سرمایه‌گذاری در بخش معدن از یک‌سو نیازمند نقدینگی‌ فراوان است و از سوی دیگر با چالش‌هایی ازجمله پیچیدگی‌های فنی و اقتصادی، دیربازده بودن معدن، ریسک فراوان، تغییر ناگهانی قوانین و مقررات مربوط به معدن، کمبود با نبود ماشین‌آلات مناسب و... روبه‌رو است که جذابیت سرمایه‌گذاری را کاهش داده است. مجموعه این عوامل مشکلی را ایجاد کرده است که فعالان بخش معدن مدتی است نسبت به عواقب آن هشدار می‌دهند. یکی از تبعات کاهش ورود سرمایه و افزایش فشار مالی به بنگاه‌های کوچک، از دست رفتن صرفه اقتصادی و توقف فعالیت این بنگاه‌ها می‌شود. اما این‌همه ماجرا نیست و نبود سرمایه بنگاه‌های بزرگ را هم به‌سوی کاهش بهره‌وری و از دست رفتن نیروی انسانی ماهر سوق می‌دهد؛ این در حالی است که همسایگان جنوبی کشور که تاریخچه و سابقه فعالیت چندانی در بخش معدن و صنایع معدنی ندارند، با سرمایه‌گذاری کلان در این بخش و قراردادهای کلان با شرکت‌های بزرگ معدنی دنیا، آینده پرباری را برای خود در این بخش طراحی کرده‌اند. در گزارش امروز صمت نگاهی داریم به آخرین اظهارنظرهای فعالان معدن درباره چالش کمبود سرمایه‌گذاری در این بخش و تبعات نگران‌کننده ناشی از آن.

فشار مالی بر بنگاه‌های معدنی

مدیرعامل شرکت تجلی توسعه معادن و فلزات گفت: درحال‌حاضر ازنظر مالی، فشار زیادی بر شرکت‌های معدنی و صنایع معدنی وارد می‌شود که همین مسئله جای نگرانی بسیار دارد و اگر تا ۲ سال دیگر مشکلات مالی بخش‌های مختلف معدنی برطرف نشود، قطعا تحمل این بنگاه‌ها تمام‌شده و نمی‌توانند روند کاری خود را ادامه دهند.

مرتضی علی‌اکبری گفت: این مشکلات که فعالیت معدنی را با چالش‌های گوناگونی روبه‌رو کرده، تنها گریبان شرکت‌های کوچک را نگرفته است، بلکه باید برای شرکت‌های بزرگی مانند چادرملو، گل‌‎گهر و فولاد مبارکه هم احساس ترس و نگرانی داشت زیرا روی این شرکت‌ها هم فشار مالی زیادی وجود دارد و قطعا تا چند سال آینده با مشکلات بیشتری هم مواجه خواهند شد.

وی تصریح کرد: شرکت‌های بزرگ معدنی در حال انجام وظایف دولتی خود هستند؛ برای همین لازم است که حمایت‌های بیشتری متوجه این شرکت‌ها شود تا به دلیل مشکلات مالی دچار مشکل نشده و شرایط به‌گونه‌ای نشود که نتوانند طرح‌های تولیدی و توسعه‌ای خود را انجام دهند.

اصلاح روش بانک‌ها

مدیرعامل شرکت تجلی توسعه معادن و فلزات عنوان کرد: اگر شرایط بانک‌ها مساعد شود، بسیاری از بنگاه‌های معدنی تمایل دارند که تامین سرمایه خود را از سیستم بانکی انجام دهند، زیرا اگر وامی از بانک‌ها بگیرند و سررسید آن برسد و توان پرداخت نداشته باشند، اتفاقی نمی‌افتد؛ درحالی‌که شرایط در بازار سرمایه اصلا این‌گونه نیست. علی‌اکبری مطرح کرد: البته در شرایط کنونی رویه بورس کاملا درست است و آنچه مشکل دارد، راه و روش بانک‌هاست؛ چراکه اگر فضای بانک‌ها مثل بورس درست بود، فضای بهتری برای تامین نقدینگی بنگاه‌ها به وجود می‌آمد. متاسفانه بنگاه‌های اقتصادی عادت نکرده‌اند تعهدات خود را به‌موقع پرداخت کنند و نسبت به پرداخت معوقه‌ها حساسیتی ندارند که این روشی کاملا غیراصولی است.

وی اظهار کرد: امسال سال سختی برای بنگاه‌هاست؛ چراکه به فاصله چهار۴ دوباره وام بگیرند یا اوراق بدهند که همین، معضل بزرگی را برای شرکت‌ها ایجاد کرده است.

مدیرعامل شرکت تجلی توسعه معادن و فلزات خاطرنشان کرد: مدیران باید به تاب‌آوری شرکت‌های معدنی توجه بیشتری داشته باشند و این مسئله مهم را جزو اولویت‌های خود قرار دهند تا این بنگاه‌های اقتصادی دچار مشکلات و چالش‌های بیشتری نشده و کار و فعالیت اقتصادی را رها نکنند؛ چراکه تعطیلی هر بنگاه اقتصادی مشکلات فراوان دیگری را نیز به همراه می‌آورد.

مهم‌ترین چالش تامین مالی است

مدیرعامل هلدینگ صدرتامین گفت: ۷۱ درصد تسهیلات در حوزه صنعت و معدن، سرمایه در گردش است، درحالی‌که توسعه تنها ۴ درصد از تسهیلات را به خود اختصاص داده است.

امیرحسین نادری گفت: چادرملو باعث می‌شود مواد اولیه موردنیاز سایر صنایع به شیوه پایدارتری تامین شود.

وی ادامه داد: به‌کارگیری چنین استراتژی‌هایی سبب می‌شود مواد اولیه داخلی در اختیار رشد تولید ملی قرار بگیرد و این رویکرد، تحریم‌های سایر کشورها را نیز خنثی می‌کند.

نادری تامین مالی را مهم‌ترین چالش بخش صنایع معدنی معرفی کرد و گفت: این حوزه مهم‌ترین چالشی است که در بخش صنایع معدنی وجود دارد و باید هر چه سریع‌تر این چالش برطرف شود.

وی اظهار کرد: کشور ایران ظرفیت‌ها و ظرفیت‌های بسیار بالایی در بخش معدن دارد، به‌عنوان‌مثال با داشتن بیش از ۶۰ نوع ماده معدنی در کشور این امکان وجود دارد که انواع تولیدات داخل روند رشد بهتری را تجربه کنند.

تامین پیش‌زمینه‌های جذب سرمایه

نادری درباره بخشی از مهم‌ترین راهکارهای تامین مالی حوزه معدن کشور گفت: در بخش بازار سرمایه انتشار اوراق، عرضه اولیه، مشارکت مردمی و افزایش سرمایه و همچنین در بخش نظام بانکی تامین مالی خارجی، قراردادهای مشارکتی و تامین مالی پروژه‌ای می‌تواند موثر واقع شود.

وی تصریح کرد: سهم بازار سرمایه در تامین مالی اقتصاد ایران ۱۸ درصد است و ۷۱ درصد تسهیلات در حوزه صنعت و معدن، سرمایه در گردش است، درحالی‌که توسعه تنها ۴ درصد از تسهیلات را به خود اختصاص داده است.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری صدرتامین اظهار کرد: اگر پیش زمینه‌های تامین سرمایه در زنجیره آهن و فولاد، به‌خصوص در جایگاه صنعت و صنایع معدنی به‌درستی ایجاد شود، می‌توانیم نوید افزایش سرمایه‌گذاری خارجی را بدهیم.تضمین آینده صنایع معدنی، تولید و تضمین مواد اولیه اکتشاف و صنایع معدنی ازجمله اساسی‌ترین اصل این بخش است.

نادری درباره اهداف اکتشاف و سرمایه‌گذاری در توسعه معادن کشور، بیان کرد: تضمین آینده صنایع معدنی، تولید و تضمین مواد اولیه اکتشاف و صنایع معدنی ازجمله اساسی‌ترین اصل این بخش است.

نادری ادامه داد: متاسفانه مهم‌ترین توسعه‌ها در صنعت فولاد کشور با سرمایه‌گذاری خارجی تامین شده است. شرکت‌های همچون فولاد مبارکه یا فولاد هرمزگان در ابتدا برای جذب سرمایه از بانک‌های خارجی کمک گرفتند.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری صدرتامین اشاره‌ای به بخش انرژی موجود در کشور کرد و ادامه داد: کشور ما با دارا بودن حدود ۱۲ میلیون زغال‌سنگ تاکنون نتوانسته است به نحو درست و مناسبی از این منابع برای تامین انرژی موردنیاز کشور استفاده کند. درحالی‌که شایسته است در این حوزه فعالیت‌های بیشتری صورت گیرد.

سخن پایانی

کشور ایران از ظرفیت‌های بسیار بالایی در بخش معدن برخوردار است، و قابلیت آن را دارد که با توسعه فعالیت در این بخش بهره‌مندی خود را از مزایای اقتصادی معدن افزایش دهد.به گفته فعالان این بخش ازجمله راهکارهایی که برای جبران کمبود سرمایه در بخش معدن و صنایع معدنی می‌توان در نظر گرفت، عبارت است از: انتشار اوراق، عرضه اولیه، جذب مشارکت مردمی، جذب سرمایه‌ بانکی، تامین مالی خارجی، قراردادهای مشارکتی و تامین مالی پروژه‌ای. روشن است که با این ظرفیت مغفول مانده برای سرمایه‌گذاری در بخش معدن کشور باید هر چه سریع‌تر عزم خود را برای به فعلیت رساندن ظرفیت‌ها جزم کند و همزمان نسبت به شناساندن هرچه بیشتر ظرفیت‌ها به مردم اقدام کند.