از کدام ایده باید حمایت کرد؟
در حقوق جهانی کپی‌رایت یعنی حقوق مالکیت فکری و ادبی، اصل جهان‌شمولی وجود دارد به‌نام اصل دوگانگی ایده یا اصل عدم‌حمایت از ایده‌ها که کمابیش در همه‌جای دنیا پذیرفته شده و در برخی کشورها نظیر امریکا اصلی قانونی است. در برخی کشورها از جمله ایران به‌طور رسمی در قانون نیامده، اما فرآیندی پذیرفته‌شده است. ایده‌ها حمایت نمی‌شوند؛ چرا که قابل‌حمایت نیستند. موضوع مهمی که باید به آن توجه کنیم، این است که منظور قانون‌گذار از ایده به نمود عینی آن برمی‌گردد؛ در واقع هرگاه ایده‌ای منجر به محصول شود یا اثری از آن بیرون بیاید، موردحمایت قرار می‌گیرد، در واقع ایده‌ها باید دارای یک اثر ملموس باشند تا بتوان در باب مالکیت فکری و کپی‌رایت از آن حمایت کرد.
صاحبان ایده‌ای که می‌خواهند از حقوق مالکیت ادبی، هنری و کپی‌رایت برخوردار باشند، باید ایده‌های‌شان در قالب خاصی بیان شود؛ به‌عبارت دیگر، ایده اثر باید از بیان اثر جدا شود و نمود بیرونی داشته باشد، اما ماهیت ایده‌ها آزاد هستند و حمایتی در باب آنها صورت نمی‌گیرد.
اگر 2 اثر شبیه یکدیگر باشند، در واقع 2 تولیدکننده آثاری تولید کنند که از یک ایده پیروی می‌کنند، اما ثابت شود که کپی‌برداری نشده است، طبق قانون مالکیت فکری از هردو این آثار حمایت می‌شود،البته همه اینها به شیوه بیان اثر برمی گردد نه فقط به ایده‌پردازی، برای مثال 2 نویسنده درباره یک موضوع، 2 داستان متفاوت می‌نویسند، در واقع نمود بیرونی آثار متفاوت است و هر نویسنده مالک داستان منحصر به فرد خود است.
در میان اخبار
در کل ایده‌ها در کنوانسیون‌های بین‌المللی در رده ایده‌های عمومی و کلی قرار می‌گیرند که به‌شکل معمول هرکسی می‌تواند از آن استفاده کند، اما وقتی ایده‌ها خاص و پیچیده شوند و در نهایت به یک خروجی واحد رسیده باشند، در این شرایط صاحبان آنها می‌توانند از مزایای حمایتی قوانین کپی‌رایت بهره ببرند. ایده‌های ساده، اجزای اولیه استدلال یک فرد محسوب می‌شوند و از سوی انسان خلق نمی‌شوند، در واقع هر فردی می‌تواند با آنها مواجه شود، در حقیقت دانش بیرون‌آمده از ایده‌ها، حاصل منطق و تفکر شخصی است و توسط انسان خلق می‌شود و در واقع ترکیبی از ایده‌های ساده است، یعنی ذهن در اینجا عملکردی فعالانه داشته و گامی فراتر از بدیهیات برداشته شده است.
ایده‌های خاص که موضوع جشنواره‌هایی چون «ایده‌های برتر فناوری‌های نرم و صنایع خلاق فرهنگی» هستند، از حمایت مالکیت فکری برخوردار می‌شوند؛ چرا که محصول تلاش هستند و می‌توانند قابل‌حمایت هم باشند و از آنجایی که در صورت بروز تخلف، اثبات آن فرآیند دشواری است، به‌دلیل ثبت شدن ایده‌ها در این نوع جشنواره‌ها، دست متخلفان تا حدی بسته می‌شود، در واقع به‌نوعی حضور در این جشنواره‌ها در بحث مالکیت فکری، مدرک به‌حساب می‌آید، اگر نقض اثری صورت گیرد، پیگیری قضیه اثباتی به جهت اینکه اثر در جشنواره راه یافته‌بود، آسان‌تر است و می‌تواند در دادگاه به‌عنوان یک دلیل اثباتی به‌نفع صاحب اثر باشد.
گواهی‌ای که جشنواره‌ها می‌دهند، تا حد زیادی دال بر مالکیت افراد بر ایده‌های‌شان است. هرچه گستردگی و مقیاس برگزاری یک جشنواره زیادتر باشد، دلیل محکم‌تری بر مالکیت فکری ایده‌ها است، حتی اگر مقامی نیاورند، می‌تواند سندی باشد بر مالکیت ایده‌ها، در حقیقت روح این جشنواره‌ها می‌تواند نگاه ما را از ایده‌ها تغییر دهد. دنیای امروز، دنیای ایده‌های نوین و جدید است؛ به‌گونه‌ای که مالکان ایده‌ها پولسازترین افراد در جهان هستند؛ وقتش رسیده است که از نگاه سنتی به این جریان دور شویم؛ جشنواره‌های جذب ایده می‌تواند نگرش ایده‌پردازان را در دنیای کنونی تغییر دهد.
ما باید این نگاه را تغییر دهیم که اگر عضو کنوانسیون‌های بین‌المللی در این زمینه نیستیم، از مزایای زیادی در جهان دور مانده‌ایم؛ گفتنی است، نداشتن این عضویت‌ها در داخل ایران معضلی به‌وجود نمی‌آورد، در واقع از آثار فکری و ادبی ایرانی حمایت می‌شود و این آثار خارجی است که موردحمایت قرار نمی‌گیرد. از آنجایی که ما در گذشته نه چندان دور تولیدکننده دانش نبودیم و همواره مصرف‌کننده بوده‌ایم، عضویت در کنوانسیون‌ها هزینه‌های زیادی بر دوش ما می‌گذارد، در حالی که تاکنون توانسته‌ایم به آثار فکری و هنری جهان تا حدی دسترسی داشته باشیم و بهره بگیریم. این اتفاق بدی هم نبوده است. متاسفانه همیشه به این موضوع با عینک بدبینی نگریسته شده است. اگر می‌خواستیم عضو این کنوانسیون‌ها شویم، نمی‌توانستیم به آثار علمی و ادبی به‌شکلی راحت و ارزان دسترسی داشته باشیم، بنابراین تولیدکنندگان محصول بیرون‌آمده از ایده‌ها نباید نگرانی داشته باشند. از آنجایی که ما دارای قانون حمایت از مولفان و مصنفان هستیم و در این زمینه قانون‌گذاری کرده‌ایم و قانون حمایت از تولیدکنندگان آثار فکری، ادبی و هنری در داخل کشور وجود دارد، خوشبختانه قضات نسبت به این موضوع در مقایسه با سال‌های گذشته آشنایی دارند، در واقع روند ما در ایران حمایت‌گونه است.
