در سال‌های اخیر، به‌دلیل وجود مشکلاتی، ایران نسبت به سایر رقبای خود در بهره‌برداری از میادین مشترک عقب افتاده است. در این زمینه می‌توان گفت عواملی مانند عدم سرمایه‌گذاری کافی، سرعت کند توسعه، بالا بودن هزینه‌های توسعه، ضعف کیفیت پروژه‌ها، مشکلات نگهداشت تولید و افت شدید تولید میادین مشترک، عملا توسعه میدان‌های مشترک در ایران را با مشکلاتی روبه‌رو کرده که این مشکلات منجر به عقب ماندن ایران از رقبا در بهره‌برداری از ذخایر مشترک شده است. در مطالعات تطبیقی انجام‌شده ازسوی بهروز شیرمحمدی در جامعه اندیشکده انرژی اولویت بهره‌برداری از میادین مشترک نفت و گاز چنین آمده که توسعه میادین مشترک ایران در سال‌های اخیر همواره با مشکلاتی روبه‌رو بوده است. براساس بررسی‌های صورت‌گرفته در این اندیشکده و باتوجه به چند شاخص کلیدی مانند اصل محدودیت سرمایه در اقتصاد، شرایط برداشت طرف مقابل، ظرفیت مهاجرت سیال در میادین مختلف و میزان حجم هر یک از میادین مشترک، اولویت‌های توسعه میادین مشترک پیشنهاد شده است. همچنین براساس این پژوهش باید توسعه و بهره‌برداری از میدان مشترک را در سه ضلع فرآیندی دنبال کرد.

۱- اقدامات ملی: نقطه شروع فعالیت‌های مربوط به اقدامات ملی، پس از فراهم کردن و آماده‌سازی زمینه‌های داخلی، انجام مذاکره با کشورهای همسایه است. در این مذاکره عرف و استانداردهای بین‌المللی باید رعایت شود. به همین منظور تشکیل کارگروهی تخصصی پیشنهاد می‌شود که باید برای رسیدن به اهداف زیر برنامه‌ریزی کند:

الف- فراهم کردن زیرساخت‌های حقوقی موردنیاز: در این زمینه لازم است به وزارت نفت اختیار داده شود که در باره میادین مشترک همکاری و مشارکت کند. از آنجا که تصمیم‌گیری درباره میادین مشترک تنها یک تصمیم‌گیری فنی-مهندسی نیست، باید به ابعاد سیاسی، حقوقی و نیز بین‌المللی آن توجه جدی معطوف داشت.

ب- مطالعه دقیق میدان نفتی مشترک: شناخت میادین مشترک نخستین گام وزارت نفت یا هر سازمان متولی این میادین است. مطالعات فنی و مهندسی مربوط به مخزن برای مشخص کردن نیاز یا عدم نیاز به همکاری با کشورهای همسایه و سطح همکاری نیز ضروری است.

ج - تهیه برنامه اکتشاف، توسعه و بهره‌برداری از میدان مشترک: پس از انجام مطالعات فنی و مهندسی، باید برنامه موردنیاز مدیران مشترک برای فرآیند اکتشاف، توسعه و بهره‌برداری تهیه شود و به تایید مدیریت عالی اکتشاف برسد.

۲- تعامل با کشورهای همسایه برای قراردادهای تحدید حدود: حرکت به سمت همکاری با کشورهای همسایه، پا به پای تحول صنعت نفت بین‌المللی، شروع شد و کشورهایی که این حرکت را آغاز کردند، در این مدت، قوانین و مقررات داخلی خود را همزمان با تغییر و بهبود قراردادهای تحدید حدود، تغییر دادند و در صورت نیاز آن را اصلاح کردند، اما در ایران، نه‌تنها این اتفاق نیفتاده، بلکه همکاری و هماهنگی با کشور همسایه در باره میادین مشترک، در قوانین و مقررات داخلی منعکس نشده و قراردادهای تحدید حدود نیز بدون کوچک‌ترین تغییری ثابت مانده است. اجرای اقدامات زیر در این وضعیت مناسب خواهد بود:

الف- مذاکره با کشور همسایه برای همکاری و مشارکت در میدان مشترک.

ب- تشویق کشورهای همسایه به همکاری و مشارکت.

ج- اقدام به اعتراض کتبی در صورت بهره‌برداری یکجانبه کشور همسایه از میدان مشترک. همچنین باتوجه به اینکه تعامل با کشور همسایه در صحنه بین‌المللی انجام می‌گیرد، باید عرف بین‌المللی را رعایت و طبق معاهدات پذیرفته شده، مانند کنوانسیون زیست محیطی، عمل کرد. در مرحله اول، در صورت همکاری نکردن کشور همسایه، از طریق مراجع قضایی منطقه‌ای و بین‌المللی اعتراض صورت پذیرد، زیرا این اعتراض‌ها در دعاوی حقوقی به نفع کشور اعتراض‌کننده است. در مرحله بعدی، از ضمانت اجرای حقوق بین‌الملل، برای حفظ منافع ملی استفاده شود. گرچه نمی‌توان با استفاده از این ضمانت‌ها، کشور همسایه را وادار به همکاری کرد، اما برای حفظ منافع ملی در سطح بین‌المللی، چاره‌ای جز استفاده از این ابزار وجود ندارد که با دیپلماسی سنجیده اقتصادی و سیاسی این کار می‌تواند انجام شود.در کلام پایانی می‌توان گفت به‌دلیل مشکلاتی مانند عدم سرمایه‌گذاری کافی، سرعت کند توسعه و ضعف تکنولوژیک نسبت به رقبا، ایران در استفاده از میادین مشترک نفت و گاز دچار عقب‌افتادگی‌هایی شده است. بر این اساس ضروری است با شناخت موانع، اقداماتی برای انتفاع ایران از این میادین مشترک صورت گیرد. در این صورت پس از بررسی وضعیت ایران، پیشنهاد می‌شود وزارت نفت، توسعه میادین مشترک با اولویت میادین گازی را از طریق شرکت‌های داخلی یا همکاری با شرکت‌های بین‌المللی خارجی در دستور کار قرار دهد و به‌سرعت آنها را به بهره‌برداری برساند. همچنین باید بازنگری‌هایی در قوانین تحدید حدود صورت گیرد و در صورت همکاری نکردن کشور همسایه، موضوع از طریق مراجع قضایی بین‌المللی پیگیری شود. امید است موقعیت ایران در مناطق مشترک نفت و گازی دچار تحولی بنیادین شود.