امروزه بسیاری از کشورهای دنیا در مسیر اصلاح ساختارهای صنعتی خود و تغییر از روش قدیمی‌تر تولید، به سمت روش‌های جدید و تکنولوژی محور در صنعت، به خصوص در بخش فولاد هستند. تلاش تولیدکنندگان برای توسعه زیرساخت‌ها و حرکت به سمت فناوری نوین و هوشمند می‌تواند آینده تولید فولاد را دگرگون کند. هدف از توسعه این زیرساخت‌ها، کاهش هزینه‎ها اعم از مالی، زیست‎محیطی، اجتماعی و… است. در گزارش امروز صمت نگاهی داریم به آخرین چشم‌اندازها در توسعه زنجیره فولاد.به گفته رئیس هیات عامل ایمیدرو از افزایش حضور شرکت‌های خصوصی در توسعه زنجیره‌های فولاد و دیگر محصولات معدنی با هدف افزایش سهم این حوزه از اقتصاد در تولید ناخالص داخلی استقبال می‌کنیم.

استقبال از بخش خصوصی

صمت به گزارش روابط عمومی ایمیدرو، محمدرضا موثقی‌نیا افزود: برخی طرح‌های بزرگ و ملی معدن و صنایع معدنی و حوزه‌های زیربنایی از سوی مقامات نظام رصد و پیگیری می‌شود.

وی همچنین خواهان توسعه همکاری‌های شرکت‌های بزرگ با تولیدکنندگان تجهیزات صنایع معدنی شد و گفت: اگرچه این ارتباط از گذشته وجود داشته اما همچنان توانمندی‌هایی نزد تولیدکنندگان تجهیزات و قطعات هست که باید بیشتر مورد استفاده قرار گیرد. رئیس هیات عامل ایمیدرو افزود: شرکت‌های فعال در بخش معدن و صنایع معدنی به طور طبیعی با بخش ریلی ارتباط کاری دارند و این امر نیازمند افزایش سطح همکاری‌ها است.

توسعه هوشمندسازی

معاون وزیر صنعت معدن و تجارت با اشاره به برنامه‌های وزارت صمت و ایمیدرو در بهره‌گیری از ساختار هوشمندسازی بخش معدن و صنایع معدنی تاکید کرد: هوشمندسازی در معادن و صنایع معدنی از مهم‌ترین ارکان اجرای برنامه‌های توسعه‌ای پیش رو است.

وی با بیان اینکه قبل از این اقدامات مناسبی در شرکت‌های بزرگ آغاز شده است، اما امروزه افزایش استفاده از نسل چهارم تکنولوژی، از عوامل ضروری پیشرفت و توسعه این بخش و یکی از عوامل افزایش جایگاه معدن و صنایع معدنی در اقتصاد است.

صنعت فولاد را تضعیف نکنیم

دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران به لزوم رفتار محتاطانه دولت با صنعت فولاد به عنوان صنعتی رقابتی، اشتغالزا، مسئولیت‌پذیر و سودآور تاکید کرد و گفت: زنجیره‌ای که حجم زیادی سرمایه را جذب خود کرده باید با احتیاط با آن رفتار شود تا اعتماد از این زنجیره سلب نشود و ارزش افزوده در آن رشد کند.

سیدرسول خلیفه‌سلطانی، دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران به موضوع تاب‌آوری در صنعت فولاد اشاره کرد و گفت: در زنجیره آهن و فولاد و همچنین نفت و گاز، منافع بالفعل و بالقوه زیادی برای کشور قرار گرفته است و باید با نگاه استراتژیک با این صنایع برخورد کرد.

وی افزود: زنجیره فولاد از معدن تا محصول نهایی شامل ۸ حلقه می‌شود، این حلقه‌ها حجم زیادی از سرمایه و شمار گوناگونی از صنایع را به خود اختصاص داده و در مقابل فرصت‌های شغلی بسیاری آفریده است، بنابراین تضعیف صنعتی با این حجم از تولید و اشتغالزایی فرصت‌های فراوانی را از کشور سلب خواهد کرد.

خلیفه‌سلطانی ادامه داد: اگر نظام سیاست‌گذاری وارد این اشتباه محاسباتی شود که این زنجیره سودده است و بنابراین امکان تحمیل هزینه‌های بیشتری را دارد، در نهایت به تولید و اقتصاد فولاد آسیب می‌زند چراکه به مرور هزینه‌های تولید در این صنعت افزایش می‌یابد و دیگر جذابیتی برای جذب سرمایه‌گذاری نخواهد داشت.

در مجموع، اگر استراتژی مناسب اقتصادی برای افزایش ارزش افزوده در زنجیره آهن و فولاد نداشته باشیم، به‌دست خودمان این صنعت استراتژیک را تضعیف کرده و فرصت توسعه را از کشور سلب کرده‌ایم.

امنیت سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد

دبیر انجمن فولاد همچنین به جذب حجم زیادی از سرمایه‌ها در صنعت فولاد اشاره کرد و گفت: سرمایه در گردش زنجیره فولاد با سرمایه‌های مردم درآمیخته است و این زنجیره سهم زیادی از سرمایه‌های جذب شده در بورس را در اختیار دارد.

وی افزود: مردم به زنجیره فولاد و دیگر صنایع معدنی اعتماد کرده‌اند و سرمایه خود را به شرکت‌های فعال در این زنجیره‌ سپردند تا این سرمایه‌گذاری برای آنها سودآور باشد، حالا اگر سود این شرکت‌ها به ۱۵ تا ۱۰ درصد یا حتی ۵ درصد کاهش یابد، این پیام را برای سرمایه‌گذاران دارد که از سرمایه‌گذاری در این عرصه بر حذر باشند، چون این بازار امن نیست.

وی اضافه کرد: وقتی زنجیره‌ای سودده است و حجم زیادی سرمایه را جذب خود کرده باید با احتیاط با آن رفتار شود تا اعتماد از این زنجیره سلب نشود و علاوه بر آن ارزش افزوده در آن رشد کند.

ناگزیر از تولید فولاد نسل جدید

مدیرعامل فولاد غدیر نی‌ریز عنوان کرد که باوجود همه فشارهایی که وجود دارد و کار را در خیلی از بخش‌ها سخت می‌کند اما با یک نگاه بلند نظرانه باید بحث بهره‌مندی از دانش و فناوری‌های نوین و برخورداری از تجهیزات تکنولوژیک را در دستور کار مجموعه‌های فولادی و سیاست‌گذارانه حوزه فولاد قرار داده شود تا این فشارها به گونه‌ای نباشد که تولیدات و احداث کارخانجات مان از حوزه دانش و فناوری و تجهیزات تکنولوژیک فاصله بگیرد.

محسن مصطفی‌پور اظهار کرد: ما در کمتر از سه دهه گذشته به عنوان یک واردکننده صرف فولاد مطرح بودیم. یک زمانی تصمیم گرفته شد که کشور فولاساز شود تا نیازمان را برطرف کنیم. در مسیر خوبی هم قرار گرفتیم و بعد به این نتیجه رسیدیم، در زمانی که قرار است فولادساز شویم باید صاحب دانش فنی آن هم در این حوزه بشویم.

وی ادامه داد: باز هم به علل مختلف فضای فولاد کشور به این سمت سوق داده و در این زمینه هم اقدامات خوبی انجام شد و در بخشی از زنجیره فولاد صاحب دانش فنی هستیم. در مجموعه‌های فولادسازی‌مان برخی شرکت‌ها صاحب این دانش فنی شدند. امروز به نظر می‌رسد که با گذر از خاکریزهای گذشته و برنامه‌ریزی انجام شده باید به سمتی برویم که فولاد پیشرفته و نسل جدید را در کشور احداث کنیم.

مدیرعامل فولاد غدیر نی‌ریز تصریح کرد: همواره گفته می‌شود که کشورهایی که فولاد دارند، در حوزه صنعت دارای اصالت هستند و حرفی برای گفتن دارند و ما در چند سال اخیر به دلیل تحریم‌های ناجوانمردی که به کشورمان تحمیل شد، تولیدکنندگان و کارآفرینان و اقتصاد کشور مشکلات زیادی را پشت سر گذاشتند. نباید فراموش کنیم تولید فولاد در کشور ما تا افق ۱۴۰۴ بر مبنای تولید ۵۵ میلیون تن با همان کیفیت پیش می‌رود. ضرورت ایجاد می‌کند که بحث دانش و فناوری را به صورت یک موضوع مهم سرلوحه اقدامات‌مان قرار دهیم.

وی با تاکید بر اینکه ایجاد ارزش افزوده بالا و همین طور بهینه کردن تولید در بسیاری از بخش‌ها یکی از الزامات است، گفت: کشور ما حتما باید به ضرورت رفتن به سمت فولادسازی‌های پیشرفته توجه کند. ما به لحاظ فولاد عادی در کشور تقریبا اشباع هستیم و در برخی دیگر از بخش‌ها هم، همین اتفاق خواهد افتاد.

 پیشنهاد می‌کنم که در راستای سیاست‌گذاری و اقدام به گونه‌ای عمل شود که در سال‌های آینده اگر قرار باشد مجوزهایی در راستای طرح‌های توسعه‌ای داده شود حتما الزامی باشد که در راستای فولادسازی‌های پیشرفته عمل شود. فولادسازی‌های سبز شاید امروز توجه ویژه به آن نشود اما در چند سال آینده ضرورت توجه به آن بیشتر خواهد شد و برای همین، باید در مسیر آن قدم برداریم. ما در کشورمان صنعت خودروسازی هم داریم و قرار است تحولی در این زمینه هم صورت گیرد. از این رو یکی از بازارهای فولادهای پیشرفته، صنعت خودروسازی خواهد بود که در داخل کشور و کشورهای اطراف که نیاز به این محصول دارند، می‌تواند بازار خوبی داشته باشد.

سخن پایانی

بنا بر سند چشم‌انداز در افق ۱۴۰۴، ایران باید به تولید ۵۵ میلیون تن برسد که این رقم تا ۵۷ میلیون تن نیز قابل افزایش است، اما شرایط کنونی و ضعف در زیرساخت‌ها، دستیابی به میزان تولید را با اما و اگر مواجه کرده است.