نهضت ملی مسکن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و مردمی‌ترین طرح‌های دولت سیزدهم با هدف تامین مسکن موردنیاز جوانان و خانوارهای فاقد مسکن، امیدواری‌ها برای خانه‌دار شدن را افزایش داده است. با این‌حال به نظر می‌رسد یکی از عمده‌ترین مشکلات این طرح، ناتوانی متقاضیان در تامین آورده اولیه است. داشتن سرپناه از نخستین خواسته‌های ضروری هر خانواده‌ای به‌شمار می‌رود، اما طی سالیان اخیر روند تحولات اقتصادی به سمتی رفته که تامین این نیاز ضروری برای بسیاری از شهروندان غیرممکن شده است. با این‌حال دولت سیزدهم با اجرای طرح نهضت ملی مسکن امید، در پی بازکردن این گره بزرگ از زندگی و معیشت خانوارهای فاقد مسکن و جوانانی است که به‌دنبال تامین سرپناه برای خود هستند. در استان اردبیل در مرحله نخست ساخت ۴ هزار واحد مسکن آغاز شده که ۲ هزار و ۸۰۰ واحد مسکونی در شهرهای بالای ۱۰۰ هزار نفر جمعیت و ۱۲۰۰ واحد در شهرهای زیر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت این استان احداث می‌شود. البته اجرای این طرح با چالش‌هایی مواجه است که مهم‌ترین چالش آن تامین آورده اولیه از سوی متقاضیان برای احداث این واحدها از سویی و بازپرداخت اقساط آن از سوی دیگر است.

کورسوی امید مستاجران

رضا قلی‌نژاد، یک شهروند اردبیلی که ۵ سال پیش ازدواج کرده در یک مکانیکی کار می‌کند و به‌دنبال خرید خانه است، به ایرنا می‌گوید: خانه‌دار شدن یک آرزوی دست‌نیافتنی برای من بوده و امکان تامین و تهیه خانه با این حقوق اندک برای من مقدور نیست، مگر اینکه دولت در این زمینه کمک حال ما شود.

زینب بایندر، دانشجوی رشته پرستاری نیز در این‌باره می‌گوید: شوهرم در یک واحد تولیدی مشغول به‌کار است و با این قیمت‌ها، امکان خرید خانه برای ما مقدور نیست. در طرح نهضت ملی ثبت‌نام کردیم، اما هنوز آورده خود را نتوانسته‌ایم پرداخت کنیم.

وی افزود: هر چند با ثبت‌نام در طرح نهضت ملی مسکن امیدمان به خانه‌دار شدن بیشتر شده، اما از سوی دیگر، استرس پرداخت اقساط خانه را داریم، چراکه با حقوق اندک، پرداخت اقساط برای ما مشکل خواهد بود.

بایرام مدنی، یکی دیگر از شهروندان اردبیلی هم در این‌باره گفت: با هزاران امید در طرح نهضت ملی مسکن ثبت‌نام کردم، اما هنوز آورده خود را پرداخت نکرده‌ام. مدنی گفت: خواسته ما از دولت این است که آورده متقاضیان را کاهش بدهد، ضمن اینکه در پرداخت اقساط خانه هم بازنگری شود.

براساس این گزارش، سقف تسهیلات مسکن براساس مناطق گوناگون شهری و روستایی اعلام شده و قرار بر این است که تسهیلات این پروژه براساس قیمت تمام‌شده مسکن در مناطق گوناگون تعیین شود.

بر این اساس، سقف وام نهضت ملی مسکن در کلانشهرهای بالای یک میلیون نفر ۴۰۰ میلیون تومان، در مراکز استان‌ها ۳۵۰ میلیون تومان و در سایر شهرها ۳۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. سقف وام در روستاها ۲۵۰ میلیون تومان است.

ساخت ۶۳ هزار واحد مسکونی در استان اردبیل

محبوب حیدری، مدیرکل راه و شهرسازی استان اردبیل به ایرنا گفت: براساس برنامه‌ریزی اعلام شده، سالانه قرار است ۱۵ هزار و ۸۰۰ واحد مسکن در استان ساخته شود که در مرحله نخست ساخت ۵ هزار و ۸۰۰ واحد مسکن شروع شده است. از این تعداد، ۷۰ واحد تا پایان آبان‌ و ۴۷۰ واحد دیگر هم تا پایان سال تکمیل می‌شود. به‌گفته حیدری در ۴ سال در مجموع قرار است ۶۳ هزار واحد مسکونی در استان اردبیل احداث شود.

مدیرکل راه و شهرسازی استان اردبیل به ثبت‌نام ۹۳ هزار و ۲۶۳ نفر در طرح نهضت ملی مسکن در استان اشاره کرد و گفت: از این تعداد، ۵۶ هزار و ۹۸۳ نفر در شهر اردبیل و مابقی در سایر شهرستان‌ها ثبت‌نام کرده‌اند که ۳۶ هزار و ۷۳۵ نفر از بین این افراد واجد شرایط مسکن شناخته شدند.

حیدری با بیان اینکه زمین موردنیاز برای احداث ۲۳ هزار واحد مسکن در استان اردبیل تامین شده، افزود: واریزی و آورده متقاضیان کم است و ضروری است متقاضیان نسبت به واریزی قسط اول خود اقدام کنند تا مراحل اجرایی این واحدها سرعت بگیرد.

وی از آغاز عملیات اجرایی هزار واحد مسکونی در قالب نهضت ملی مسکن در اردبیل خبر داد و گفت: این واحدها با زیربنای کل ۱۴۵ هزار مترمربع و زیربنای مفید ۹۵ هزار مترمربع احداث و برای تکمیل آنها 5 هزار و ۶۲۵ میلیارد ریال اعتبار هزینه خواهد شد.

مدیرکل راه و شهرسازی استان اردبیل اضافه کرد: برای احداث این واحدها ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال تسهیلات از سوی بانک‌های عامل پرداخت خواهد شد.

حیدری با اشاره به بهره‌برداری ۵۴۰ واحد مسکن تا آخر سال در اردبیل گفت: سایت داروپخش به تعداد ۱۵۰ واحد و سایت اندیشه دو به تعداد ۲۱۰ واحد حدود ۹۰ درصد پیشرفت دارد. واحدهای سایت کارگر هم در حال حاضر ۹۰ درصد و سایت اندیشه یک ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند که به‌تدریج این واحدها در اختیار متقاضیان قرار خواهد گرفت.

وی گفت: زمین موردنیاز در همه شهرستان‌های استان برای اجرای طرح نهضت ملی مسکن تامین شده و در اختیار بنیاد مسکن انقلاب اسلامی قرار گرفته است.

 ایران کشور زلزله‌خیزی است و هزینه و قیمت تمام‌شده واحدهای مسکونی هم برای دولت و هم برای شهروندان بالاست؛ بنابراین شرایط اقتضا می‌کند کیفیت ساخت این واحدها بالا باشد تا عمر مفید این واحدها بالا بوده و بروز زلزله منجر به تخریب این واحدها نشود. موضوعی که در اجرای طرح نهضت ملی مسکن مدنظر دست‌اندرکاران و مسئولان بوده است. طی ماه‌های اخیر مقامات ارشد استان بارها بر لزوم رعایت استانداردهای موردنیاز این واحدها و اصولا هر سازه عمرانی تاکید کرده‌ و تاکید داشته‌اند که باید مصالح به کار رفته در این واحدها هم باید استانداردهای لازم را داشته باشد. در همین زمینه، حیدری با تاکید بر کیفیت واحدهای در دست ساخت به ایرنا گفت: کیفیت ساخت و سازه‌های این واحدها در مقایسه با واحدهای احداث شده طرح مسکن مهر بالاست و تلاش می‌شود نظارت بر این واحدها هم افزایش یابد تا این واحدها عمر مفید بیشتری داشته باشند.

سهم بنیاد مسکن در نهضت ملی مسکن اردبیل

به گفته فرهاد سبحانی، مدیرکل بنیاد مسکن استان اردبیل، هزار و ۲۷۰ واحد مسکونی در شهرهای زیر ۱۰۰ هزار نفر استان آغاز و زمین موردنیاز برای شروع عملیات اجرایی ۸۰۰ واحد مسکونی دیگر در مناطق گوناگون این استان آماده شده است.

وی افزود: کل ثبت‌نامی‌های شهرهای زیر ۱۰۰ هزار نفر در استان ۲۶ هزار و ۳۱۵ نفر است که از این تعداد، ۲۶ هزار نفر حائز شرایط شناخته شده‌اند، ۲ هزار و ۳۴۹ متقاضی نیز مراحل تشکیل پرونده، افتتاح حساب بانکی و واریز ۴۰۰ میلیون ریال آورده اولیه را انجام داده‌اند.

سبحانی با بیان اینکه پس از قطعی شدن ثبت‌نام متقاضیان واجد شرایط دریافت مسکن نهضت ملی، شاخص و ملاک برخورداری از این مسکن واریز به‌موقع سهم آورده متقاضی به حساب بانکی اعلام شده، افزود: در صورتی که متقاضیان در مهلت مقرر اقدام به واریز آورده نکنند، نام آنها از لیست واجدین شرایط دریافت مسکن ارزان‌قیمت نهضت ملی مسکن حذف و افراد جدید جایگزین آنها می‌شود.

مدیرکل بنیاد مسکن استان اردبیل ادامه داد: مراحل ساخت ۱۲۰ واحد در پارس‌آباد، ۱۶۰ واحد در مشکین‌شهر، ۱۴۰ واحد در خلخال، ۶۰ واحد در نیر و ۸۹۰ واحد در شهر اردبیل به‌صورت مشارکتی با راه و شهرسازی در فاز نخست طرح اقدام ملی مسکن و نهضت ملی مسکن توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی آغاز شده و در دست احداث است.

سبحانی اظهار کرد: برای فاز دوم این طرح نیز ۲۵۰ واحد در پارس‌آباد، ۴۵۰ واحد در خلخال، ۳۰ واحد در سرعین و ۸۰ واحد در نمین در حال آماده‌سازی زمین و طی مراحل اخذ پروانه است که پس از تکمیل مراحل، عملیات اجرایی این پروژه‌ها نیز آغاز خواهد شد. وی با بیان اینکه پروژه نهضت ملی مسکن خلخال در قالب ۴۴۰ واحد مسکونی و توجه به با واریز آورده اولیه افراد واجد شرایط آغاز شده، افزود: عملیات خاکی این پروژه هم به‌زودی به پایان می‌رسد.

مدیرکل بنیاد مسکن استان اردبیل با بیان اینکه اجرای فونداسیون این پروژه نیز در مرداد امسال انجام شد، گفت: زمین به مساحت ۲۵ هکتار توسط اداره کل راه و شهرسازی استان اردبیل به این پروژه اختصاص یافته است. وی اظهار کرد: سایت اول این پروژه نیز در قالب ۱۴۰ واحد در پشت بیمارستان امام خمینی (ره) خلخال در حال اجراست و فاز نخست آن در حال نازک‌کاری بوده و فاز دوم نیز به صورت ۸۰ واحد در حال اسکلت‌بندی است.

ثبت‌نام متقاضیان مجرد

محمد زارع حسین‌زاده، معاون مسکن و ساختمان راه و شهرسازی استان اردبیل هم درباره تخصیص زمین برای احداث واحدهای مسکونی در استان گفت: برای احداث این واحدها زمین موردنیاز در مرحله نخست ۱۰۰ هکتار اراضی تامین شده و به‌غیر از شهر اردبیل، در سایر شهرستان‌ها واگذاری زمین انجام شده است.

معاون مسکن و ساختمان راه و شهرسازی استان اردبیل به ثبت‌نام متقاضیان مجرد اعم از زنان مجرد بالای ۳۵ سال و مردان مجرد بالای ۲۳ سال اشاره کرد و گفت: با اخذ تعهد مبنی بر تاهل بودن در زمان تحویل، ثبت‌نام از متقاضیان انجام شده و واگذاری‌ها به‌سرعت انجام می‌شود.

زراع حسین‌زاده ادامه داد: احداث مسکن برای ثبت‌کنندگان منوط به پرداخت آورده متقاضیان است، چراکه این طرح تقاضامحور بوده و هرچه واریزی متقاضیان بیشتر باشد، تعداد واحد بیشتری احداث می‌شود.

وی همچنین درباره زیرساخت‌های موردنیاز این واحدها هم گفت: تمام زیرساخت‌های لازم از قبیل آب، برق، گاز و زمین موردنیاز برای احداث واحدهای مسکونی مربوط به نهضت ملی مسکن در این شهرستان فراهم شده است.

سخن پایانی

نکته قابل‌تامل تامین آورده اولیه متقاضیان مسکن و نیز بازپرداخت اقساط این واحدهاست و به نظر می‌رسد حل این مشکل نیازمند همراهی و همکاری همه سازمان‌‌ها و نهادها به‌ویژه مجلس شورای اسلامی در این زمینه است. دستیابی به چشم‌انداز احداث ۴ میلیون واحد مسکونی در کشور که سهم استان اردبیل حدود ۶۳ هزار واحد است نیازمند عنایت به این موضوع و بازشدن این گره از پروژه‌ای است که بسیاری از شهروندان به آن امید بسته‌اند. اجرای پروژه‌های اقدام ملی مسکن و نهضت ملی مسکن در شهرهای زیر ۱۰۰ هزار نفر برعهده بنیاد مسکن است و در این استان غیر از شهر اردبیل در مابقی شهرها بنیاد مسکن عهده‌دار اجرای این پروژه‌هاست.