لکنت زبان یک نوع اختلال گفتاری ارتباطی که مانع از صحبت کردن بصورت معمول خواهد شد. در لکنت زبان حرف اول کلمه با شدت یا با تکرار، توقف کامل کلمه یا حذف تلفظ کلمه می‌شود. لکنت زمانی اتفاق می‌افتد که ناروانی‌های کلامی در حجم زیاد و بیشتری از گفتار به وجود بیاید. مدت لکنت در گفتار فرد نیز می‌تواند از نیم ثانیه تا نیم دقیقه طول بکشد و اغلب در بیشتر موقعیت‌ها همراه با تنش عضلانی است. بارزترین علامت لکنت زبان همان مکث و وقفه‌ در گفتار است که همه ما به راحتی تشخیص می‌دهیم.

انواع لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان

عوامل مختلفی درباره علت بوجود آمدن لکنت وجود دارد. عوامل متعددی دخیل هستند اما  اختلالات در بروز لکنت می‌تواند تاثیر گذار باشد. در ادامه نگاهی به اختلافات تاثیر گذار بر لکنت زبان خواهیم داشت.

اختلال در کنترل حرکت بیان، لکنت زبان را تشدید می‌کند.  برخی شواهد نشان می‌دهند که اختلال در کنترل بیان مانند زمانبندی و ناهماهنگی حسی و حرکتی می‌تواند منجر به لکنت زبان شود. لکنت زبان به دنبال برخی اختلالات ژنتیکی نیز دیده می‌شود. همچنین شیوا و روان صحبت کردن به دنبال علل دیگری نیز می‌تواند دچار اختلال شود. سکته مغزی، آسیب‌های مغزی و سایر اختلالات مغزی می‌تواند موجب کندی در گفتار، مکث یا تکرار صداها شود.

به واسطه زمینه‌های احساسی و اضطرابی نیز صحبت کردن مختل خواهد شد. افرادی که لکنت زبان ندارند نیز ممکن است به دنبال فشارهای روحی و عصبی دچار لکنت زبان شوند. مشکلات گفتاری که پس از یک ضربه‌ی عاطفی ظاهر می‌شوند (لکنت روانی) غیر معمول هستند و مانند لکنت‌های رشدی نیستند.

لکنت ناگهانی معمولا در بزرگسالان بدنبال  یک تجربه نگران کننده و ناراحت کننده است. لکنت، که شامل اختلال در گفتار است، معمولاً در کودکان شایع‌تر است. لکنت زبان ناگهانی در بزرگسالان می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که برخی از آنها موقتی هستند. برخی از عوامل مثل استرس روانی یا اضطراب، عوامل عصبی عوارض جانبی دارو، تومورها یا ضایعات در مغز یا نواحی مربوط به گفتار، سوء مصرف مواد، عفونت یا التهابی که گلو، دهان یا ساختارهای درگیر در گفتار را تحت تاثیر قرار دهد.

تشخیص لکنت زبان در کودکان

پزشک و کارشناسان گفتار درمانگر با مشاهده و معاینه کودک تشخیص خواهند داد که کودک مبتلا به لکنت هست یا خیر؟ معمولا برای کودکانی که لکنت زبان دارند، ارزیابی‌ها و بررسی‌های متفاوتی انجام می‌شود. این ارزیابی ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد.

مشاهده الگوهای گفتاری غیرعادی در فرزندان توسط والدین یا مراقبان بهداشتی

گوش دادن به گفتار محاوره‌ای کودک و تجزیه و تحلیل ماهیت و شدت لکنت گفتار

ارزیابی مهارت‌های زبانی کودک مانند واژگان، دستور زبان و درک مطلب

پرسشنامه والدین و معلم

ارزیابی و مشاهده گفتار کودک در محیط‌های مختلف، مانند خانه، مدرسه یا در حین بازی

ارزیابی عوامل عاطفی مانند اضطراب و عزت نفس

استفاده از ابزارهای ارزیابی استاندارد برای اندازه‌گیری شدت لکنت و تأثیر آن بر زندگی کودک

لکنت زبان که بیش از شش ماه در کودکان ادامه یابد ممکن است نیاز به ارزیابی توسط آسیب شناس گفتار زبان داشته باشد.

عوارض لکنت زبان

لکنت می‌تواند موجب اشکال در ارتباط با دیگران، مضطرب بودن هنگام صحبت کردن، صحبت نکردن یا اجتناب از موقعیت‌هایی که نیاز به صحبت کردن دارد، فقدان موفقیت‌های شغلی، اجتماعی و تحصیلی، اعتماد به نفس پایین

روش‌ها و هزینه‌های درمان لکنت زبان

درمان لکنت زبان روش‌های متفاوتی دارد که در ادامه به این روش‌ها اشاره خواهیم کرد.

استفاده از روش‌های روان درمانی در مورد کودکانی که دچار کشمکش‌های عاطفی و اختلالات روانی عصبی هستند به کار می‌رود اما روش‌های روان‌درمانی برای کودکان در سن‌های پایین اغلب مفید نیست.

دارو درمانی نیز دیگر روش است. داروهای آرام‌بخش می‌تواند تا حدودی کودک را از اضطراب و هیجان های عاطفی دور کند و در نتیجه لکنت زبان او را کاهش دهد، اما برای تجویز دارو، سن و نظر پزشک کودک اهمیت فراوانی دارد.

رفتار درمانی هم درمان موثری است که یکی از علت‌های لکنت زبان کودک، رفتارهای ناسازگار و ناهنجار او است. به همین دلیل، در این روش سعی بر اصلاح رفتارها و به دنبال آن کاهش لکنت زبان در کودک است.

هزینه گفتار درمانی برا رفع لکنت زبان با توجه به تعرفه امسال (۱۴۰۲) هر جلسه ۴۵ دقیقه ای بین ۲۰۰ تا ۲۸۰ هزار تومان است اما مدت جلسات لازم برای رفع مشکل بستگی به تشخیص پزشک و کارشناس مربوطه دارد. ممکن است ۱۰ جلسه و یا کمتر تشخیص داده شود.