پیش از این در خدمات پس از فروش هیچ سند بالادستی در کشور وجود نداشت، اما از سال ۹۸ با توجه به جدیتی که در کار وجود داشت و همکاری سازمان حمایت، طرح اولیه کار نوشته و ضوابط و آیین‌نامه‌های لازم در این حوزه تدوین شد. بر همین اساس نیز سامانه جامع گارانتی با هدف یکپارچه‌سازی خدمات پس از فروش در کشور راه‌اندازی شد. مخاطب اصلی این سامانه در درجه اول مصرف‌کنندگان و در درجه دوم نیز شرکت‌های خدمات پس از فروش هستند.

تدوین سند بالادستی برای گارانتی

احسان تشکری اظهار کرد: یکی از مشکلاتی که در گذشته مشاهده می‌شد و اکنون نیز به‌طور کامل رفع نشده و وجود دارد، ارائه خدمات به کالاهای قاچاق است؛ از جمله این خدمات این است که بخشی از کالاهای قاچاق توسط تعدادی از شرکت‌های غیرمجاز گارانتی می‌شوند و گاهی مشکلاتی را نیز برای خریداران ایجاد می‌کنند؛ بنابراین سامانه جامع گارانتی تشکیل شد تا یکی از سامانه‌های کمک‌کننده در حوزه شناسایی، جلوگیری و پیشگیری از عرضه کالای قاچاق باشد.مسئول فنی سامانه جامع گارانتی ادامه داد: پیش از این در خدمات پس از فروش هیچ سند بالادستی در کشور وجود نداشت، اما از سال ۹۸ با توجه به جدیتی که در کار وجود داشت و همکاری سازمان حمایت، طرح اولیه کار نوشته و ضوابط و آیین‌نامه‌های لازم در این حوزه تدوین شد. بر همین اساس نیز سامانه جامع گارانتی با هدف یکپارچه‌سازی خدمات پس از فروش در کشور راه‌اندازی شد. مخاطب اصلی این سامانه در درجه اول مصرف‌کنندگان و در درجه دوم نیز شرکت‌های خدمات پس از فروش هستند. وی افزود: در این سامانه مصرف‌کننده می‌تواند از اصالت گارانتی کالای خود اطمینان حاصل کند. یک‌سری از کالاها دارای کد یا شناسه رهگیری و کالاهای سیم‌کارت‌خور دارای (IMEI) هستند و مصرف‌کننده قبل از خرید می‌تواند در سامانه جامع گارانتی با استعلام این کدهای رهگیری از اصالت گارانتی کالای خود اطمینان حاصل کند. شرکت‌های گارانتی‌کننده نیز در این سامانه می‌توانند شناسنامه‌های گارانتی که طرفین قرارداد آنها یعنی واردکننده و تولیدکننده به آنها واگذار کرده است و کالاهای گارانتی شده را به تفکیک هر سریال و شناسنامه گارانتی مشاهده کرده و مدیریت کنند.

شناسایی شرکت‌های گارانتی‌کننده غیرمجاز

به گفته تشکری، یکی از اولویت‌های سامانه جامع گارانتی، معرفی شرکت‌های گارانتی‌کننده معتبر است و این جزو خدماتی که از طریق سامانه ارائه می‌شود، اطلاعات شرکت‌های گارانتی‌کننده معتبر و دارای مجوز مورد تایید سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان در سامانه جامع گارانتی قابل جست‌وجو و مشاهده است، بنابراین هر گارانتی‌کننده‌ای که اطلاعات آن در فهرست شرکت‌های سامانه گارانتی موجود نباشد، قابل اعتماد نیست. وی اضافه کرد: نکته دیگر اینکه شرکت‌های گارانتی‌کننده غیرمجاز نیز در سامانه مشخص شده‌اند؛ به عنوان نمونه اگر مصرف‌کننده قصد خرید لپ‌تاپ با برند خاصی را دارد می‌تواند در سامانه جامع گارانتی، شرکت‌های گارانتی‌کننده معتبر در آن برند را شناسایی کند.

کالای دست دوم را چگونه تشخیص دهیم؟

تشکری گفت: همچنین مردم بتوانند نظرات خود را نیز در سامانه ثبت و نمره‌ای که ارزیاب به این شرکت داده را نیز ببینند و براساس آن تصمیم‌گیری کنند. حتی خریدار در صورت مشاهده گارانتی‌های غیرمجاز در سطح بازار می‌تواند نام گارانتی‌کننده، نام محصول و تصویر کارت گارانتی آن را به آدرس info@irangs.ir ارسال کند تا پس از بررسی آن، در فهرست شرکت‌های غیرمجاز مورد پیگیری قرار گیرد.

وی افزود: در صورتی که پس از استعلام گارانتی کالا، تاریخ شروع گارانتی دارای مقدار باشد به معنای آن است که این کالا قبلا خریداری شده و دوره گارانتی آن آغاز شده است؛ بنابراین آن کالا دست دوم است، در غیر این صورت کالا نو خواهد بود.

ارسال شکایات به سازمان بازرسی

تشکری گفت: امکان ثبت شکایت در سامانه گارانتی نیز از ابتدای امسال فراهم شده و شکایت توسط سامانه بررسی و به شرکت گارانتی‌کننده ارسال می‌شود. اگر مشکل طی ۷ روز حل نشود، شکایت به صورت سیستمی به سازمان بازرسی ارسال می‌شود. البته تاکنون ۹۰ درصد شکایات به صلح ختم شده است.

پوشش خودرو در سامانه جامع گارانتی

مسئول فنی سامانه جامع گارانتی درباره خودرو اظهارکرد: از زمان آغاز به کار سامانه جامع گارانتی تاکنون، خدمات پس از فروش گروه کالاهایی مانند موبایل، لوازم خانگی، اقلام دیجیتال و برخی از لوازم یدکی خودرو مانند باتری در سامانه ثبت شده‌اند اما یکی از کالاهای سرمایه‌ای که طیف بسیار وسیعی از مردم با آن سر و کار دارند خودرو است؛ بنابراین باتوجه به مشکلاتی که درحال‌حاضر مردم در حوزه گارانتی خودرو دارند و بسیار هم زیاد هم است، سامانه جامع گارانتی امسال این حوزه را نیز پوشش خواهد داد. وی افزود: بنابراین در این راستا جلسات دفتر خدمات فنی‌ومهندسی وزارت صمت با خودروسازان برگزار شده تا ضمن تشریح کارکردهای سامانه جامع گارانتی در حوزه خودرو، فرآیند ورود خودروسازان به این سامانه فراهم شود، در تلاش هستیم تا این موضوع هر چه زودتر محقق شود که در صورت تحقق شاهد تسهیل و تسریع در پاسخگویی به شکایات مردمی و کاهش ورود پرونده به سیستم قضایی کشور در این بخش خواهیم بود.

گارانتی موبایل از لحظه رجیستری شدن

مسئول فنی سامانه جامع گارانتی در ادامه اظهارکرد: درباره گارانتی موبایل مشکلاتی را مصرف‌کنندگان و شرکت‌های معتبر گارانتی‌کننده داشتند، در سامانه گارانتی فرآیندی ایجاد کردیم که شرکت گارانتی‌کننده از طریق سامانه مشاهده کند که شرکت واردکننده کدام کالاها و کد IMEI را از طریق تعهدات شرکت گارانتی‌کننده وارد می‌کند.

وی افزود: در گذشته گارانتی موبایل به‌صورت فاکتوری انجام می‌شد؛ یعنی هر گاه فردی موبایلی را خریداری می‌کرد فروشنده یک فاکتور به خریدار ارائه می‌کرد و از لحظه تاریخ خرید گوشی تا مدتی که در فاکتور تعیین می‌شد، آن دستگاه موبایل مشمول گارانتی می‌شد. اما درحال‌حاضر دستگاه موبایل از لحظه رجیستری گارانتی و گارانتی آن نیز در سامانه خدمات پس از فروش (سامانه گارانتی) فعال می‌شود ضمن اینکه خریدار لازم نیست جهت فعال شدن گارانتی اقدامی را انجام دهد. تشکری گفت: شیوه رصد گارانتی موبایل هم بدین صورت است که کد IMEI دستگاه موبایل از طریق شماره‌گیری کد دستوری (# ۰۶#*) حاصل می‌شود، با درج کد IMEI در سامانه مذکور، زمان آغاز و پایان گارانتی در سامانه گارانتی قابل‌مشاهده است و بر این اساس دیگر نیازی نیست که خریدار هولوگرام یا کارت گارانتی نگهداری کند.

گارانتی لوازم خانگی چگونه است؟

وی درباره لوازم خانگی هم با بیان اینکه ضوابط گارانتی میز و مبل هم به‌تازگی نوشته شده، اظهار کرد: در حوزه لوازم خانگی به جای کد IMEI، شناسه رهگیری را تعریف کرده‌ایم که این شناسه روی محصول، روی کارتن محصول و همچنین در کارت ضمانت درج می‌شود. تاکنون حدود ۳۰ میلیون کد رهگیری توسط خدمات پس از فروش لوازم‌خانگی‌ها در سامانه جامع گارانتی درج شده است.

این مقام مسئول اضافه کرد: این کد کاملا منحصر به فرد است و برای ثبت کد شناسه لوازم خانگی (تولیدی و وارداتی) در سامانه گارانتی فرآیند خاصی وجود دارد و این‌طور نیست که هر فردی بتواند آن را در سامانه ثبت کند. گارانتی کالای لوازم خانگی نیز بسته به نوع کالا برای برخی از کالاها از لحظه اظهار تولید، آغاز می‌شود و گارانتی یک دسته از کالاها از زمانی که نصاب کالای لوازم خانگی را در منزل خریدار نصب می‌کند آغاز می‌شود و گارانتی یک سری از کالاها نیز از زمان فروش آغاز می‌شود. تشکری افزود: درباره کالاهایی که گارانتی آنها از لحظه تولید آغاز می‌شود به‌دلیل آنکه بازرگان در سامانه جامع تجارت فرآیند دریافت کد رهگیری را انجام می‌دهد؛ بنابراین در همان سامانه جامع تجارت بازرگان باید اعلام کند که کد رهگیری را در چه تاریخی و برای چه کالایی ایجاد کرده است؛ بنابراین اگر گارانتی کالا از لحظه تولید باشد به محض اینکه تولیدکننده کد شناسه را ثبت کرد به صورت سیستمی ۱۸ یا ۲۴ ماه به آن اضافه می‌شود و تاریخ پایان گارانتی مشخص می‌شود. از این رو خریدار برای مطلع شدن از زمان باقی مانده گارانتی باید استعلام بگیرد. مسئول فنی سامانه جامع گارانتی تصریح کرد: خریدار می‌تواند شناسه رهگیری و سریال آن را از روی جعبه (بسته‌بندی)، بدنه یا کارت گارانتی برداشته و از ۳ روش استعلام کرده و پس از پاسخ استعلام، مشخصات کالا و گارانتی آن را با کالای موردنظر برای خرید مطابقت دهد. وی افزود: برای استعلام می‌توان از درگاه وب سامانه جامع گارانتـی بـه آدرس www.Irangs.ir (استـعـلام بـا شناسه رهگیـری و سریـال کالا) از اپلیکیـشـن سامانــه جامــع تجـارت با لینــک دانلــود https: //cafebazaar.ir/app/ir.ntsw (استعلام با شناسه رهگیری) با شماره‌گیری کد دستوری #۷۷۷۷*۴* و انتخاب گزینه «سامانه جامع گارانتی» (استعلام با شناسه رهگیری)، اطلاعات لازم را درباره اصالت کالا حاصل کرد.

ارائه گارانتی اجباری است

تشکری یادآور شد: اگر کالا وارداتی باشد و شرکت گارانتی‌کننده اطلاعاتش را در سامانه جامع گارانتی ثبت نکند، از واردات کالا جلوگیری می‌شود بنابراین امکان ثبت‌سفارش کالا گرفته می‌شود، تولیدکنندگان داخلی نیز بر اساس ضوابط اختصاص ماده ۱۸ گروه کالایی برقی و الکترونیکی تعیین‌تکلیف و موظف شدند که باید این کار را انجام دهند. وی تاکید کرد: عموم مردم گارانتی را به عنوان یک امتیاز در نظر می‌گیرند درحالی‌که گارانتی برای کالای سرمایه‌ای، وظیفه و اجبار است و شرکت واردکننده و تولیدکننده برای مدتی موظف به ارائه خدمات رایگان هستند.

نحوه ارائه خدمات پس از فروش خودروسازان

مدیرکل دفتر خدمات فنی‌ومهندسی وزارت صمت نحوه کارکرد اتصال خودروها به سامانه ملی گارانتی را تشریح کرد. حمید محله‌ای، مدیرکل دفتر خدمات فنی‌ومهندسی وزارت صمت با حضور در یک برنامه تلویزیونی، اظهار کرد: خودروها دارای یک شناسه رهگیری (VINخودرو) منحصر به فرد هستند. خودروها اعم از تولیدی و وارداتی، زمانی‌که شناسنامه خدمات پس از فروش برای آنها در سامانه درج می‌شود، در حقیقت تضمین‌کننده خدمات و ارائه‌دهنده خدمت و همچنین شبکه مشخص خواهد بود.

وی ادامه داد: تعهدات خدمات پس از فروش خودروسازان در سامانه بارگذاری می‌شود؛ زمانی‌که اظهار تولید یا واردات می‌شود (به‌طور مثال هزار دستگاه خودرو در روز به ناوگان اضافه و به فروش می‌رسد) همان شماره تک‌رقمی یا شناسه رهگیری خودرو هم مرتبط پیدا می‌کند و به شناسنامه خدمات پس از فروش پیوست می‌شود.

محله‌ای همچنین عنوان کرد: در یک سال و نیم گذشته، ۹۰۰ میلیون شناسه رهگیری از قطعاتی که تولید و عرضه می‌شود، داده شده و همه خودروسازها تشکیل پرونده داده‌اند.

مدیرکل دفتر خدمات فنی و مهندسی وزارت صنعت، معدن و تجارت، تصریح کرد: از زمان ثبت و اضافه شدن شناسه رهگیری خودرو به شناسنامه خدمات پس از فروش، شناسنامه گارانتی فعال می‌شود و از آن پس، تمامی خدمات پس از فروش قابل رصد و پیگیری است. ضمن اینکه اطلاعات از طریق پیامک برای خریدار و مصرف‌کننده ارسال خواهد شد.

همچنین برای ارائه‌دهنده خدمات نیز مشخص می‌شود که چه خودروهایی تحت خدمات قرار داشته و باید برای‌شان خدمات ارائه کنند. گفتنی است، طبق اعلام وزارت صمت، تا پایان مهر، همه خودروسازان داخلی باید به سامانه ملی گارانتی بپیوندند.

سخن پایانی

کالاهای قابل استعلام اصالت در سامانه جامع گارانتی شامل تلفن همراه، یخچال فریزر، یخچال، فریزر، تلویزیون، ماشین‌لباسشویی، ماشین ظرفشویی، کولرگازی (اسپلیت)، مایکروویو، مایکروفر، فر، پکیج، چرخ خیاطی، مانیتور (نمایشگر رایانه)، جارو برقی، اتو برقی، اجاق گاز، آب‌میوه‌گیری، آبسردکن، آسیاب، آون برقی، پنکه، تصفیه آب، جارو شارژی، چرخ گوشت، دستگاه چای‌ساز، سینمای خانوادگی، غذاساز، قهوه‌ساز، گوشت‌کوب الکتریکی، مخلوط‌کن الکتریکی، همزن، بخارشوی، اتو پرس، آرام‌پز و زودپز، داکت اسپلیت، تصفیه هوا، تستر. اسپیکر، اسکنر، انواع پاور (صنعتی، کامپیوتر و...) انواع بورد کامپیوتر، پردازشگر رایانه (CPU)، ویدئو پروژکتور، پرینتر، تبلت، تلفن، اسمارت باکس، انواع حافظه، دستگاه ضبط و پخش، تلفن همراه، دوربین عکاسی، دوربین فیلمبرداری، دوربین مدار بسته، ساندبار، انواع سرور، سوئیچ و روتر، فکس، دستگاه ماینر، کارت حافظه موقت (RAM)، لپ‌تاپ، مودم، کاغذخردکن، دستگاه فتوکپی، دستگاه پرس‌کارت، دستگاه پول‌شمار، دیتا کالکتور، دستگاه کنترل تردد، ماشین‌حساب، دستگاه لیبل زن، پلاتر، دستگاه امضای الکترونیکی، آنتن‌های گیرنده رادیویی، کنسول بازی، آمپلی‌فایر، اکسس پوینت، کیس کامپیوتر، رایانه یکپارچه، انواع رک و مینی‌کامپیوتر است.