بورس نماگری برای تعیین وضعیت اقتصاد سیاسی است. بورس تهران از ۲۰ مرداد ۱۳۹۹، در مسیر سقوط قیمتی قرار گرفت. انتظار می‌رفت براساس سیکل‌های ۲۰ ساله بورس تهران، این بازار با گذشت ۲ سال، دوباره به مسیر رشد بازگردد. با این وجود انتظار یادشده به واقعیت نرسید و محقق نشد.

سیاست‌های اقتصادی که دولت سیزدهم به‌واسطه بودجه ۱۴۰۱ تصویب کرد، فشار مضاعفی به شرکت‌های بورسی تحمیل کرد و سودآوری آنها را تحت‌تاثیر منفی قرار داد. در ادامه، دورنمای تاریک برجام و روابط تجاری میان ایران با سایر کشورها، از مهم‌ترین دلایلی است که سایه تاریکی را بر اقتصاد کشور انداخته است. بورس نیز از این شرایط تاثیر منفی پذیرفته و از مسیر رشد عقب مانده است.

سرمایه ترسو است؛ بنابراین با توجه به ابهاماتی که عملکرد بورس تهران را تحت‌تاثیر منفی قرار داده‌، شاهد خروج پول قابل‌توجه به‌ویژه ازسوی سرمایه‌گذاران خرد و حقیقی از بازار سرمایه بوده‌ایم. روند ریزشی حاکم بر بورس تهران به افت ارزش سهام بسیاری از شرکت‌های ارزشمند منتهی شده است. در چنین شرایطی، بسیاری از صاحبان سرمایه، نگران شرایط هستند و اقدام به فروش سهام خود با نازل‌ترین قیمت‌ممکن می‌کنند. در واقع ترس بر سهامداران خرد حاکم شده و همین ترس، مهم‌ترین فاکتور اثرگذار بر بورس است. این در حالی است که تمامی فاکتورها حکایت از ارزندگی بخش قابل‌توجهی از سهام شرکت‌های بورسی دارد.

بنابراین، موقعیت کنونی بهترین زمان برای خرید سهام شرکت‌های ارزنده بازار بوده و در واقع فرصتی برای خرید سهام با پایین‌ترین قیمت فراهم آمده است، هرچند سرمایه‌گذاران بورس باید نگاه تخصصی و بلندمدت داشته و نباید به کسب سود قابل‌توجه در بلندمدت امیدوار باشند.

در ادامه باید تاکید کرد که در طول ماه‌های گذشته، اقتصاد جهان با چالش‌های جدی روبه‌رو شده است. بسیاری از کشورها به‌ویژه پس از حمله نظامی روسیه به خاک اوکراین و بحران در اروپای شرقی با تورم‌های قابل‌توجه مواجه شده‌اند. در چنین شرایطی، اغلب بانک‌های مرکزی در اقتصادهای بزرگ جهان، اقدام به افزایش نرخ بهره بانکی با هدف کنترل تورم کرده‌اند. این موضوع نیز زمینه‌ساز افت بازارهای سهام جهانی بوده است. تورمی شدن اقتصاد جهان، به گسترده شدن رکود در بازار فلزات منتهی شده است. کما اینکه قیمت طلا در هفته‌های اخیر تحت‌تاثیر شرایط یادشده در بازارهای جهانی، افت قابل‌ملاحظه‌ای را پشت‌سر گذاشته است. در همین حال، بهای کامودیتی‌های فلزی نیز در مسیر نزولی قرار دارد. شرایط یادشده مانع سودآوری شرکت‌های بورسی کشور ما و به‌ویژه گروه‌های فلزی و معدنی شده است؛ بنابراین باید اذعان کرد که نبود دورنمای روشن از اقتصاد جهان، درنهایت تاثیر منفی خود را بر بورس تهران نیز گذاشته است.

تیم اقتصادی دولت سیزدهم نیز بارها وعده‌هایی برای بهبود عملکرد بورس تهران مطرح کرده، با این وجود وعده‌های یادشده هیچ‌گاه محقق نشدند؛ بنابراین سیاست‌های اقتصادی دولت و ناکارآمدی این سیاست‌ها از دیگر دلایل رخت‌بربستن رونق از بورس تهران است. در واقع سرمایه‌گذاران بورسی نسبت به سیاست‌های حاکم بر بازار سرمایه تردید دارند و همین موضوع مانع رونق بورس تهران است. با توجه به اهمیت و اثرگذاری بازار سهام در فرآیند توسعه اقتصادی، انتظار می‌رود رویکرد دولت در قبال این بازار اصلاح شود. بسیاری از چالش‌های حاکم بر بورس تهران، ریشه های سیاسی و اقتصادی دارند و رفع آن با سیاست‌گذاری درست ممکن است.

در حال حاضر، تعداد سهامداران بورسی کشور افزون ‌بر ۴۰ میلیون نفر برآورد می‌شود که بخش عمده‌ آنها در ۲ سال گذشته، وارد بازار سهام و عملا متضرر شده‌اند. این ضرر در شرایطی است که در سال‌های اخیر شاهد تورم افسارگسیخته‌ای در اقتصاد کشور بوده‌ایم؛ بنابراین بازگشت دوباره اعتماد به این بازار، به‌سادگی ممکن نیست.