وزیر جهادکشاورزی از اعلام قیمت خرید تضمینی گندم و برنج در هفته جاری خبر داد و تاکید کرد تولیدکنندگان از اردیبهشت امسال تاکنون با چالش‌های جدی درگیر بودند و با وجود اقداماتی که در حوزه نقدینگی، مازاد تولید، آزادسازی صادرات، خرید تضمینی و تغییر نرخ ارز داشتیم، پای تولید و سفره مردم ایستادند.

 این اظهارنظر در حالی عنوان می‌شود که به‌گفته بسیاری از فعالان بازار، منطقی‌ترین قیمتی که باید از سوی وزارت جهادکشاورزی برای خرید تضمینی برنج اعلام شود برای بهترین نوع برنج، حدود ۹۰ تا ۱۰۰ هزار تومان است.

 با توجه به اینکه امسال هزینه تولید برای کشاورزان بالا رفته، نرخ تضمینی حدود ۹۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم برنج اعلاء منطقی است.

در این میان، سیاست‌های جهاد کشاورزی تا حدودی می‌تواند در کنترل قیمت‌ها تاثیرگذار باشد. در این فرآیند تعیین نرخ تضمینی محصولات تاثیر چندانی بر روند کشت ندارد، زیرا کشاورز طبق عادت خود کشت‌های گوناگون را انجام می‌دهد.

طبق روال در تعیین نرخ تضمینی که دولت اعلام می‌کند، کف سود کشاورز در نظر گرفته می‌شود. دولتی‌ها معتقدند با ملاک قرار دادن کف قیمت، مانع از ضرر و زیان کشاورز شوند و این در حالی است که بسیاری از کشاورزان با انتقاد از قیمت تضمینی نسبت به کم بودن این اعداد و نبود تناسب بین قیمت تمام‌شده کالا و نرخ خرید تضمینی، منجر به زیان می‌شود. به گفته کشاورزان، نرخ خرید تضمینی بسیار پایین‌تر از نرخ فعلی بازار است.

نیاز کشور به برنج، سالانه ۳ میلیون تن برآورد می‌شود که از این میزان حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن در کشور تولید و ۵۰۰ هزار تن از طریق واردات تامین می‌شود. البته در سال زراعی گذشته به‌واسطه خشکسالی، میزان تولید برنج به یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن رسید و این موضوع زمینه‌ساز مشکلات متعددی در بازار شد.

حال با توجه به اظهارات مسئولان و فعالان این حوزه، در سال جاری به‌واسطه افزایش تولید و آغاز فصل برداشت، باید منتظر کاهش چشمگیر قیمت‌ها باشیم.

از سوی دیگر، در حالی که تصور می‌شد امسال با کاهش تولید برنج روبه‌رو شویم، اما بارندگی‌های اخیر موجب افزایش کمی و کیفی تولید برنج در شمال کشور شد، میزان کشت امسال مطلوب بود و شاهد افزایش ۲۰ درصدی آن بودیم که این امر در روند کاهش قیمت این محصول اثرگذار است.

علاوه بر شرایط آب‌وهوایی مناسب، یکی دیگر از دلایل افزایش تولید برنج، استقبال کشاورزان از کشت دوم برنج (برنج رتون) است؛ یعنی به‌دلیل افزایش قیمت برنج، بخش عمده‌ای از کشاورزان مازندرانی اقدام به کشت دوم این محصول کرده‌اند که موجب افزایش تولید شده و براساس برآوردها به نظر می‌رسد امسال میزان تولید برنج بیش از ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار تن باشد.

با روند عرضه مناسب نیز واردات این محصول در حد نیاز کشور و حتی بیشتر از نیاز بازار بوده؛ در نتیجه نرخ برنج باید در محدوده ۸۰ هزار تومان قرار گیرد. نرخی که درحال حاضر شاهد آن نیستیم.

تحقق این شرایط نیازمند کنترل دقیق بازار است، اما ظاهرا این روزها بازار مریض است و باید اقدامات کنترل‌کننده‌ای برای آن در نظر گرفت.

 گاهی به نظر می‌رسد در بازار دست‌های پشت پرده‌ای در کار است. با توجه به اینکه واردات به خوبی انجام‌شده و شاهد ورود بیش از ۶۰۰ هزار تن برنج بودیم و فصل کشت دوم نیز رشد بیشتری داشته انتظار می‌رود نرخ برنج امسال بالا نرود.

اگر دولت روی بازار اقدامات جدی‌تری انجام دهد، قاعدتا برنج باید کاهش نرخ داشته باشد.