باتوجه به تجربیات کشورهای توسعه‌یافته و در حال‌توسعه در دو قرن اخیر، قیود و الزاماتی برای رسیدن به مدار توسعه‌یافتگی لازم و ضروری است. توجه به قواعد توسعه، روند پیشرفت برای کشورهای در حال ‌توسعه و کمتر توسعه‌یافته را سرعت بخشیده و از دور تسلسل باطل فقر اقتصادی رها می‌کند. تمام این تجربیات ازسوی علمای علم اقتصاد از هر مکتب اقتصادی توصیه شده و در قالب نظریه‌های اقتصادی در تئوری‌ها و مدل‌های توسعه، بعضا با استفاده از معیارهای کمی با استفاده از مدل‌های ریاضی معرفی‌ شده‌اند. تمرکز برخی کشورهای در حال‌توسعه به این تجربیات و قواعد، باعث شده در زمره کشورهای نوظهور شگفت‌آفرین توسعه قرار گرفته و به سطح بالایی از توسعه‌یافتگی دست ‌یابند.اقتصاددانان در تجزیه‌وتحلیل خود از واژه‌های «growth» به معنی رشد، «progress» به معنی پیشرفت، «advancement» به معنی ترقی و «development» به معنی توسعه استفاده می‌کنند. بین دو واژه «growth» و «development» به ترتیب به معنی رشد و توسعه تفاوت وجود دارد. واژه growth صرفا به تغییرات در رشد اقتصادی بدون‌توجه به کمیت و کیفیت رشد در سایر شاخص‌های اقتصادی مانند آموزش، بهداشت، رفاه جامعه، عدالت اجتماعی و... توجه دارد، اماdevelopment به‌معنی تغییرات بنیادین در تمام سطوح اقتصادی مانند روند خلاق و نوآوری در روش تولید در راستای تغییرات زیربنایی در نظام اجتماعی جامعه است. رشد اقتصادی به‌معنای افزایش تولید بدون در نظر گرفتن کیفیات، خصوصیات و علل تغییرات و بیشتر به کمیت تولید توجه دارد، اما توسعه اقتصادی دارای مفهوم گسترده‌تر، حاوی تغییرات کیفی درخواست‌های اقتصادی، نوع تولید، انگیزه‌ها و سازمان است. البته اغلب عوامل تعیین‌کننده رشد اقتصادی مانند تغییرات تکنولوژی و زیربنایی در مفهوم توسعه اقتصادی می‌گنجد.بنا بر این، یک اقتصاد ممکن است رشد یابد، اما به‌دلایلی مانند فقر عمومی، بیکاری فراوان و نابرابری‌های اجتماعی، توسعه نیافته باشد یا توسعه اقتصادی دچار تغییرات زیربنایی کیفی شده، بدون آنکه تغییر کمی در تولید و درآمد سرانه داشته باشد.

حال که تا حدودی مفهوم و تعاریف واژه‌ای رشد و توسعه اقتصادی را شناختیم، لازم است قیود و ابزارهای رشد و توسعه اقتصادی صرف‌نظر از تفاوت در مفهوم این دو واژه را هم بشناسیم. گفتنی است که در بیشتر مواقع رشد و توسعه اقتصادی در کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه همزمان اتفاق می‌افتد.عوامل تاثیرگذار بر رشد و توسعه اقتصادی، به عوامل اقتصادی و عوامل غیراقتصادی تقسیم می‌شوند که هر یک به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم بر رشد و توسعه اقتصادی تاثیر می‌گذارند.منابع طبیعی، تمرکز سرمایه، سازمان تولید، پیشرفت‌های تکنولوژیکی، تقسیم و مقیاس تولید، تغییرات زیربنایی و بنیادین در ساختارهای اقتصادی، عوامل اقتصادی تاثیرگذار در رشد اقتصادی هستند و عوامل غیراقتصادی نیز شامل عوامل اجتماعی و فرهنگی، عامل انسانی، عوامل سیاسی و تشکیلاتی می‌شوند که تاثیر بدون چون‌وچرا بر رشد اقتصادی دارد.

در این میان، منابع طبیعی که یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در رشد و توسعه اقتصادی است، در کشورمان به‌صورت فراوان و خدادادی در اختیار برنامه‌ریزان توسعه اقتصادی قرار دارد. به عقیده بسیاری از اقتصاددانان توسعه، به‌شرط اینکه از این منابع خدادادی به‌طور مطلوب و بهینه استفاده شود، به تسریع رشد و توسعه اقتصادی کمک می‌کند. به‌عبارت‌دیگر با عقب‌ماندگی اقتصادی و تکنوژیکی برای استخراج منابع نمی‌توان انتظار داشت، این تاثیرگذاری تعیین‌کننده باشد.دومین عامل مهم تاثیرگذار در رشد اقتصادی، تمرکز یا انباشت سرمایه است. جریان تمرکز و تشکیل سرمایه متوالی زنجیره‌ای، به عواملی مانند وجود پس‌انداز واقعی و افزایش آن، وجود مؤسسات اعتباری و مالی برای تشویق و تهییج پس‌اندازها و هدایت این منابع در فعالیت‌های اقتصادی مطلوب و استفاده از پس‌اندازها برای سرمایه‌گذاری در تولید کالاهای سرمایه‌ای باید با تهییج برنامه‌ریزی‌شده انجام شود.البته در کشورهای در حال‌توسعه میل نهایی پس‌انداز بسیار ناچیز است، زیرا به‌دلیل پایین بودن درآمد و میل به مصرف بالا نسبت به درآمدها و به لحاظ توزیع نابرابر درآمدها، از جمله عواملی هستند که پس‌اندازهای اختیاری را در این کشورها، کاهش داده است. به‌طور کلی، پس‌اندازهای داوطلبانه در کشورهای در حال توسعه به‌ندرت انجام می‌شود؛ بنابراین تمرکز سرمایه از این طریق بسیارناچیز است. در این شرایط، اقتصاددانان توسعه، افزایش پس‌اندازها را از طریق اعمال قدرت یا جبری توصیه می‌کنند.