پیش‌بینی تولیدکنندگان از بازار تولیدات جدید نوشت‌افزار:
نیمه دوم سال افزایش قیمت داریم
با نزدیک شدن به فصل بازگشایی مدارس، بازار نوشت‌افزار از هر زمان دیگری داغ‌تر است. از ابتدای شهریور هر سال، تب خرید لوازم‌التحریر برای دانش‌آموزان در هر مقطع تحصیلی وجود داشته و تراکنش‌های مالی فروشگاه‌های نوشت‌افزار در این مدت، به‌خوبی این مسئله را نشان می‌دهد. در 2 سال گذشته، به‌دلیل شیوع ویروس کرونا و غیرحضوری شدن بسیاری از تجمعات به‌ویژه مدارس، بازار نوشت‌افزار نیز درگیر رکود و سکوت جدی شد. امسال با بهبود شرایط ایمنی و کرونا، حضوری شدن مدارس و همچنین بازگشایی بسیاری از نمایشگاه‌ها و فروش‌های حضوری، موج خرید لوازم‌التحریر مجدد در بازار دیده می‌شود. صمت در این گزارش، با فعالان صنعت لوازم‌التحریر درباره بازار این اقلام و همچنین شرایط چرخه تولیدات داخلی نوشت‌افزار، به گفت‌وگو پرداخته که در ادامه می‌خوانید.
نتایج مثبت حمایت دولت از صنایع
محمدرضا صنعتکار، دبیر انجمن تولیدکنندگان نوشت‌افزار کشور در گفت‌وگو با صمت، به تشریح شرایط فعلی بازار نوشت‌افزار پرداخت. او آغاز فصل تحصیل و بهبود شرایط کرونا را عوامل مهمی برای بهبود بازار لوازم‌التحریر دانست و در این‌باره توضیح داد: در چند مدت اخیر بازار نوشت‌افزار از رونق خوبی برخوردار بوده و دلیل اصلی این موضوع را بازگشایی مدارس عنوان کرد. با بالا بودن تقاضا، تولیدکنندگان نیز میزان تولید و عرضه محصولات خود را به بازار افزایش دادند، از این‌رو در حال حاضر کمبودی برای نوشت‌افزار در بازار وجود ندارد و به تمامی نیازهای مصرف‌کنندگان در بخش‌های مختلف به‌خوبی پاسخ داده شده است. وی ادامه داد: نوشت‌افزارهای عرضه‌شده در بازار از نظر تنوع و کیفیت، در سطح بسیار خوبی قرار دارند و بخش زیادی از محصولات موجود در بازار، تولید داخل هستند. ۷۰ درصد نیاز نوشت‌افزار ضروری کشور (لوازم‌التحریر موردنیاز تحصیل و وسایل غیرتخصصی) از طریق تولیدات داخلی تامین می‌شوند و این موضوع را می‌توان یک اتفاق مثبت اقتصادی در عرصه‌های تولیدی و صنعتی کشور معرفی کرد. علت اصلی رشد مناسب صنایع تولیدی نوشت‌افزار ایرانی را می‌توان حمایت‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین سازمان مبارزه با قاچاق کالا و ارز از این صنعت عنوان کرد. با حمایت‌ها و سیاست‌های دولتی، تولیدکنندگان ایرانی توانستند گام‌های مهم و روشنی در صنعت لوازم‌التحریر بردارند. این موضوع سبب شد تا سهم تولیدات ایرانی در بازار رشد زیادی داشته باشد.
نوشت‌افزار هنوز گران نشده است
صنعتکار در ادامه صحبت‌های خود، افزایش نرخ لوازم‌التحریر را پیامد گرانی مواد اولیه برای تولید عنوان کرد و در این‌باره توضیح داد: خوشبختانه کیفیت و تنوع در تعداد اقلام نوشت‌افزار، توانسته نظر مثبت مردم را جلب کند، اما در این میان برخی نگرانی‌هایی درباره گرانی این اقلام در ماه‌های آتی وجود دارد. تولیدات نوشت‌افزار در بازار فعلی، محصولاتی هستند که در دوران کرونا و طی چند سال اخیر تولید و در انبارها نگهداری شده‌اند. باید تاکید کرد با شیوع ویروس کرونا، بسیاری از بازارها و همچنین خریدهای حضوری تعطیل شدند، اما کارگاه‌های تولید نوشت‌افزار به کار خود ادامه داده و محصولات را انبارهای خود نگهداری کردند، بنابراین نوشت‌افزاری که در حال حاضر در بازار عرضه شده، با نرخ سابق است و هنوز گرانی‌های مربوط به تورم ایجادشده در ماه‌های اخیر، بر نرخ محصولات اثری نداشته است. این فعال صنعت نوشت‌افزار در ادامه تصریح کرد: برخی افراد اعتقاد دارند در حال حاضر نرخ نوشت‌افزار به‌شدت افزایش یافته، اما باید تاکید کرد نرخی که تولیدکننده محصولات را به بازار عرضه می‌کند، با همان قیمت‌های سابق است. اگر گرانی لوازم‌التحریر در چند مدت اخیر رخ داده، به‌احتمال زیاد به‌دلیل افزایش قیمت‌ها در نظام‌های توزیع و مبلغی است که واحدهای فروش بر محصولات اضافه کرده‌اند. به‌نظر می‌رسد از ماه‌های آتی، شاهد تاثیرگذاری تورم و دیگر مشکلات اقتصادی تولیدی بر صنعت نوشت‌افزار هم باشیم.
تاثیر سیاست‌های کلان بر تولید
دبیر انجمن تولیدکنندگان نوشت‌افزار کشور تصمیمات اخیر دولت در راستای اجرای تغییرات نظام‌های اقتصادی را اثرگذار بر صنعت نوشت‌افزار کشور معرفی کرد و در این‌باره توضیح داد: در چند مدت اخیر اتفاقات متعددی سبب شد تا تورم در بخش تولید شکل گیرد. مهم‌ترین این اتفاقات را می‌توان حذف ارز ترجیحی از تعرفه‌های وارداتی گمرک معرفی کرد. با حساب تعرفه‌های گمرکی با ارز نیمایی، هزینه واردات مواد اولیه و سایر اقلام تا ۶برابر افزایش یافت تولیدات نوشت‌افزار به‌طورکامل داخلی نیست و حداقل ۲۰ درصد مواد اولیه این محصولات از طریق واردات تامین می‌شود، بنابراین این افزایش ۶ برابری هزینه‌های وارداتی، به‌طورمستقیم بر بهای تمام‌شده تولید تاثیرگذار است. صنعتکار در ادامه تصریح کرد: همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، نرخ نوشت‌افزار موجود در بازار هنوز تحت‌تاثیر تورم‌های اخیر قرار نگرفته و احتمال آن می‌رود تا در چند ماه آینده به‌سبب تغییرات اقتصادی، رشد قیمتی را در بازار لوازم‌التحریر شاهد باشیم، اما نمی‌توان تولیدات را بدون در نظر گرفتن سبد معیشتی و قدرت خرید مردم، قیمت‌گذاری کرد. وی افزود: به‌دلیل اهمیت نرخ واردات مواد اولیه، تولیدکنندگان و صنعتگران از دولت درخواست کرده‌اند تا درصد محاسبه تعرفه‌های گمرکی، به یک‌درصد کاهش یابد. این کاهش درصد تعرفه سبب می‌شود تا هزینه تعرفه‌ها به حد سابق برگشته و در عین حال ارز ترجیحی از محاسبه‌های تجاری حذف شود. در چنین شرایطی نرخ مواد اولیه افزایش نیافته و تولیدات می‌توانند بدون تغییر نرخ به بازار عرضه شوند، بنابراین آینده بازار نوشت‌افزار و نرخ این محصولات، وابستگی شدیدی به سیاست‌ها و برنامه‌های اقتصادی دولت دارد. اگر این تعرفه‌ها اصلاح نشده و نرخ مواد پتروشیمی همچنان افزایش یابند، در ماه‌های آتی شاهد تغییرات جدی نرخ نوشت‌افزار داخلی خواهیم بود.
کیفیت حرف اول را می‌زند
صنعتکار رونق بازار نوشت‌افزار را نتیجه استقبال مردم از محصولات ایرانی معرفی کرد.
دبیر انجمن تولیدکنندگان نوشت‌افزار کشور، کیفیت را مولفه اصلی و اساسی چرخه صنایع دانست و گفت: امروزه شاهد هستیم مردم دید مثبتی نسبت به نوشت‌افزارهای ایرانی دارند. علت این موضوع را می‌توان مناسب بودن کیفیت محصولات داخلی دانست، چرا که در نگاه مصرف‌کنندگان، تولیدات باکیفیت همیشه ارجحیت برای خرید دارند، اما در میان تولیدات داخلی، سطوح مختلف کیفیت وجود دارد و باید به این نکته نیز نهایت توجه را داشت، به‌ویژه در لوازم‌التحریری که در دسته اسباب‌بازی‌های محسوب می‌شوند (مانند اسلایم‌ها، خمیرهای بازی و ...) خریداران باید توجه داشته باشند تولیدات به‌طورحتم دارای نشان استاندارد و سیب سلامت باشند، همان‌طور که از پیشرفت صنعت لوازم‌التحریر صحبت شد، کیفیت تمامی برندها و تولیدات در یک سطح نبوده و مصرف‌کنندگان باید به مواری مانند نشان استاندارد توجه ویژه داشته باشند.
در میان اخبار
صنعتکار در ادامه صحبت‌های خود به شرایط کاغذ در ایران اشاره کرد و گفت: بخش مهمی از نوشت‌افزار مصرفی، توسط تولیدات داخلی تامین می‌شود، اما هنوز در بحث کاغذ مشکلاتی داریم. حجم زیادی از کاغذهای مصرفی، از طریق واردات به بازار عرضه می‌شوند و کاغذ و مقوای موجود در بازار، بیشتر تولید داخل نیستند، بنابراین هرگونه تغییرات قیمتی برای تعرفه‌های گمرکی یا سایر مسائل، به‌طورمستقیم بر بهای تمام‌شده کاغذ تاثیرگذار هستند.
معضل کاهش قدرت خرید مردم
محمدجعفر کبریایی، فعال صنعت نوشت‌افزار در گفت‌وگو با صمت، مشکلات مالی صنعتگران را یکی از مهم‌ترین مشکلات فعلی بخش‌های تولیدی عنوان کرد و در این‌باره توضیح داد: در چند سال اخیر بحران‌های مهمی در بخش‌های اقتصادی رخ داد که می‌توان یکی از عوامل اصلی این اتفاقات را شیوع ویروس کرونا عنوان کرد، به‌دلیل این موضوع، شاهد افزایش نرخ تمام‌شده تولید به‌ویژه در صنعت نوشت‌افزار بودیم و این اتفاق مشکلات زیادی را برای تولیدکنندگان پدید آورد، چرا که با افزایش هزینه‌ها، نیاز تولیدکنندگان به سرمایه در گردش زیاد شد و این تامین منابع مالی برای تمامی افراد مهیا نبود. از سویی دیگر، نرخ تمام‌شده محصولات رشد محسوسی داشت و باعث شد تا قدرت خرید مردم نیز کاهش یابد. تمامی این موارد، دست به‌دست هم داد تا رکود در بازار نوشت‌افزار حاکم شود. وی در ادامه تصریح کرد: در چند سال اخیر، رکود بازار ضربه زیادی را به فعالان صنعت نوشت‌افزار وارد کرد، اما امسال شاهد بهبود نسبی اقتصاد این صنعت بودیم، هرچند هنوز مسئله کاهش قدرت خرید مردم و افزایش نرخ نهایی تولیدات یکی از مشکلات اصلی این حوزه به‌شمار می‌رود. بخشی از مواد اولیه تولیدات وارداتی است و در چند مدت اخیر، تحولات مهمی در سیاست‌های تجاری و وارداتی کشور رخ داد. همین موضوع سبب شد تا تولید هزینه‌های بیشتری را نسبت به قبل نیاز داشته باشد و در نهایت نرخ تمام‌شده محصولات بالا روند.
چالش تامین منابع مالی
کبریایی در ادامه سخنان خود به رشد صنایع نوشت‌افزار در کشور اشاره کرد. او معتقد است: تولیدکنندگان توانستند پیشرفت‌های مهمی در حوزه تولید لوازم‌التحریر داشته باشند، اما مشکلات فعلی برای این افراد چالش‌های جدی ایجاد کرده است. این فعال صنعت نوشت‌افزار تشریح کرد: پیشرفت‌های چشمگیر صنعت نوشت‌افزار در کشور، افتخار مهم ملی است. کاهش نیاز بازار به تولیدات خارجی و واردات، گام مثبت اقتصادی و صنعتی است که طی چند سال اخیر برداشته‌ایم، اما امروزه به‌دلیل تورم‌های شکل‌گرفته در چرخه‌های تولید، تولیدکنندگان با کمبود منابع مالی مواجه شده‌اند. این در حالی است که بانک‌ها نیز تسهیلات مالی در اختیار تولیدکنندگان قرار نداده‌اند و وام‌های جزئی را با سختی‌های فراوان به افراد می‌پردازند. چالش‌های مالی، از جمله موانع مهم برای ادامه حیات صنایع است و دولت باید به آن توجه داشته باشد. این فعال صنعتی خاطرنشان کرد: در برخی اقلام حوزه نوشت‌افزار، هنوز به خودکفایی قطعی نرسیده‌ایم و به واردات نیازمندیم، به‌عنوان مثال در حوزه کاغذ هنوز به واردات وابسته هستیم و تولیدات داخلی جوابگوی نیاز بازار نیستند. از سویی دیگر، نرخ کاغذ از سال ۱۳۹۸ 2 برابر شده و واردات آن فراز و نشیب‌هایی دارد، بنابراین بخش لوازم‌التحریر، هنوز کاستی‌هایی دارد که باید به آن رسیدگی کرد.
ظرفیت‌های صادرات نوشت‌افزار
این فعال صنعت نوشت‌افزار به بازارهای صادراتی لوازم‌التحریر ایرانی اشاره کرد. او ظرفیت تولیدات ایرانی برای صادرات را مناسب توصیف کرد و در این‌باره گفت: نوشت‌افزار تولید ایران در سال‌های اخیر به برخی کشورهای همسایه مانند عراق و افغانستان صادر می‌شود، چرا که از نظر کیفیت و کمیت، توانایی صادرات در این زمینه وجود دارد، حتی توانایی تولیدات ایران در حدی است که می‌توان بازارهای مقصد خود را به‌طور وسیعی گسترش داد و درآمدهای جدی در این‌باره داشته باشیم.
در سال گذشته به‌دلیل تغییر دولت افغانستان، سهم ایران در بازارهای این کشور به‌ویژه در بخش نوشت‌افزار، محدود شد و در حال حاضر صادرات چشمگیری به این کشور نداریم. مناسب به نظر می‌رسد که به توانایی ایران در بحث لوازم‌التحریر نگاهی ویژه داشته باشیم و وارد عرصه‌های بزرگ و مهم صادراتی شویم. کبریایی به کشورهای رقیب در صنعت نوشت‌افزار اشاره کرد و گفت: 2 کشور چین و هند، رقیبان اصلی ایران در بحث تولید نوشت‌افزار هستند. محصولات این 2 کشور بخش زیادی از بازارهای جهانی را گرفته و دولت باید تمهیداتی بیندیشد تا صنعتگران ایرانی بتوانند با این 2 کشور در عرصه‌های جهانی به رقابت بپردازند، چرا که توانایی توسعه صادرات لوازم‌التحریر در ایران وجود دارد. نسل فعلی که وارد صنعت نوشت‌افزار شده، نسلی پویا و تحصیلکرده است که علاقه زیادی به بومی‌سازی تولیدات و خودکفایی دارد؛ با حمایت این افراد، می‌توان تحولات مهمی را در تجارت خارجی نوشت‌افزار رقم زد.
سخن پایانی
تا حدود یک دهه قبل، خرید نوشت‌افزار خارجی، به‌طورکامل مرسوم بوده و کیفیت بالای این تولیدات در کنار نرخ مناسب آن، مصرف‌کنندگان را به این بازار سوق می‌داد، اما طی سال‌های اخیر با بهبود صنعت نوشت‌افزار تولید داخل، نگاه‌ها نسبت به محصولات داخلی تغییر کرده و صنعتگران ایرانی توانستند نگاه‌های مثبتی را به‌طور گسترده پدید آورند. امید آن می‌رود این بهبود و روند مثبت، ادامه‌دار بوده و شاهد گسترش تجارت خارجی این صنعت در ابعاد گسترده باشیم.
