از بهمن ۱۴۰۱ تعداد پروازهای داخلی کاهش یافت که این موضوع موجب افزایش نرخ بلیت هواپیما شد. حتی برخی از آژانس‌های هوایی از فروش بلیت سر باز زدند و در نهایت نرخ بلیت هواپیما بدون مجوز افزایش یافت. از سوی دیگر همان‌‌طور که پیش‌بینی می‌شد سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرد به‌علت افزایش تقاضا در ایام منتهی به پایان سال و همچنین زمین‌گیر بودن بخش قابل‌توجهی از ناوگان هوایی کشور، این افزایش نرخ بلیت هواپیما امری عادی به‌نظر می‌رسد.  ظاهرا افزایش قیمت‌های بدون‌مجوز در صنعت لوازم خانگی و نبود برخوردهای لازم در برخی از موارد، راه را برای گرانی‌های آسمانی نیز بازار کرد. همچنین با شروع سفرهای نوروزی سفره خوبی برای کسب سود بیشتر برای ایرلاین‌ها و آژانس‌های هواپیمایی باز شد که بسیاری از این شرکت‌ها از آن بی‌نصیب نماندند. شواهد بازار حاکی از گرانی بلیت هواپیما بود و مسئولان مربوطه همچنان بر مدار تکذیب! صمت در این گزارش به بررسی موضوع گرانفروشی بلیت هواپیما از ماه‌های پایانی سال گذشته پرداخت که دامن مسافران نوروزی را هم گرفت.

۱۹ هزار و ۶۵۰ مجوز پرواز برای نوروز

در بازه زمانی ۲۴ اسفند ۱۴۰۱ تا ۱۵ فروردین ۱۴۰۲، در مجموع ۱۹ هزار و ۶۵۰ مجوز پرواز برای مسیرهای داخلی و بین‌المللی توسط سازمان هواپیمایی کشوری صادر شده است. از این تعداد مجوز صادرشده تاکنون ۱۷ هزار و ۹۲۳ پرواز (نشست و برخاست) انجام شده است. از مجموع مجوزهای صادرشده سهم مسیرهای داخلی ۱۳ هزار و ۸۳۴ مجوز و مسیرهای بین‌المللی ۵ هزار و ۸۱۶ مجوز است. به گزارش سازمان هواپیمایی کشوری از تاریخ ۲۴ اسفند تا ۱۰ فروردین در مجموع ۲ میلیون و ۲۱۲ هزار و ۵۰۲ مسافر (اعزام و پذیرش) با ۱۷ هزار و ۹۲۳ پرواز (نشست و برخاست) جابه‌جا شدند. در این بازه زمانی، یک میلیون و ۷۵۸ هزار و ۴۶۶ مسافر داخلی با انجام ۱۴ هزار و ۶۹۸ پرواز داخلی و ۴۵۴ هزار و ۳۶ مسافر بین‌المللی با انجام ۳ هزار و ۲۲۵ پرواز خارجی جابه‌جا شدند.

گرانی پشت ابر ماند!

ایرلاین‌ها از بهمن ۱۴۰۱ نرخ بلیت هواپیما را بدون دریافت تاییدیه نهایی سازمان‌های مسئول افزایش داده و معتقدند این کار در راستای آزادسازی نرخ بلیت براساس برنامه پنجم توسعه صورت گرفته است. همچنین ایرلاین‌ها معتقدند از زمان افزایش نرخ ارز از سال ۱۳۹۷، با تعیین سقف نرخ بلیت و ممانعت از اجرای قانون آزادسازی نرخ بلیت، صنعت هواپیمایی وارد عرصه رکود شده است. البته برخی کارشناسان نیز معتقدند زمین‌گیری ناوگان به‌دلیل تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی، بهانه‌ای برای افزایش نرخ بلیت پروازها ازسوی ایرلاین‌ها است. شهریار افندی‌زاده، معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی درباره افزایش نرخ بلیت هواپیما گفت: قیمت‌ها باید براساس مصوبات باشد. از آذر ۱۴۰۰ نرخ بلیت هواپیما افزایش نیافته و افزایش قیمت‌های اخیر ازسوی سایت‌های مجهول بوده و قرار شده از طریق قوه قضاییه پیگیری شود. به گزارش خبرآنلاین، معاون وزیر راه و شهرسازی از مردم درخواست کرد بلیت هواپیما را از مراکز معتبر تهیه کنند و درباره کنترل نرخ بلیت‌ها هواپیما، اظهار کرد: شرکت‌های هواپیمایی درخواست افزایش نرخ داده‌اند، اما دولت تصمیم گرفت افزایش نرخ تا پایان سال ۱۴۰۱ اتفاق نیفتد، سقف نرخ سال ۱۴۰۱ نباید افزایش یابد، اما برای کنترل نرخ بلیت‌هایی با سقف بیشتر، ستادی با حضور رئیس سازمان تعزیرات و نماینده دادستانی تشکیل و بررسی تحلیلی انجام شده که نتیجه آن شناسایی سایت‌های نامعتبر بوده است. افندی‌زاده ادامه داد: در برخی سایت‌ها، بلیت با هتل فروخته می‌شد که این امر قیمت‌ها را افزایش داده بود و قرار شد در این سایت‌ها نیز بلیت هواپیما و هتل هر کدام مجزا فروخته شوند و ۷ مسیر از چارتر خارج شود. ستادی به این منظور در فرودگاه‌ها مستقر است و هرگونه خلافی را در قامت شاکی به سازمان هواپیمایی و تعزیرات اعلام می‌کند. چندی پیش نیز مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی در نشست مشترک با مسئولان حمل‌ونقل هوایی به‌صراحت اعلام کرد با گرانفروشان بلیت هواپیما تعارف ندارد. وی با بیان اینکه حتما تجهیزات کمک‌ناوبری در فرودگاه‌ها در سال ۱۴۰۲ افزایش می‌یابد و متعاقب آن تاخیر پروازها کاهش خواهد یافت، گفت: در موضوع سوءاستفاده از نرخ بلیت و گرانفروشی، تعارف نداریم و بعد از تعطیلات به سراغ خاطیان خواهیم رفت.  حال ایرلاین‌ها لحظه‌شماری می‌کنند تا در قالب بسته پیشنهادی جدید، دولت، وزارت راه و شهرسازی و در نهایت ستاد تنظیم بازار را مجاب کنند تا قیمت‌ها را براساس تورم جدید و نوسانات نرخ ارز افزایش دهند.

البته انجمن شرکت‌های هواپیمایی معتقد است افزایش نرخ بلیت هواپیما چند ماه پیش باید اعمال می‌شد و این افزایش نیافتن نرخ بلیت آنها را بیش از پیش متضرر خواهد کرد. در همین راستا وزیر راه و شهرسازی در جلسه‌ای با مدیران ایرلاین‌ها اعلام کرد کمک‌هایی توسط وزارت راه و شهرسازی به آنها ارائه می‌شود. این اظهارات باعث شد ایرلاین‌ها به درخواست وزیر تن داده و موافقت کنند تا نرخ بلیت هواپیما در سفرهای نوروزی افزایش نیابد. این موافقت ازسوی شرکت‌های هواپیمایی با این نیت صورت گرفت که بعد از ۲۰ فروردین وزیر راه و شهرسازی از افزایش نرخ بلیت هواپیما حمایت و ستاد تنظیم بازار را مجاب به افزایش ۳۰ درصدی قیمت بلیت هواپیما کند. در نهایت شواهد حاکی از آن است که آژانس‌های هواپیمایی از قیمت‌های مصوب تبعیت نمی‌کنند و بلیت را با قیمت‌های آزاد و شناور به فروش می‌رسانند، این در حالی است که سازمان هواپیمایی همچنان تاکید دارد بلیت هواپیما باید در چارچوب نرخ مصوب فروخته شود. حال سوال این است که این گرانی‌ها زیر کدام سقف از آسمان آبی رخ می‌دهد که قابل‌رصد نیست؟

گرانی بلیت هواپیما در راه است

جعفر یازرلو، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری درباره گرانی‌های اخیر بلیت هواپیما به صمت گفت: تغییر نرخ بلیت‌ هواپیما مراحل و تشریفات قانونی بسیاری دارد. به این منظور جلسات مربوط به شورای‌عالی هواپیمایی با مجموعه‌ای از ذی‌نفعان صنعت هوانوردی برگزار می‌شود که نظر مسئولان نیز در نتیجه جلسات اهمیت دارد. وی با اشاره به درخواست شرکت‌های هواپیمایی برای افزایش نرخ بلیت بیان کرد: آخرین نرخ مصوب اعلام‌شده برای بلیت‌ هواپیما مربوط به آذر ۱۴۰۰ است. بنده نه مخالف و نه موافق افزایش نرخ بلیت هواپیما هستم، اما اگر به نرخ مصوب سال ۱۴۰۰ بازگردیم و نرخ اجناس مختلف در سال ۱۴۰۰ را با امسال مقایسه کنیم، افزایش نرخ بلیت منطقی به‌نظر می‌رسد، این در حالی است که اهالی صنعت نیز پیشنهاد و توجیهاتی برای افزایش نرخ دارند که باید مدنظر قرار گیرد.

افزایش نرخ نسبت به سال ۱۴۰۰

یازرلو درباره میزان افزایش نرخ بلیت‌ هواپیما بیان کرد: افزایش نرخ بلیت هواپیما در دستور کار است و به محض تصویب اعلام خواهد شد. از سال ۱۴۰۰ تاکنون هیچ‌گونه افزایش قیمتی در این حوزه رخ نداده است. در سال گذشته جداول هزینه‌ها با سازمان هواپیمایی کشوری و شورای‌عالی هواپیمایی کشوری بررسی و قیمت‌ها با سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان هماهنگ و موافقتنامه دریافت شد، این در حالی است که براساس مصوبه سران قوا هر مرجع مشمول بحث قیمت‌گذاری، پس از دریافت مجوزها از سازمان حمایت باید برای اجرا و ابلاغ مجوز افزایش نرخ را از ستاد تنظیم بازار دریافت کند. در جلسه ۱۹ فروردین امسال در محل وزارت راه و شهرسازی شرایط جدید و انواع هزینه‌ها بیان شد که در نهایت وزارت راه و شهرسازی باید خروجی این هزینه‌ها را به ستاد تنظیم بازار ابلاغ کند. پیش‌بینی ما باتوجه به موارد مطرح شده در جلسات این است که افزایش نرخ بلیت پرواز به‌طور رسمی از اردیبهشت اعمال شود. وی با بیان اینکه تا زمانی‌که ستاد تنظیم بازار این موضوع را تایید نکند افزایش نرخ اعمال نخواهد شد، گفت: باتوجه به اینکه هنوز زمان ابلاغ مصوبه افزایش نرخ بلیت هواپیما ازسوی ستاد تنظیم بازار اعلام نشده، شرکت‌هایی که نرخ بلیت را افزایش دادند، با جریمه ازسوی تعزیرات مواجه شدند. وی در ادامه گفت: افزایش ۳۰ درصدی نرخ بلیت هواپیما مربوط به سال گذشته است؛ در نتیجه ممکن است این عدد دچار تغییر شود.

گرانفروشی در تعطیلات رسمی

سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری ضمن تکذیب تغییر نرخ بلیت هواپیما در ایام خاص گفت: در حوزه هواپیمایی نرخ بلیت‌ مصوب است و به آذر سال ۱۴۰۰ بازمی‌گردد. ایرلاین‌ها نیز موظفند در چارچوب و نرخنامه مصوب اقدام به فروش کنند. تفاوت نرخ بلیت‌ هواپیما در ایام تعطیلات یا سفرهای تابستانی اصلا صحت ندارد و ما تاکنون شاهد این موضوع نبوده‌ایم. اگر هم این موضوع رخ داده باشد قطعا با آن برخوردهای قانونی صورت گرفته است. تاکنون نیز شرکت‌های هواپیمایی تخلفی نکرده‌اند.

خرید فقط از سایت‌های معتبر

یازرلو با اشاره به برخوردهای قانونی با سایت‌های متخلف بیان کرد: شاید گرانفروشی در حوزه بلیت‌ هواپیما رخ داده باشد، اما معمولا تخلفات ازسوی برخی از موتورهای جست‌وجو و سایت‌های فروش یا درگاه‌های نامطمئن رخ می‌دهد، این در حالی است که اخیرا با پیگیری‌های سازمان هواپیمایی کشوری و ورود دادستانی، ۹ سایت فاقد مجوز و متخلف که با آشفته کردن بازار و تضییع حقوق مردم اقدام به فروش بلیت هواپیما می‌کردند مسدود شدند.

وی در ادامه با توصیه به شهروندان گفت: به شهروندان این نکته را یادآور می‌شوم که همیشه برای تهیه بلیت به سراغ سایت‌های معتبر بروند تا در صورت تخلف به‌راحتی بتوان این موضوع را پیگیری کرد. مسافران ضمن مطالعه آیین‌نامه حقوق مسافر، حتما از شرکت‌ها و دفاتر معتبر فروش اقدام به خرید بلیت کنند. بهترین نحوه خرید بلیت، سیستم مربوط به مجموعه ایرلاین‌ها است.

فروش بلیت با قیمت‌های نجومی

مهدی میرجلالی، کارشناس امور فروش بلیت هواپیما ضمن تاکید بر افزایش نرخ بلیت هواپیما در سال ۱۴۰۲ به صمت گفت: افزایش نرخ بلیت هواپیما قطعا در سال ۱۴۰۲ رخ خواهد داد، اما متاسفانه طبق معمول شاهد افزایش ۱۰ تا ۱۵ درصدی خواهیم بود، این در حالی است که آخرین افزایش نرخ بلیت هواپیما مربوط به ۲ سال پیش بوده است. وی با اشاره به بهبود وضعیت فروش بلیت هواپیما با نرخ شناور بیان کرد: پیشنهاد ما این است که نرخ بلیت هواپیما را شناور کنند تا ایرلاین‌ها با یکدیگر رقابت کنند. در این صورت مانند سایر کشورها در پایان هفته نرخ بلیت افزایش می‌یابد و وسط هفته شاهد کاهش نرخ خواهیم بود که قابل استفاده برای قشر متوسط و ضعیف جامعه است. امیدواریم با درخواست آزادسازی نرخ بلیت هواپیما موافقت شود، زیرا در نتیجه این امر، رضایت ایرلاین‌ها و مسافران جلب خواهد شد و شاهد انواع تخفیفات خواهیم بود؛ در غیر این صورت بازار به‌دست دلالان می‌افتد و شاهد فروش بلیت هواپیما با قیمت‌های نجومی خواهیم بود.

نفع مردم در کار است

میرجلالی در پاسخ به چرایی مخالفت برخی افراد با آزادسازی نرخ بلیت هواپیما بیان کرد: متاسفانه برخی از افراد معتقدند آزادسازی نرخ بلیت هواپیما جو روانی منفی ایجاد می‌کند و بر نرخ سایر حوزه‌های حمل‌ونقل‌ تاثیرگذار است، اما این موضوع قطعا به نفع مردم خواهد بود. این فعال حوزه حمل‌ونقل هوایی درباره حمایت‌های دولت از شرکت‌های هواپیمایی بیان کرد: شرکت‌های هواپیمایی تنها بابت تهیه سوخت از حمایت‌های دولتی برخوردارند و هیچ حمایت مالی در کار نیست. میرجلالی با اشاره به زمان اعلام افزایش نرخ بلیت هواپیما گفت: طبق گفته مسئولان مربوطه قرار است از اوایل اردیبهشت شاهد افزایش نرخ بلیت هواپیما باشیم.

گرانفروشی رخ داد

وی با تایید گرانفروشی بلیت هواپیما اظهار کرد: گرانفروشی بلیت هواپیما اتفاق افتاد و در بازار کاملا مشهود بود، اما برخوردی با آن صورت نگرفت، زیرا قابل‌پیگیری نبود. گرانفروشی بلیت هواپیما توسط دلالان رخ داد.

سخن پایانی

حتی با پیگیری‌های صورت گرفته و اعلام شواهد موجود باز هم گرانفروشی بلیت هواپیما توسط مسئولان تکذیب شد. هرچند پس از تکذیب، برخورد با متخلفان تایید شد. حال سوال مطرح این است که مسئولان مربوطه بالاخره گرانفروشی را دیدند یا خیر! البته طبق گفته‌ها قرار است از اردیبهشت شاهد افزایش چنددرصدی نرخ بلیت هواپیما باشیم؛ این در حالی است که ایرلاین‌ها معتقدند نرخ بلیت هواپیما باید آزاد شود تا به‌واسطه آن شاهد رقابت باشیم. به‌هرحال نکته حائزاهمیت این است که این همه انکار باوجود شواهد، چگونه ممکن است؟ جالب‌تر این است که به نقطه‌ای رسیدیم که هر روز شاهد گرانی بی‌مجوز ازسوی یک شرکت هستیم که در ادامه کار، مجوز را دریافت خواهند کرد. شاید این موضوع حاصل گرانی‌های بی‌پیگیری و انکارهای تکراری باشد!