بر همین اساس نیز واحدهای احیا مستقیم حلقه‌ای غیرقابل جایگزین را در زنجیره فولاد ما به خود اختصاص می‌دهد. از گاز هم‌زمان به‌عنوان سوخت و خوراک واحدهای احیا برای تولید آهن اسفنجی استفاده می‌شود. بنابراین مصرف گاز در این حلقه از زنجیره تولید فولاد قابل‌توجه و غیرقابل جایگزین است. طبعاً اثرات بروز هر نوع محدودیت در تأمین گاز موردنیاز واحدهای تولیدکننده آهن اسفنجی در اسیر حلقه‌ها نیز نمایان خواهد شد. محدودیت درروند تأمین گاز واحدهای فولادی و تولیدکنندگان آهن اسفنجی از ابتدای آذرماه آغازشده است. درحال‌حاضر تنها حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از گاز موردنیاز واحدهای احیا مستقیم تأمین می‌شود.

درنتیجه از یک‌سو میزان تولید در این صنعت به‌شدت کاهش‌یافته است. از سوی دیگر نیز لطمات غیرقابل جبرانی به تجهیزات صنایع و کوره‌های ذوب واحدهای تولیدی تحمیل می‌شود. بر همین اساس نیز فعالان صنعت فولاد خواستار بازنگری شرکت گاز در توزیع این منبع مهم انرژی هستند. قطع گاز صنایع جدی است

به گفته مدیران شرکت ملی گاز ایران چنانچه مصرف گاز خانگی و تجاری کاهش نیابد، احتمال قطع گاز صنایع و اعمال محدودیت بیشتر برای نیروگاه‌های کشور وجود دارد. به گزارش ایسنا محمدرضا جولایی مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران گفت: از اواخر آبان ماه میزان مصرف بخش خانگی و تجاری ۱.۵ برابر افزایش‌یافته است. طبیعتاً این میزان کسری باید از جای دیگری جبران شود چراکه تولید دیگری وجود ندارد، بنابراین باید با اعمال محدودیت راهی برای تأمین سوخت کشور لحاظ کرد.

وی با بیان اینکه جبران این میزان کسری گاز باید از طریقی انجام شود، گفت: در حال حاضر بخشی از این کمبود را طریق مدیریت تأمین گاز صنعت سیمان جبران می‌کنیم، به‌گونه‌ای که سوخت دوم که مازوت است را به این بخش تحویل داده‌ایم تا تولید متوقف نشود. بخش دیگر از کمبود موردبحث را از طریق مدیریت میزان مصرف گاز نیروگاه‌ها کنترل می‌کنیم.

مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران افزود: در صورت نیاز بیشتر به گاز باید روی مصارف واحدهای صنعتی مدیریت داشته باشیم.

فولاد و پتروشیمی در اولویت اعمال محدودیت

جولایی افزود: درحال حاضر اعمال محدودیت برای صنایع فولاد و پتروشیمی در اولویت است. به‌غیراز این دو صنعت، سایر صنایع نیز در صورت لزوم در اولویت ایجاد محدودیت خواهند بود. میزان اعمال محدودیت بستگی به افزایش مصرف خانگی و تجاری دارد. پیش‌بینی‌ها نیز حکایت از این دارد که در آینده نزدیک هوا سردتر شود، اما در قبال این سرد شدن اگر مصرف افزایشی باشد شروع محدودیت‌ها استارت می‌خورد.

تأمین دوسوم نیاز نیروگاه‌ها از طریق گاز

وی با اشاره به آخرین وضعیت تخصیص سوخت به نیروگاه‌های کشور نیز گفت: دوسوم نیاز نیروگاه‌ها از طریق گاز و یک‌سوم از طریق سوخت مایع تأمین می‌شود. با توجه به ذخایری که داریم میزان سوخت مایع را برای نیروگاه‌ها کنترل می‌کنیم.

مدیر دیسپچینگ ملی گاز ایران با بیان اینکه این احتمال وجود دارد که مصرف سوخت مایع نیروگاه‌ها افزایش یابد، اظهار کرد: با توجه به میزان مصرف بخش خانگی برای این مساله نیز تصمیم‌گیری می‌شود. درحال حاضر مصرف خانگی حدود ۴۶۰ میلیون مترمکعب است یعنی بیش از ۵۰ درصد به بخش خانگی و تجاری اختصاص می‌یابد، طبیعتاً اگر میزان مصرف از این رقم فراتر رود محدودیت اعمال می‌شود.

به گفته جولایی، اینکه چقدر مازوت در نیروگاه‌ها مصرف شود را شرکت گاز تعیین نمی‌کند، بلکه وزارت نیرو برحسب نیاز خود به برق می‌تواند یا از نیروگاه‌های دیگر برای جبران کاهش گاز استفاده کند و یا اینکه گازوئیل و مازوت را به‌عنوان سوخت نیروگاه در نظر بگیرد.

وی با بیان اینکه شرکت ملی گاز تاکیدی ندارد که حتماً نیروگاه‌ها از مازوت استفاده کنند، گفت: وزارت نیرو باید حسب نیاز خود تصمیم بگیرد، ما فقط محدودیت گاز اعمال می‌کنیم و هیچ محدودیتی در شرایط فعلی برای تخصیص گازوییل وجود ندارد. برای مازوت هم ما نگرانی نداریم خودشان باید تصمیم بگیرند که می‌خواهند از مازوت استفاده کنند و یا خیر.

تبعات محدودیت‌های شدید تامین گاز زنجیره فولاد

محدودیت گاز صنایع فولادی در هفته‌های اخیر آغازشده و چالش‌های متعددی را به این صنعتگران تحمیل کرده است. در چنین شرایطی رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران طی نامه‌ای به مدیرعامل شرکت ملی گاز، با اشاره به تبعات محدودیت‌های شدید تأمین گاز زنجیره فولاد به‌ویژه در کارخانجات تولیدکننده آهن اسفنجی، خواستار اصلاح فوری این محدودیت‌ها در راستای کاهش آسیب وارده به تولید فولاد کشور شد.

به گزارش انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران بهرام سبحانی، رئیس انجمن فولاد تاکید کرد: باوجود درخواست‌های متعدد انجمن فولاد در خصوص ایجاد هماهنگی بیشتر برای مدیریت کمبود گاز به‌عنوان یک محدودیت ملی و قول مساعد شرکت ملی گاز ایران در جلسات برگزارشده، متاسفانه ابلاغ محدودیت و قطعی گاز در واحدهای فولادی بدون هماهنگی قبلی از ابتدای آذرماه امسال آغازشده است. این محدودیت زمینه‌ساز کاهش جدی تولید و مختل شدن خطوط تولید کارخانه‌های فولادی شده است. وی افزود: علاوه بر این با توجه به اینکه گاز در فرآیند تولید فولاد نقش اساسی تکنولوژیکی دارد و همچون صنایع دیگر مانند واحدهای سیمان و نیروگاه‌ها امکان استفاده از سوخت جایگزین در این فرآیند میسر نیست. بر همین اساس نیز قطعی یا اعمال محدودیت‌های شدید تأمین گاز طبیعی به‌ویژه در واحدهای احیا مستقیم فولاد به‌منزله توقف تولید آهن اسفنجی به‌عنوان ماده اولیه موردنیاز واحدهای فولادسازی و طبعاً توقف تولید فولاد و تعطیلی واحدهای زنجیره فولاد آن‌هم در شرایط ویژه و حساس اجتماعی فعالی کشور است که پیامدهای آن کاهش شدید درآمدهای داخلی و ارزی در حوزه اقتصادی و صنعت و معدن را در بر می‌گیرد. سبحانی در ادامه تاکید کرد: اعمال محدودیت‌های اجتناب‌ناپذیر می‌تواند به‌گونه‌ای اصلاح شود که هم محدودیت شرکت ملی گاز ایران در تأمین گاز رعایت شود و هم تولید فولاد کشور، آسیب کم‌تری ببیند. به‌عنوان‌مثال امکان جابجایی سهمیه ابلاغی به واحدهای مختلف در یک استان با موافقت صنایع و هماهنگی بین این انجمن و شرکت‌های گاز استانی در جهت اعمال بهینه محدودیت‌ها به‌عنوان یک راهکار پیشنهادشده است.

 سخن پایانی

شروع ماه‌های سرد سال و ورود موج‌های سرما به کشور، زمینه‌ساز بروز محدودیت در تأمین گاز کشور است. در چنین شرایطی صنایع فولاد در معرض قطع انرژی گاز قرارگرفته‌اند. این در حالی است که امکان استفاده از سوخت جایگزین نیز در این صنعت وجود ندارد. بنابراین فعالان صنعت فولاد کشور خواستار بازنگری دولتمردان و سیاست‌گذاران در ایجاد محدودیت برای صنایع هستند.