صنعت فولاد در ایران یکی از صنایع استراتژیک است. این صنعت بر پایه بهره‌گیری از ظرفیت‌های معدنی و انرژی کشور شکل گرفته است؛ بنابراین تولید و توسعه در این صنعت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و در همین حال، تاثیر بسزایی بر بهره‌مندی از ظرفیت‌های اقتصادی کشور دارد. این صنعت، ظرفیت ویژه‌ای در توسعه صادرات دارد؛ یعنی می‌توان با تکیه بر توان تولید فولادسازی‌ها و فروش محصولات در بازارهای جهانی، از ظرفیت‌های یادشده این صنعت برای ارتقای صادرات و ارزآوری استفاده کرد. کمااینکه در طول سال‌های گذشته و به‌ویژه پس از اعمال محدودیت جدی در روند فروش نفت ایران، صادرات و ارزآوری صنعت فولاد نیز موردتوجه مسئولان و سیاست‌گذاران قرار گرفت. در چنین شرایطی می‌توان با تکیه بر ظرفیت‌های این صنعت، در مسیر افزایش تولید، بهبود شرایط آن و بهره‌وری هرچه بیشتر تولید گام برداشت. برای تحقق اهداف یادشده تکیه بر توان شرکت‌های دانش‌بنیان و توسعه فناوری‌های نوین ضروری به‌نظر می‌رسد. ازمجموع موارد یادشده می‌توان اینطور برداشت کرد که شعار سال جاری مبنی بر «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» در صنعت فولاد نیز امکانی برای بروز و ظهور می‌یابد.

هرچند در طول سال‌های گذشته، تولید و اهمیت و اثرگذاری آن بر روند توسعه صنعتی و اقتصادی موردتوجه سیاست‌گذاران قرار گرفته، با این حال، چالش‌های جدی در مسیر فعالیت صنعتگران وجود دارد. این محدودیت‌ها مانع افزایش و توسعه تولید در بخش‌های گوناگون صنعتی کشور از جمله فولادسازی است. به‌عنوان مثال، از سال گذشته محدودیت در تامین انرژی به چالشی جدی در روند فعالیت فولادسازان کشور بدل شد. با توجه به شرایط، انتظار می‌رود این محدودیت در سال جاری نیز ادامه داشته باشد و روند تولید در صنایع گوناگون را تحت‌تاثیر قرار دهد.

البته می‌توان با تکیه بر توان مجموعه‌های دانش‌بنیان در مسیر اصلاح شرایط موجود گام برداشت؛ یعنی از یک‌سو از این ظرفیت تکنولوژیکی برای توسعه زیرساخت‌های انرژی استفاده کرد و از سوی دیگر، از توان یادشده در کاهش مصرف انرژی استفاده کرد. بسیاری از ظرفیت‌های فولادی کشور با خطوط تولید یا تجهیزات قدیمی صنایع سایر کشورها احداث شده‌اند که همین موضوع، میزان مصرف انرژی برق یا گاز این واحدها را افزایش می‌دهد. یا تجهیزات ساخت داخل با تکنولوژی‌های روز دنیا همخوانی ندارند و درنتیجه مصرف انرژی صنایع کشور بالاتر از استانداردهای روز برآورد می‌شود. حال می‌توان با تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان‌ها و جهت‌دهی این شرکت‌ها به سمت بهره‌وری مصرف انرژی، بخشی از این چالش‌ها را برطرف کرد. البته تحقق اهداف یادشده نیازمند حمایت دولت و اصلاح سیاست‌گذاری‌هاست.

با این وجود در موارد متعددی شاهد هستیم که دولتمردان نه‌تنها در مسیر اصلاح امور گام برنمی‌دارند، بلکه در این مسیر سنگ‌اندازی نیز می‌شود. در واقع باید پذیرفت که میان استراتژی‌های اتخاذشده برای توسعه صنعتی و شعارها، همخوانی و همسویی وجود ندارد. بدون تردید در چنین شرایطی اصلاح مسیرها ضروری به‌نظر می‌رسد.

در ادامه باید تاکید کرد که در شعار انتخاب‌شده از سوی رهبر معظم انقلاب برای سال جاری پس از توجه به تولید و دانش‌بنیان‌ها، بر اشتغال‌آفرینی تاکید شده است. اشتغال در روند توسعه صنعتی و اقتصادی کشور اهمیت ویژه‌ای دارد. توسعه صنعتی به منزله اشتغال‌آفرینی است اما این توسعه باید متناسب با کمبودهای این زنجیره باشد؛ یعنی سرمایه جذب حلقه‌هایی شود که کمبود در آن مشاهده می‌شود. بدین‌ترتیب تداوم موقعیت‌های شغلی کنونی و همچنین ایجاد فرصت‌های جدید شغلی امکان‌پذیر خواهد شد. اشتغالزایی یادشده پایدار است و لازم نیست نسبت به آینده آن نگران باشیم.