کارآفرینی دشواری‌ها و اقتضائات
می‌دانیم که معدنکاری، سخت‌ترین شغل دنیا است و فعالیت در این حوزه با دشواری‌های ذاتی روبه‌رو است. بر این اساس، کارآفرینی در این حوزه هم، دشواری‌ها و اقتضائات خاص خود را دارد.به‌عنوان یک مثال، می‌توان به این نکته اشاره کرد که معادن معمولا در دورافتاده‌ترین بخش‌های کشور قرار دارند و دسترسی معدنکاران به امکانات رفاهی بسیار کم است، بنابراین روشن است که زندگی در این شرایط چندان آسان نیست. برای مثال، یکی از معادن بسیار خوب سنگ ساختمانی کشور که در استان فارس است، در ارتفاع ۳ هزار متری زمین قرار دارد. معدنکاران علاوه بر دشواری‌های ذاتی کار، باید شرایط سخت محیطی و آب‌وهوایی را هم تاب بیاورند. افرادی که در این مجموعه شاغل هستند، در فصول سرد سال، حتی قادر به استفاده از آب جاری نیستند، چون بر اثر سرما یخ می‌زند.بنابراین، ایجاد فرصت‌های بیشتر برای کارآفرینی در حوزه معدن، مستلزم آن است که امکانات رفاهی متناسب و بسترهای لازم برای استفاده از تکنولوژی‌های نوین فراهم شود تا فشار چندانی به انسان‌ها وارد نشود و به این ترتیب، از قدم گذاشتن در این مسیر گریزان نشوند.علاوه بر این، لازم است عوامل خطرآفرین تا حد ممکن از فرآیند معدنکاری حذف شود. امروزه دیگر چندان قابل‌توجیه نیست که افراد برای معدنکاری با جان خود بازی کنند. بنابراین، باید با جایگزین کردن برخی ماشین‌آلات، استفاده از تکنولوژی‌های جدید، تهویه مناسب محیط، هم فرصت شغلی از دست نرود و هم ریسک فعالیت کاهش پیدا کند.از این‌رو نباید انتظار داشته باشیم که با تربیت نیروی انسانی، بتوانیم زمینه کارآفرینی در حوزه معدن را مهیا کنیم. اما برای اینکه بدانیم چقدر ظرفیت کارآفرینی در حوزه معدن وجود دارد، باید موضوع را به ۲ بخش تقسیم کنیم؛ بخش اول طرح‌ها و ایده‌های دانشگاهی است که حاصل خلاقیت فارغ‌التحصیلان یا حتی دانشجویان این رشته است. باید اعتراف کرد که بسیاری از این ایده‌ها بسیار درخشان است.
چندی پیش، طرحی به‌نام «نوا» به‌منظور جذب ایده‌های جدید در دانشگاه شهید بهشتی به‌اجرا درآمد و در قالب آن، چیزی حدود ۴۰۰ طرح نوآورانه (که تعدادی از آنها مربوط به بخش معدن بود) ارائه شد.اما باید به این نکته توجه کنیم که آنچه در کشورهای دیگر مورداستفاده است، لزوما مناسب کشور ما نیست و نمی‌تواند مورداستفاده ما قرار گیرد. بنابراین، بخش دوم در زمینه ارائه طرح‌ها و ایده‌هایی است که بتواند مشکل بخش صنعت کشور را حل کند.درحال‌حاضر باید نیازهای بخش معدن کشور را شناسایی کنیم و ایده‌هایی که در پاسخ به این نیازها هستند، موردحمایت بیشتری قرار گیرند.البته ایده‌ها و روش‌های نوینی که در دنیا رایج است یا حتی در ذهن افراد خلق می‌شود، می‌تواند بسیار ارزشمند و کارگشا باشد و زمینه ایجاد تحولاتی در بخش معدن را فراهم کند، اما متاسفانه درحال‌حاضر، بخش اعظم طرح‌هایی که ارائه می‌شوند، در دسته فوق قرار می‌گیرند و ایده‌هایی که با نگاه به بخش صنعت و حل مشکلات آن خلق می‌شوند، انگشت‌شمار هستند.این مشکل از آنجا ناشی شده که پیوند ضعیفی میان بخش صنعت و دانشگاه برقرار است و از همین‌رو نیروهای خلاق معمولا به حوزه‌هایی می‌پردازند که برای آنها جذابیت دارد یا در دنیا موردتوجه است.
بنابراین، باید روش فعلی اصلاح شود و ۸۵ تا ۹۰ درصد ایده‌ها در راستای حل مسائل موجود صنعت ارائه شود و ۱۰ درصد به ایده‌های بسیار نو و خلاقانه اختصاص پیدا کند. سال‌ها قبل، شرکت‌های بزرگ اروپایی و امریکایی در چین سرمایه‌گذاری می‌کردند تا از توان و تخصص نیروی انسانی این کشور بهره ببرند. امروزه چین، به‌عنوان کشوری توسعه‌یافته، به‌دنبال آن است که همین سیاست را در کشور ما به‌مرحله اجرا بگذارد. امروزه شرکت‌های بزرگ چینی علاقه‌مند هستند با سرمایه‌گذاری در ایران، از توان علمی و دانش فنی نیروهای متخصصان ما استفاده کنند، زیرا بستر لازم برای انجام کارهای فنی وجود دارد و نیروهای متخصص کشور می‌توانند پروژه‌های معدنی را به‌خوبی پیش ببرند و به‌نتیجه برسانند. به‌اعتقادمن، مانع اصلی در کشور ما در مرحله تجاری‌سازی طرح‌ها است. بنابراین، لازم است حمایت‌های لازم در این نقطه متمرکز شود. به‌نظرمن، مشکلات کارآفرینی در حوزه معدن از ۲ بخش ناشی می‌شود؛ اول این است که شاید اشتباه در مرحله انتخاب طرح اتفاق افتاده است. برای مثال، شاید درحال‌حاضر نیاز اصلی صنعت سنگ ما افزایش ۵ درصدی بهره‌وری نباشد، زیرا با جهش ناگهانی نرخ دلار، این عدد به‌راحتی محقق شد و به این ترتیب، طرح ارزش و اهمیت خود را از دست می‌دهد. بنابراین شاید در قدم اول نیاز اصلی به‌درستی تشخیص داده نشده است و به‌تبع آن، راه‌حل آن هم چندان مفید فایده نیست.
در میان اخبار
به‌نظرمن، برای عبور از این مشکل باید برای مدت زمانی مشخص، بخش داوری، تخصیص بودجه و حمایت از ایده‌ها تعطیل یا حداقل کمتر شود. در مقابل، لازم است حمایت‌های ویژه‌ای برای تجاری‌سازی ایده‌ها در نظر گرفته شود.
البته باید توجه داشت که چنین طرح‌هایی اغلب میان‌رشته‌ای هستند. بنابراین، باید کارآفرینان رشته‌های مدیریتی، اقتصادی، معدن و زمین‌شناسی با هم کار کنند تا راه‌حلی همه‌جانبه برای مشکل موردنظر بیابند.
