در ماه‌های ابتدایی امسال، شاهد رشد در بازار سهام بودیم. یکی از دلایل این رشد، ریزش شدیدی بود که بازار تا اواخر بهمن ۱۴۰۰ تجربه کرد و به‌دنبال آن انتظار می‌رفت بازار این روند نزولی را جبران کند. در ادامه حمله روسیه به اوکراین و صعود قیمت فلزات و نفت در بازار جهانی، دیگر عامل رشد شاخص بورس در ماه‌های نخست امسال بود. علاوه بر این، رشد قابل‌توجه قیمت نفت نیز زمینه‌ساز انتشار گزارشات مثبت از عملکرد شرکت‌های پالایشی بود. رشد خیره‌کننده کرک‌اسپرد پالایشی‌ها و تخفیف ۱۰ درصدی که به‌واسطه افزایش قیمت نفت حاصل شد، تاثیر بسزایی بر رشد سودسازی این گروه داشت. در ادامه، خبر انتشار واگذاری بلوکی دو نماد خودرو «خساپا» هم زمینه‌ساز سبز رنگ شدن تابلو بورس در هفته‌های اخیر بود.

اما با رسیدن شاخص کل به محدوده یک‌میلیون و 600 هزار واحد که یک محدوده مقاومتی مهم به‌شمار می‌رفت، بازار دچار ریزش شد. واگذاری بلوکی، ۲ خودروساز بزرگ نیز مدام به تاخیر افتاد و در اجرا هم بسیار پرنقص انجام شد و همین موضوع به بدنه بی‌اعتماد بازار ضربه بدی وارد کرد. در ادامه پارادایم بازار چرخید و اخبار برجام پررنگ‌تر شد. در چنین شرایطی، بسیاری از صاحبان سرمایه ترجیح می‌دهند بیرون بازار نظاره‌گر باشند تا ابهامات حاکم بر فضای برجام رفع شود و با اطمینان بیشتر و با نگاهی برجام محور به بازار ورود کنند. علاوه بر موارد یادشده وضعیت اقتصاد جهان و چشم‌انداز ناروشن نرخ جهانی کامودیتی‌ها موجب شده فعالان بازار از چینش پرتفوی‌های کامودیتی‌محور و صادرات‌محور دوری گزینند. شدت سیاست‌های انقباضی برای مهار غول بزرگ تورم به حدی شدید است که اقتصاد جهان را به طرف یک رکود بزرگ سوق می‌دهد. رکود در اقتصاد جهان به معنی کاهش تقاضا برای کامودیتی‌ها و کاهش نرخ آنهاست. با توجه به آنکه بیش از نیمی از بازار سرمایه ما کامودیتی و صادرات‌محور است، شاهد تاثیر مستقیم منفی افت اقتصاد جهانی بر سودسازی این شرکت‌ها هستیم. در چنین شرایطی، فعالان بازار سرمایه بیش از بیش محتاط خواهند شد؛ بنابراین تا زمانی که ابهامات در اقتصاد جهان برطرف نشود نمی‌توان انتظار داشت بازار به طرف چینش پرتفوی‌ها براساس کامودیتی، حرکت کند.

در نیمه نخست امسال شاخص هم‌وزن بازدهی بهتری را نسبت به شاخص کل از خود به نمایش گذاشت، چراکه جریان نقدینگی در بازار بسیار کم بود و این جریان توان اثرگذاری روی نمادهای شاخص‌ساز را نداشت و صرفا از یک صنعت کوچک به صنعت دیگر سرازیر می‌شد. در نتیجه شاهد و حرکات مثبت در بین نمادهای کوچک با بنیاد خوب بودیم. معامله‌گرها نیز به دید کوتاه‌مدت و نوسانی وارد بازار می‌شدند و با سودهای کوچک سریع دست به عرضه می‌زدند. در چنین بستری به هیچ عنوان شاهد ورود پول جدید و حرکت‌ساز در کلیت بازار نبودیم و در نهایت شاخص کل از محدوده ۱۶۰۰ به ۱۳۸۰ هزار واحد افتی کرد. از مجموع موارد یادشده می‌توان این‌طور برداشت کرد که بازار سرمایه در بهار و تابستان تحت‌تاثیر دو عامل برجام و کاهش قیمت‌های جهانی روندی نزولی را پشت سر گذاشت. در همین حال، بورس تهران از تابستان ۹۹ شاهد خروج پول حقیقی‌ها از بازار بود. این روند خروج پول در سال ۱۴۰۱ همچنان ادامه داشت و جزو معدود بازه‌های کوتاه شاهد خروج پول و بی‌اعتمادی نسبت به بازار سرمایه بودیم. در بررسی عملکرد صنایع معدنی و فلزی می‌توان مدعی شد عملکرد صنایع سنگ آهنی و فلزی‌ها با توجه به افت شدید قیمت‌های جهانی، منفی بود.

 رکود حاکم بر اقتصاد جهان باعث کاهش تقاضا برای فلزات شده و همین امر، زنجیره تولید فولاد را از استخراج سنگ آهن تا آخرین مرحله تحت‌تاثیر قرار داده است.

 در کل گزارشات خوبی هم از شرکت‌های سنگ آهنی نداشتیم. در همین حال، چنانچه شاخص گروه کانه‌های فلزی در موقعیت کنونی بررسی شود، شاهد افت ۲۵ درصد نسبت به اواخر اردیبهشت هستیم. در واقع اقتصاد جهان از اثرگذاری بالایی بر عملکرد این گروه‌ها برخوردار است که در حال حاضر، شرایط مثبتی ندارد.