رابطه صنعت و رسانه به‌ویژه در یک سال گذشته که شاهد نابسامانی‌های اقتصادی و مشکلات عمیق‌تری در بخش صنعت کشور بوده‌ایم و گاه اخبار ضدونقیض مسیر حرکت صنعت را دشوار می‌کرد، بیشتر از قبل بود و به‌جرأت می‌توان گفت نگاه بخش زیادی از واحدهای صنعتی به‌ویژه واحدهای کوچک و متوسط علاوه بر همت خودشان، به قلم خبرنگاران بود تا با استفاده از ابزار رسانه، باری از دوش آنها بردارند و صدای‌شان را به گوش مسئولان برسانند. صمت روز خبرنگار را به‌عنوان مجالی برای بررسی انتظارات فعالان حوزه صنعت از رسانه مغتنم شمرده و در این گزارش، نظر آنها را در این زمینه جویا شده است.

جای خالی خبرنگار تخصصی حوزه صنعت

علی عرب، فعال و کارشناس حوزه صنعت درباره انتظاراتی که صنعت از رسانه دارد و ارتباط بین صنعت و رسانه به صمت گفت: باتوجه به مشکلاتی که بخش صنعت کشور را گرفتار کرده و اهمیتی که رسانه برای صنعت قائل است، نخستین موضوعی که لازم است به‌طورجدی ازسوی رسانه پیگیری شود تا این ارتباط درست و ثمربخش و به‌نوعی راهگشا باشد، آموزش خبرنگاران تخصصی است. صنعت نفت، نساجی، پتروشیمی، خودرو و... نیاز به خبرنگاران متخصصی دارند که بتوانند موضوعات را از ابعاد گوناگون ببینند، کالبدشکافی کنند و خبر چالش‌هایی را که آن صنعت خاص در دوره‌های زمانی گوناگون با آنها روبه‌رو است، از فعالان حوزه صنعت گرفته و در کنار تحلیل‌های رسانه‌ای به‌شکل واقعی به گوش متولیان امر برسانند.

 عرب در ادامه با اشاره به اینکه درک درست از مشکلاتی که واحدهای تولیدی دارند و انعکاس آنها نیازمند شناخت کافی خبرنگار از حوزه مربوطه است، افزود: ارتباط فعال صنعتی با خبرنگاری که متخصص در آن صنعت خاص است و توان حلاجی مشکلات و انعکاس درست آنها را دارد، قطعا منجر به رفع سریع‌تر مشکلات خواهد شد. یک خبرنگار غیرمتخصص هم شاید بتواند در برقراری ارتباط با صنعت موفق باشد، اما آنچه در این موارد اغلب شاهد آن هستیم، گرفتن مصاحبه‌های بعضا بدون پیگیری است که در نهایت هم آنچنان که بایدوشاید نمی‌تواند انتظار صنعت، به‌ویژه وظیفه رسانه را به منصه ظهور برساند. این فعال حوزه صنعت با اشاره به اینکه جای خبرنگاران تخصصی در حوزه صنعت خالی است، بر این موضوع تاکید داشت که رسانه باید به‌طور ویژه به این بخش ورود کند.

مشکلات به‌روز شده منتقل شود

عرب در ادامه درباره انتظاری که صنعت از رسانه دارد، اظهار کرد: مهم‌ترین انتظار این است که مشکلات به‌روز شده به نهادهای مربوطه منتقل شود. در این میان، موضوعی که مطرح است پیگیری نشدن مشکلات است و بعضا شاهد کهنه شدن و فراموشی بخشی از مشکلات صنعت هستیم. اگر خبرنگار به‌صورت میدانی و از نزدیک با صنعت ارتباط داشته باشد، این مشکل برطرف خواهد شد. این خلأ ارتباط بین صنعت و رسانه عملکرد هر دو بخش را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد؛ یعنی از یک‌سو رسانه از وظیفه ذاتی خود دور می‌شود و از سوی دیگر، مشکلات اغلب از دید متولیان امر پنهان می‌ماند و اگر هم نسبت به آن آگاهی ایجاد شود، روند بررسی آن طولانی خواهد بود و در این مدت آسیب‌های آن به حداکثر می‌رسد.

وی با اشاره به اینکه شناسایی و اطلاع‌رسانی به‌موقع مشکلات صنعت است که حرکت رسانه را موثر و در مسیر حرفه‌ای و ذاتی آن قرار می‌دهد، درباره عملکرد رسانه به‌ویژه در یکی دوسال اخیر باوجود نابسامانی‌های اقتصادی و مشکلات متعدد صنعتگران گفت: بخشی از مشکلات توسط رسانه مطرح و دنبال می‌شود و مسئولان موظف به پاسخگویی هستند و قسمتی از مشکلات شاید حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد حل می‌شود، اما ۶۰ تا ۷۰ درصد باقی می‌ماند که انتظار داریم پیگیری شود. رسانه می‌تواند در حل مشکلات صنعت کمک‌کننده باشد؛ به‌شرطها و شروطها. یکی از شروط این امر پیگیری رسانه برای پاسخگو بودن نهاد متولی مربوطه است. وقتی خبرنگار مطالبه‌گر باشد، رسیدن به پاسخ و حل مشکل به‌مراتب امکان‌پذیرتر از این است که صنعتگر خود به‌دنبال گرفتن پاسخ برود. ما در موارد متعددی شاهد پیگیری مشکلات ازسوی صنعتگران و بی‌نتیجه ماندن این تلاش‌ها بوده‌ایم و در مقابل ورود رسانه توانسته تاثیرگذار باشد و ختم به پاسخگویی متولیان امر شود.

این کارشناس حوزه صنعت ادامه داد: رسانه ابزار قوی است که در اختیار خبرنگاران قرار دارد و شکی نیست که در یک ارتباط درست و واقعی می‌تواند بار زیادی را از دوش صنعت کشور بردارد؛ کما اینکه تاکنون نیز این‌گونه بود و انتظار است این رویکرد تخصصی‌تر و ارتباطات قوی‌تر شود.‌

عرب در پایان با اشاره به اینکه رسانه حرفه‌ای، قطعا حامی صنعت کشور و همراه آن خواهد بود، گفت: خبرنگار رابط متولیان امر و صنایع است و نقش تاثیرگذاری در این زمینه دارد. نقش واسطه‌گری رسانه بدون دخالت نظر شخصی و به‌معنای واقعی دغدغه‌مندانه می‌تواند حتی با حل درصد کمی از مشکلات، باری از دوش مردم بردارد که در هر صورت قابل‌تقدیر است.

رسانه صدای مردم باشد

سید امیر احمدی، کارشناس حوزه صنعت درباره انتظارات صنعت از رسانه به صمت گفت: شخصا به‌عنوان یک فعال صنعتی همواره به‌دنبال یک تعامل سازنده و درست با رسانه بوده‌ام که به‌نظر من در حوزه‌ای که فعالیت داشته‌ام پررنگ‌تر دیده شده‌ایم و به‌نوعی می‌توان گفت صدای ما شنیده شد.

باتوجه به توان و ظرفیت ذاتی که رسانه دارد این ارتباط در نهایت نتیجه‌بخش بود؛ صدای ما شنیده شد و مشکلات ما به گوش متولیان امر رسید و به‌دنبال آن برای حل برخی از موضوعات راهکارهایی پیشنهاد شد که آنها را هم از طریق رسانه به گوش نهادهای مربوطه رساندیم تا در صورت لزوم پاسخگو باشند و به‌طور عملی، گام‌هایی در راستای اجرای آنها و حل مشکلات مربوطه بردارند.

وی ادامه داد: از آنجا که کمتر کسی به برخی مقولاتی که صنعت و به‌نوعی جامعه با آنها مواجه است، ورود می‌کند، در ارتباط قوی‌تر با رسانه تلاش می‌کنیم این مسائل شناسایی‌ و دیده شوند و در راستای حل مشکلات اقدامات لازم انجام شود. به‌عنوان نمونه، موضوع خودروهای فرسوده مدت زیادی مغفول مانده بود که در نهایت باتوجه به تاثیرات متعددی که این موضوع در ابعاد گوناگون مانند آلودگی هوا، تصادفات و... دارد تصمیم گرفتیم در یک ارتباط منسجم و ادامه‌دار با رسانه در این زمینه ورود کرده و اقدامات بسیار خوبی را به سرانجام برسانیم. رویکرد رسانه باعث شد در این بخش دیده شویم و شاهد بازخوردهای خوبی هم بوده‌ایم.

وی با انتقاد از عدم‌پیگیری برخی خبرنگاران درباره موضوعاتی که رسانه‌ای کرده‌اند، اظهار کرد: گاه رسانه به یک موضوع ورود و وقت و انرژی صرف می‌کند و کار هم تا جایی پیش می‌رود، اما در نهایت به‌دلایل گوناگون مانند تغییر خبرنگار حوزه که در جریان روند طی‌شده نیست و... مغفول می‌ماند، پیگیری نمی‌شود و به‌جایی هم نمی‌رسد. احمدی با اشاره به اینکه رسانه می‌تواند کمک بسیار خوبی برای حل مشکلات بخش‌های گوناگون کند و می‌کند، ادامه داد: باتوجه به شرایط اقتصادی کشور، نقش رسانه در کمک به صنعت و تولید کشور بی‌بدیل و انکارنشدنی است.

ضرورت اطلاع‌رسانی به موقع

این کارشناس حوزه صنعت درباره نکاتی که باید ازسوی رسانه، به‌ویژه خبرنگار دیده شود، گفت: واقعیت این است که مردم دغدغه‌های بسیار زیادی دارند، اما صدای آنها به گوش مسئولان نمی‌رسد. انتظار داریم رسانه، از یک سو صدای مردم باشد و مشکلات آنها را به گوش مسئولان برساند و از سویی هم به‌موقع به آنها اطلاع‌رسانی کند. در این بخش انتظار داریم رسانه بخشی از مواردی که همواره تکرار می‌شود و ضرر و زیان‌هایی به افراد جامعه وارد می‌کند را از خود مردم پیگیری و نتیجه پیگیر‌ی‌هایش را هم به آنها اطلاع‌رسانی کند و خواستار پاسخگویی متولیان امر باشد.

وی در پایان تاکید کرد: انتظار داریم رسانه پیامدهای ناشی از برخی اقدامات را اطلاع‌رسانی کند. به‌عنوان نمونه از خانواده‌هایی بگوید که در تصادفات ناشی از تردد خودرو فرسوده دچار ضرر و زیان جانی شده‌اند. رسانه باید به بطن جامعه مراجعه کند و از نزدیک یک موضوع را از زوایای مختلف و از دید افراد تاثیرگذار و تاثیرپذیر ببیند. در این صورت است که می‌توان گفت رسانه به‌معنای واقعی همراه مردم است و در راستای حل مشکلات آنها حرکت می‌کند. اینکه اطلاعات آماری در دسترس قرار نمی‌گیرد، یک خلأ بزرگ است که باید ازسوی رسانه پیگیری شود. داشتن داده‌های درست از جنبه‌های گوناگون می‌تواند کمک کند تا بخشی از مشکلات صنعت برطرف شود. همچنین انتظار داریم برخی موضوعات خاص به‌طور ویژه پیگیری شوند. خبرنگار باید در کنار مردم باشد و مشکلات آنها را از نزدیک ببیند تا بتواند گزارش جریان‌ساز تهیه کند و تاثیرگذار باشد.

متولیان امر مخاطب رسانه نیستند

مهدی عبدالهی‌نجات، فعال حوزه صنعت نیز درباره ارتباط صنعت و رسانه به صمت گفت: تاکنون ارتباط بین صنعت و رسانه، ارتباط خوب و تاثیرگذاری بوده است. در این میان مشکلی که وجود دارد این است که مسئولان و متولیان امر که به‌نوعی تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌های آنها اثر بسیار زیادی بر روند فعالیت صنعتگران در بخش‌های گوناگون دارد، چندان پیگیر موضوعاتی که در رسانه‌های گوناگون مطرح می‌شود، نیستند. این خلأ بزرگی است که زحمات رسانه را به نتایج مطلوب ختم نمی‌کند. پیش‌تر مسئولان در ارتباط با روابط عمومی پررنگ‌تر پیگیر مشکلاتی که رسانه درباره حوزه آنها مطرح می‌کرد، بودند، اما متاسفانه این رویکرد درحال‌حاضر کمرنگ شده و چون ارتباط مسئولان با رسانه کم شده، اغلب از گزارش‌هایی که درباره مشکلات بخش‌های گوناگون ازسوی رسانه تهیه می‌شود، بی‌خبر هستند.

این فعال حوزه صنعت با تاکید بر اینکه اغلب مسئولان در بخش‌های گوناگون مخاطب رسانه نیستند، ادامه داد: رسانه تا جایی که بتواند به‌معنای واقعی وظایف خود را انجام می‌دهد، اما وقتی اخبار منعکس‌شده ازسوی متولیان امر دیده و شنیده نمی‌شود، در حد دغدغه‌های روی کاغذ می‌ماند و ثمره‌ای نخواهد داشت. درست این است که مسئولان در یک روند منسجم پیگیر گزارش‌ها و خبرهای مرتبط با حوزه فعالیت خودشان باشند. دنبال کردن این رویکرد در شرایطی که صنعت مشکلات زیادی دارد، لازم و ضروری است. وی با اشاره به اینکه رسانه در بخش‌های گوناگون از روزنامه و تلویزیون گرفته تا دنیای بی‌انتهای مجازی در تلاش برای شناسایی مشکلات و چالش‌های صنعت و حل آنهاست، اظهار کرد: متاسفانه چون مسئولان ارتباط قوی با رسانه‌ها ندارند، این تلاش‌ها بی‌فایده می‌ماند و انتظار داریم در این زمینه، رسانه‌ها خود ورود کرده و این مدل ارتباطی را اصلاح کنند. عبدالهی‌نجات در پایان با تاکید بر اینکه وقتی در ارتباط بین صنعت، رسانه و متولیان امر، یک طرف ضعیف عمل کند، در نهایت دردی از صنعت دوا نمی‌شود، درباره رفع این مشکل گفت: متولیان امر که به‌نوعی از رسانه دور شده‌اند باید دست‌کم پیگیر اخبار حوزه خودشان باشند.

سخن پایانی

به‌راستی چه لزومی به ارتباط بین رسانه و صنعت وجود دارد؟ به‌اعتقاد برخی کارشناسان حوزه صنعت، رسانه می‌تواند آگاهی عمومی را درباره مشکلات یک واحد یا بخش صنعتی افزایش دهد و در جذب نیروی انسانی به صنعت کمک کند. رسانه همچنین می‌تواند مسیر حرکت صنعت را روشن کند تا واحدهای گوناگون تولیدی و صنعتی به‌راحتی و در جهت درست ادامه فعالیت دهد. مهم‌تر از همه اینکه رسانه می‌تواند آگاهی عمومی را بالا ببرد و مسئولان را وادار به پاسخگویی و پیگیری مشکلات صنعت کند.