معرض ریسک مخاطرات اقلیمی همچون سیلاب، امواج گرمایی، توفان، خشکسالی و نیز تشدید پدیده‌های شهری همچون آلودگی هوا و جزایر حرارتی هستند. بر این اساس، شهرهای کنونی قدرتمند، اما به‌دلیل توسعه غیرپایدار و عدم‌رعایت ملاحظات ضروری به‌ویژه ملاحظات اقلیمی و محیطی در شهرسازی و برنامه‌ریزی‌های شهری، از درجه آسیب‌پذیری بالایی برخوردار هستند، بنابراین در هنگام بروز مخاطرات شدید اقلیمی، بخش‌های مهم، زیرساخت‌های حیاتی و خدمات اساسی شهری همچون حمل‌ونقل، تامین انرژی، برق و آب، بخش‌های اجتماعی، اقتصادی و معیشتی، مسکن، سلامت و بهداشت، مدیریت پسماند و فاضلاب و نیز محیط‌زیست شهری به‌شدت متاثر شده و خسارت‌های سنگینی را متحمل می‌شوند.

علاوه بر تاثیرات مستقیم بخشی تغییر اقلیم در شهرها، تاثیرات غیرمستقیم فرابخشی آن نیز قابل‌ملاحظه است، به‌طوری‌که ایجاد اختلالات خدماتی مرتبط با اقلیم در یک سیستم زیرساختی همانند شبکه برق در نتیجه رخداد سیلاب یا امواج گرمایی شدید، منجر به اختلال در عملکرد یک یا چند سیستم زیرساختی دیگر همانند شبکه انرژی، سیستم حمل‌ونقل و ارتباطات، مراقبت‌های پزشکی، آب و فاضلاب و سایر امکانات رفاهی شهروندان می‌شود که در این صورت گستره خسارت‌های وارده می‌تواند در مقیاس شهری، منطقه‌ای و حتی ملی باشد. چالش اساسی‌تر زمانی است که رخداد مخاطرات با «تداوم» همراه باشد که به‌دلیل شدت تهدیدهای وارده بر زیرساخت‌ها و بخش‌های توسعه‌ای شهری، میزان درصد تخریب، خسارت‌ها و مرگ‌ومیر بسیار زیاد و گاه غیرقابل‌جبران است، پس این دست مخاطرات، باید از اهمیت بیشتری در برنامه‌ریزی‌ها و مدیریت شهری، برخوردار باشند، همچنین تولیدات فناورانه دانش‌بنیان‌ها در امر سازگاری، راهکار مهم دیگری است که لازم است در عصر کنونی برای کاهش آثار مخاطرات اقلیمی به آن توجه نشان داد.

به‌منظور آماده‌سازی شهرها برای مقابله با تغییر اقلیم، ابتدا باید درک درستی از ۴ اصطلاح کلیدی مخاطرات، آسیب‌پذیری‌ها، در معرض قرارگیری و ریسک اقلیمی و نیز چگونگی ارتباط بین آنها در برنامه‌ریزی‌های شهری انجام گیرد، زیرا «ریسک» تاثیرات تغییر اقلیم بر شهرها حاصل‌ضرب تعامل «مخاطرات» اقلیمی، میزان «آسیب‌پذیری» و در «معرض» خطر قرارگیری سیستم‌های انسانی و طبیعی است، همچنین، آثار محسوس بالقوه این بحران اقلیمی باید ارزیابی و مخاطرات و ریسک‌های مربوطه در راستای مدیریت ریسک تغییر اقلیم، استفاده از ظرفیت‌ها، ایجاد سازگاری و افزایش تاب‌آوری در شهرها، کمی‌سازی شوند، بنابراین باوجود رشد سریع جمعیت، سطوح بالای نابرابری‌ها، گسترش حاشیه‌نشینی و ناتوانی بخش خدمات و زیرساخت‌های حیاتی در برابر مخاطرات اقلیمی و توسعه غیرپایدار شهری، انکار تغییر اقلیم یا کم‌انگاری اثرات آن در مدیریت شهری سبب خواهد شد تا شهرها با چالش‌های توسعه‌ای متمایز همراه با افزایش میزان آسیب‌پذیری‌ها و در معرض خطر قرارگیری بیشتر جامعه و جمعیت مواجه شود، از طرفی باتوجه به اینکه شهرها به‌عنوان مراکز فرصت برای افراد و قوه محرکه اقتصادی برای دولت‌ها هستند، بنابراین بر طبق نظر کمیته جهانی سازگاری، اقدامات اقلیمی در شهرها با دقت به ظرفیت‌های بالقوه باید به‌عنوان پنجره‌ای از فرصت‌ها برای رسیدگی به نابرابری‌های ساختاری موردتوجه قرار گیرد.