متاسفانه نخستین اقدام دولت در برخورد با هر اتفاقی، قطع‌کردن اینترنت است که بیشترین آسیب این اقدام هم شامل حال صاحبان کسب‌وکارهای فضای مجازی می‌شود. پلتفرم غالب در کشور ما، اینستاگرام است. معیشت و اقتصاد، ۱۱ میلیون نفر به اینستاگرام گره خورده که عدد کوچکی نیست؛ روندی که پاندمی کرونا و توسعه تکنولوژی آن را در ایران سرعت داد و با کاهش موج شیوع کرونا، بسیاری از کسب‌وکارهای آفلاین نیز وارد اینستاگرام شدند؛ در نتیجه هرگونه اختلال و قطعی در اینترنت، تاثیر مستقیم بر این کسب‌وکارها دارد. ضرر و زیان بسیاری در این چند روز که اینترنت قطع است به کسب‌وکار پلتفرم‌های فعال در فضای مجازی وارد شده و از بد حادثه، این زیان بیشتر شامل افرادی شده که درگیر معیشت هستند. در حال حاضر، شاغلان در فضای مجازی، نسبت به آینده و تصمیمات اتخاذشده نگران هستند و به‌نظر می‌رسد امنیت اقتصادی بخش آسیب‌پذیر جامعه در صورت ادامه این روند دچار اختلال شود. موضوع نگران‌کننده این است که برخی در تلاشند مسئولان را متقاعد کنند تا پس از عبور از این بحران نیز اینستاگرام و واتس‌اپ باز نشود. طی سال‌های اخیر، شبکه‌های اجتماعی گوناگونی در ایران فعال و فیلتر شدند، اما اینستاگرام مدت زیادی است با ۴۰ میلیون عضو فعال است و مردم به این شبکه اجتماعی اعتماد دارند. این نکته مهمی است که بسیاری در اینستاگرام به‌دنبال درآمد هستند و از هر صفحه کاری حداقل یک تا ۵ نفر امرارمعاش می‌کنند. بیشتر فعالیت این افراد در حوزه خوراک، پوشاک و صنایع‌دستی است. این افراد دارای کسب‌وکارهای بزرگ نیستند و از این طریق زندگی روزمره خود را می‌گذرانند. امیدوارم با عبور از این شرایط، به روال گذشته بازگردیم. مسئولان باید بیشتر درباره تصمیمات خود فکر کنند، زیرا با هر تصمیم، تعداد بسیاری از قشر آسیب‌پذیر تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند. هیچ‌کس مخالف استفاده از شبکه‌های اجتماعی داخلی نیست. در کشور ما نخبه‌هایی هستند که ساختن پلتفرم‌هایی شبیه به اینستاگرام برای آنها کار ساده‌ای است، اما شرایط برای راه‌اندازی شبکه اجتماعی مشابه به‌دلیل مشکلات زیرساختی و بحث‌های حقوقی مهیا نیست و از سوی دیگر، تجمعی که در اینستاگرام است در هیچ‌کدام از شبکه‌های اجتماعی داخلی نیست. البته می‌توان از اپلیکیشن‌های داخلی در کنار اینستاگرام استفاده کرد. ساخت یک پلتفرم که قابلیت انجام فعالیت‌های اقتصادی داشته باشد، در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نیست و این تصور که با بستن یک شبکه اجتماعی غالب می‌توانیم یک شبکه اجتماعی داخلی ایجاد کنیم، اشتباه است. باید دولت بررسی کند که چرا مردم تا کنون از اپلیکشن‌های داخلی استفاده نکرده‌اند. به‌هیچ‌عنوان نباید برنامه‌های مشابه خارجی بسته شود، بلکه به جای آن برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی داخلی امتیازهایی داده شود تا این دو برنامه در کنارهم رقابت کنند. راهکارهایی برای ایجاد یک پلتفرم داخلی و مورداعتماد وجود دارد، اما در این زمینه باید در طول این سال‌ها از سوی دولت مذاکراتی انجام می‌شد. مگر قرار نبود فناوری اطلاعات تحریم نباشد، پس چه شد؟ دولت باید در این راستا تدبیری بیندیشد و بداند مردم وارد شبکه اجتماعی می‌شوند که به آن اعتماد داشته باشند. به‌عنوان مثال، تاکسی‌های اینترنتی که توسط بخش خصوصی ایجاد شدند و مردم به آنها اطمینان دارند. در ابتدا لازم است پس از عبور از وضعیت فعلی، شرایط به روال قبل بازگردد و بستر را برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی واقعی که وابستگی نهادی نداشته باشد، مهیا کنند. همچنین می‌توان با کشورهای فارسی‌زبان در راستای استفاده از این شبکه‌های اجتماعی مذاکره و از سوی دیگر، امتیازهایی برای برنامه‌های داخلی ایجاد کرد. به‌عنوان مثال، یک برنامه داخلی با ترافیک کم ایجاد شود و مشتریانی که از این بستر برای خرید استفاده می‌کنند، از مالیات بر ارزش‌افزوده معاف شوند. دولت باید برای جلب اعتماد مردم و فعالان حوزه کسب‌وکار در بستر شبکه‌های اجتماعی داخلی هزینه کند.