کارشناسان و فناوران در عرصه بازار مسکن معتقدند مشاوران املاک از دانش کافی برخوردار نیستند. علت این امر به نبود آموزش از سوی نهادهای مرتبط برمی‌گردد. این فعالان تا حد زیادی نسبت به مشکلات مردم درباره خریدوفروش و اجاره بی‌تفاوت هستند و نگرش توسعه‌ای در این زمینه ندارند. برهمین مبنا لزوم وجود استارت‌آپ‌هایی که با بهره‌گیری از فناوری در این عرصه به‌فعالیت بپردازند، به‌شدت احساس می‌شود.

مسکن، موتور محرک اقتصاد ایران

مسکن یکی از نیازهای پایه و اساسی همه افراد و خانوارها است که مطلوبیت آن نقش مستقیمی در کیفیت زندگی دارد. همچنین بخش مسکن را می‌توان موتور محرک اقتصادی ایران محسوب کرد، یعنی می‌تواند ایجاد اشتغال و خلق ثروت برای کشور باشد. در حال‌ حاضر، مشکل تامین مسکن، به‌ویژه برای اقشار کم‌درآمد، به‌عنوان یکی از چالش‌های اساسی کشورها محسوب می‌شود،بنابراین دولت‌ها با ویژگی‌های گوناگون اقتصادی، اجتماعی و سیاسی برای حل کردن مسائل مربوط به مسکن اقدام کرده‌اند و در این راستا، از سیاست‌های متنوعی بهره گرفته‌اند.

تجربه کشورهای موفق در حوزه توجه به دانش‌بنیان‌ها نشان می‌دهد، شرکت‌های دانش‌بنیان به‌عنوان گروه‌های دارای فعالیت اقتصادی براساس معیارهای علمی و فناوری روز دنیا می‌توانند نقش بخش خصوصی فعال در هر نظام اقتصادی را به‌شدت برجسته و گسترده کنند و از این‌رو ریسک سرمایه‌گذاری در اقتصادهای مقاوم دانش‌بنیان بسیار پایین است.

ابتدا روی خوش نشان دادند

امید صادقی، مدیرعامل یک سامانه ارائه‌دهنده خدمات ملکی به مشاوران املاک و مردم در گفت‌وگو با صمت گفت: باتوجه به وجود مشکلات عدیده مردم در باب فرآیند خریدوفروش و اجاره مسکن که به‌طورعمده مربوط به فعالیت‌های فعالان در بنگاه‌های معاملات املاک بود؛ تلاش کردیم که با همکاری با آنها به افزایش توانمندی‌شان بپردازیم. از آنجایی که نام دیگر فعالان این عرصه مشاور املاک است، در تلاش بودیم با هدف کمک به مردم برای انتخاب بهتر مسکن، جریان مشاوره در بستر دقیق‌تر و جامع‌تری اتفاق بیفتد. صادقی افزود: برهمین مبنا نزدیک به یک سال و چند ماه با مشاوران املاک همکاری داشتیم که از اتفاق بازخوردهای خوبی هم دریافت کردیم؛ اما در واقعیت ماجرا، آن اتفاقی که منتظرش بودیم، رخ نداد. دلیل آن به دانش و مهارت کم افرادی برمی‌گشت که در این عرصه فعال بودند. در واقع تعداد کثیری از فعالان این عرصه هدفی جز کمک به مردم داشتند و تنها سود خود را مدنظر قرار می‌دادند و تنها عقد قراردادها و بسته شدن معاملات برای آنها اهمیت داشت.

خط فکری متفاوتی داشتیم

وی افزود: اینکه در جریان همکاری با بنگاه‌های املاک نتوانستیم به نتیجه مطلوب برسیم، مربوط به متفاوت بودن نگرش و هدف‌مان از فعالیت در بازار مسکن می‌شد. از آنجایی که هدف ما کمک به مردم برای انتخاب دقیق‌تر، بهتر و آگاهانه‌تر بود، در تلاش بودیم که با توانمندسازی مشاوران املاک به این هدف برسیم. صادقی گفت: ضمن اینکه در واقع یکی از مشکلات اساسی در بازار مسکن نداشتن دانش کافی و مهارت فعالان این عرصه است که  در کشور ما روندی برای آموزش دیدن در حوزه بازار مسکن وجود ندارد. به‌عبارت روشن‌تر، برای هر تخصص و شغلی دوره آموزشی وجود دارد، اما هیچ‌گاه در هیچ سازمانی آموزش‌هایی مبنی بر خریدوفروش مسکن و کارشناسی این عرصه وجود نداشته است.

دانش کم املاکی‌ها

صادقی گفت: آگاهی از سلامت فیزیکی خانه و املاک یکی از دغدغه‌های خریداران است که هیچ سازمان یا نهادی هم متولی این امر در فرآیند خریدوفروش نیست و در واقع جای خالی اطمینان‌بخشی به‌شدت احساس می‌شود.

مردم می‌توانند آگاه‌تر باشند

وی بااشاره به فعالیت مستقل این سامانه افزود: فعالیت این سامانه با آنچه مشاوران املاک انجام می‌دهند، مستقل است. یکی از خدماتی که تلاش کردیم در کسب‌وکار خود نهادینه کنیم، ارائه اطلاعات و امکانات لازم برای پیشگیری از بروز مشکلات حقوقی است. باتوجه به ارائه این دست از خدمات با استقبال خوب متقاضیان نیز مواجه شده‌ایم.

آنچه لازم است بدانید را می‌گوییم

وی ارائه خدمات در بستری صادقانه را یکی از محورهای اصلی کسب‌وکار خود دانست و گفت: از آنجایی که چنین روندی در بازار مسکن تا حد زیادی به‌ندرت اتفاق می‌افتد، در تلاش هستیم آنچه خریدار و فروشنده باید درباره ملک بدانند، اطلاع‌رسانی شود. در بخش کارشناسی از بیرونی‌ترین اجزای ساختمان نظیر ایزوگام و حیاط تا درونی‌ترین آن یعنی تجهیزات لوله و سیم‌کشی آن، اطلاعات لازم را به مردم می‌دهیم و در پایان کارشناسی یک گزارش جامع و شفاف را که برای خریدار قابل‌فهم باشد، در اختیار آنان می‌گذاریم تا به‌طورکامل متوجه شوند که محاسن و معایب ملک موردنظر چیست. همچنین در بخش کارشناسی بخشی وجود دارد به نام عیوب پنهان خانه که شاید در نگاه و بازدید فیزیکی مردم از یک خانه مورد اغماض قرار گیرد یا افراد متوجه این عیوب نشوند که ما تلاش داریم به این موارد هم بپردازیم. صادقی ارائه اطلاعات مربوط به جغرافیا و راه‌های ارتباطی به مسکن را از دیگر امکانات این سامانه خواند و گفت: بسیاری از افراد هنگام خرید یا اجاره ملک نیازمند کسب اطلاعاتی نظیر نزدیکی به ناوگان حمل‌ونقل، وجود مراکز خرید، درمان و... هستند، بنابراین تلاش کردیم این اطلاعات به‌صورت آنلاین و جامع در اختیار عموم مردم قرار بگیرد تا یک انتخاب آگاهانه و کامل داشته باشند.

دیوارهایی با ساخت نرم‌افزار

شنیده‌ها حاکی از آن است که براساس برنامه دولت سیزدهم قرار است در مدت ۴ سال، حدود ۴ میلیون واحد مسکونی ساخته شود. بی‌شک فناوری می‌تواند روند ساخت این تعداد واحد مسکونی را سریع‌تر کند. برهمین‌اساس، سال گذشته، محمد شکرچی‌زاده، رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از مشارکت شرکت‌های دانش‌بنیان در اجرای طرح نهضت ملی مسکن با تاکید بر 3 عامل زمان، کیفیت و هزینه خبر داد. وی با تاکید بر اینکه از سال ۱۳۸۶ تاکنون، مسئولیت بررسی، تعیین و تایید فناوری‌های نوین در سیستم‌های ساختمانی به مرکز تحقیقات محول شد، معتقد بود منظور از فناوری‌های نو، فناوری‌هایی است که هنوز در مقررات ملی و کنترل ساختمان، همه جوانب آن موردبررسی قرار نگرفته است و مرکز تحقیقات به‌عنوان نهاد حاکمیتی، مسئولیت بررسی و تعیین آنها را براساس قوانین کشور و آیین‌نامه‌های اجرایی و مصوبات مربوطه برعهده دارد. بااشاره به اهمیت کاربرد فناوری در ساخت مسکن از سوی دولت سیزدهم، سراغ یکی از فناوران عرصه ساخت مسکن و خانه‌های مسکونی رفتیم. «دیوار حرارتی ترومب» یک سیستم غیرفعال خورشیدی پیشرفته در مهندسی ساختمان‌ها است که می‌تواند به‌عنوان ذخیره‌کننده انرژی خورشیدی، باعث کاهش مصرف سوخت فسیلی و در نتیجه منافع اقتصادی شود.

برای طراحی این نرم‌افزار از ویژوال استودیو (نرم‌افزاری توسعه‌یافته برای برنامه‌نویسان کامپیوتر) استفاده شده است. این نرم‌افزار دارای تاییدیه از نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن بازار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است. سیدحسین هاشمی، ایده‌پرداز در حوزه معماری و طراح نرم‌افزار محاسباتی «دیوار حرارتی ترومب» در گفت‌وگو با صمت گفت: یکی از معضلات حال حاضر انرژی، مصرف بالای سوخت گازی، چه در مصارف خانگی و چه در مصارف صنعتی و اداری است. از آنجایی که کشور ما دارای جغرافیا و طبیعت کم‌نظیری در دریافت یک انرژی خدادادی نظیر خورشید است، باید از آن در کاهش سوخت‌های فسیلی بهره بگیریم. وی افزود: یکی از اصول معماری پایدار، استفاده از طبیعت در ساختار سازه‌ها است. امروزه باید نگرش مدیریتی را در بحث استفاده از انرژی خورشیدی به‌کار بگیریم. دیوار حرارتی ترومب سال‌ها پیش توسط دانشمندی با همین نام ابداع شده بود، اما تاکنون نرم‌افزار شبیه‌سازی‌کننده این دیوار با نیازهای هر منطقه طراحی نشده بود؛ به‌همین‌دلیل تا حد زیادی استفاده از این دیوار برای معماران و طرفداران معماری پایدار، یک مسیر دوراهه بود. هاشمی گفت: اساس طراحی این دیوار برمبنای بهینه‌سازی مصرف سوخت در ساختمان‌های مسکونی اداری و صنعتی است که جزئی از سازه است و نیازی به فضای جداگانه ندارد و از اجزای خود ساختمان است.

مانع از اتلاف انرژی می‌شود

وی در تشریح مکانیسم دیوار حرارتی ترومب گفت: دیوار ترومب یک سیستم غیرفعال خورشیدی پیشرفته در مهندسی ساختمان‌ها براساس شیشه و دیوار (از جنس آجر، سنگ یا بتن) است که می‌تواند به‌عنوان ذخیره‌کننده انرژی خورشیدی در ساختمان تحت‌تاثیر خواص حرارتی، باعث کاهش مصرف سوخت فسیلی و در نتیجه منافع اقتصادی شود. هاشمی افزود: ابتدا تابش خورشیدی (با امواج کوتاه) به سطح دیوار ترومب برخورد کرده که مقداری از این شدت تابش دریافت و مابقی آن با امواجی با طول موج بلند به‌صورت تابش ثانویه انعکاس داده می‌شود. این در حالی است که شیشه مورداستفاده در این سیستم به‌عنوان مانعی در برابر اتلاف کامل تابش ثانویه به‌صورت یک مانع حرارتی، مقداری از تابش ثانویه را به کانال هوایی مابین شیشه و دیوار بازگشت می‌دهد. این شدت تابش، گرمایش کانال هوایی (فضای بین دیوار و شیشه) را تامین می‌کند، به‌گونه‌ای که هوای گرم ایجادشده در این کانال از دریچه بالایی وارد محیط اتاق و بعد از سرد شدن از دریچه پایینی خارج می‌شود. این چرخه تا زمانی که شدت تابش خورشیدی گرمایش کانال هوایی را تامین می‌کند، ادامه دارد. این در حالی است که بقیه شدت تابش ثانویه از شیشه عبور می‌کند و از ساختمان خارج می‌شود، بنابراین در تابستان گرما وارد محیط اتاق نمی‌شود.به‌گفته هاشمی، هنگام شب این سیستم انرژی موردنیاز برای گرمایش فضای اتاق (بسته بودن دریچه) توسط حرارت ذخیره‌شده در دیوار را تامین می‌کند. ساختار دیوار حرارتی ترومب این‌گونه است که از اثر گلخانه‌ای برای تامین گرمای داخل ساختمان بهره می‌گیرد.

وی درباره نرم‌افزار شبیه‌سازی این دیوار گفت: این نرم‌افزار شبیه‌ساز شامل 3 بخش نتایج براساس نمودار و جدول است. بخش پردازش داده نسبت به بخش داده‌های اولیه اهمیت ویژه‌ای دارد. به‌عبارتی دیگر، تغییر در هریک از پارامترهای بخش پردازش داده می‌تواند تغییرات محسوسی در عملکرد سیستم دیوار ترومب ایجاد کند. هاشمی افزود: این شبیه‌ساز به‌صورت گرافیکی جریان تغییرات دمای اتاق، تغییرات دمای دیوار و شیشه و همچنین تغییرات دمای نزدیک شیشه و دیوار را نمایش می‌دهد که این موضوع به تکنسین طراح دیوار حرارتی ترومب در راستای ارزیابی و درک بهتر الگوی طرح‌شده کمک قابل‌توجهی می‌کند. در این نرم‌افزار اثر هر نوع دیوار همچون بتنی، آجری، سنگی و...، براساس ضریب انتقال حرارت در سیستم اعمال می‌شود. همچنین باتوجه به ضریب انتقال حرارت می‌توان شیشه یک‌جداره یا چندجداره را انتخاب کرد. ابعاد هندسی دریچه‌ها و کانال هم به‌راحتی در این نرم‌افزار قابل‌تغییر است و کاربر می‌تواند شرایط متفاوت را آزمایش کند. هاشمی بااشاره طراحی سنسور حرارتی روی دیوار که نوآوری جدیدی محسوب می‌شود، گفت: از ابداعاتی که بر دیوار حرارتی ترومب انجام شد، نصب سنسورهای حرارتی برای زمان‌هایی است که تابش آفتاب وجود ندارد؛ در واقع می‌توان از المان‌های حرارتی استفاده کرد تا زمان‌هایی که تابش کافی نیست، تولید انرژی و گرما شود. در حقیقت این سنسورهای حرارتی تولید گرما می‌کنند. وی گفت: از این سنسورها تنها زمانی استفاده می‌شود که نور خورشید به اندازه کافی در محیط نباشد. دیوار حرارتی ترومب به‌نوعی سپر حرارتی ساختمان محسوب می‌شود. بهترین زمان نصب، هنگام ساخت یک ساختمان است و اگر مراحل ساخت یک ساختمان به‌اتمام رسیده باشد، می‌توان این دیوارها را نصب کرد و دریچه‌ها روی دیوارهای از قبل ساخته‌شده، قرار دارد.

سخن پایانی

باتوجه به موارد یادشده، در کنار نرخ کنترل‌نشده مسکن در چند سال اخیر که زخمی بر جان و روح خانوار وارد کرده است، معضلاتی چون نداشتن شناخت دقیق از منازل و خانه‌ها و همچنین اطلاعات ناکافی، نمک دیگری بر این زخم تازه است. این معضل برآمده از دانش ناکافی و نداشتن نگرش مردم‌دوستانه فعالانه عرصه معاملات املاک است و دانش‌بنیان‌ها و استارت‌آپ‌ها با کمک فناوری و سیستم‌های هوشمند راه‌های مطمئنی برای انتخاب آگاهانه‌تر به مردم ارائه می‌دهند.