کارآفرینی یک مدل کسب‌وکار نوآورانه و به‌سرعت در حال توسعه است. بسیاری از مردم جهان، شکل‌گیری نخستین مدل استارت‌آپی و کارآفرینی را مربوط به سیلیکون‌ولی در ایالات‌متحده‌امریکا می‌دانند، اما پیش از تاسیس نهادهای استارت‌آپی فناورانه، بسیاری از افراد در طول تاریخ بودند که با ایجاد یک کسب‌وکار جدید، سیستم کارآفرینی در سطوح مختلف را آغاز کردند. بارزترین نمونه‌های موفق کارآفرینی را می‌توان برندهای مختلف جهانی در عرصه‌های متعدد که دهه‌ها از شکل‌گیری آنها می‌گذرد، عنوان کرد. پیشرفت‌های فناورانه در کنار تغییر و تحولات جدی اقتصادی به گسترش اکوسیستم کارآفرینی در سرتاسر جهان کمک کرده است. این توسعه تا جایی ادامه داشت که به‌تدریج کشورهای مختلف جهان یکی از شروط صدور ویزا یا شهروندی کشور خود به اتباع خارجی را سرمایه‌گذاری یا ایجاد کسب‌وکار در کشور مقصد معرفی کردند. این کشورها به مولفه‌های جذب سرمایه‌گذاران و کارآفرینان جهانی توجه داشته‌اند و با ایجاد بسترهای مناسب قانونی، بانکی و مالی، مسیر ورود کارآفرینان و سرمایه‌گذاران را تسهیل کردند، چرا که نگاه آنان به کارآفرینان به‌عنوان سرمایه‌های انسانی در دنیای تجارت و اقتصاد بوده و این رویکرد، باعث ایجاد بسیاری از فرصت‌های توسعه‌ای برای آنها شده است. صمت در این گزارش، به بررسی رویکرد کشورهای مختلف به ورود سرمایه و کارآفرینی پرداخته است.

بستر امن ترکیه برای کارآفرینی

شاید در ابتدا به‌نظر نرسد، اما ترکیه یکی از کشورهای پیشرو در حمایت از کارآفرینان منطقه است. ترکیه به‌عنوان یکی از کشورهای منطقه که بیشترین نزدیکی و مراودات اقتصادی را با ایران دارد، رویکردهای تخصصی و مثبتی را نسبت به پذیرش سرمایه‌ها و کارآفرینان در کشور خود ایجاد کرده است. همین مسئله هم سبب شده بخش زیادی از سرمایه‌های کشورهای منطقه به این کشور سرریز شود. یکی از شعارهای مهم ترکیه برای جذب سرمایه‌گذاران و افرادی که قصد ایجاد شغل در کشور دوم را دارند، اعطای امتیاز شهروندی یا صدور ویزای موقت برای کارآفرینان است، حتی این کشور برای کارآفرینان شرایط تامین مالی و وام‌های بانکی کم‌بهره و شرایطی ویژه را برای سرمایه‌گذاری اولیه برای طرح‌های تضمین‌شده مدنظر قرار داده است. به‌طورکلی استارت‌آپ‌ها جایگاه مهمی در اکوسیستم کارآفرینی در حال توسعه در ترکیه دارند. براساس گزارش «شاخص جهانی اکوسیستم استارت‌آپی ۲۰۲۱» که توسط مرکز تحقیقاتی اکوسیستم استارت‌آپی جهانی استارت‌آپ‌بلینک منتشر شده، ترکیه در بین ۱۰۰ کشور دارای بهترین اکوسیستم استارت‌آپی، رتبه ۴۴ را به خود اختصاص داده است. در ۳ ماه نخست سال میلادی ۲۰۲۱، ۶۱ کسب‌وکار نوپا از دولت کشور ترکیه برای نخستین دوره سرمایه‌گذاری خود ۵۰۹ میلیون دلار دریافت کردند، بنابراین باوجود تورم فزاینده در کشور ترکیه و وسعت کم این کشور نسبت به جمعیت حدود ۸۰ میلیونی آن، دولتمردان این کشور همچنان فضای ورود سرمایه‌های مالی و انسانی و همچنین رشد کسب‌وکارهای داخلی را باز نگه داشته‌اند.

تفاوت سرمایه‌گذاری و کارآفرینی

همان‌طور که پیش‌تر عنوان شد، سرمایه‌گذاری در ترکیه یکی از شیوه‌های رایج و قطعی دریافت شهروندی در این کشور است، اما سرمایه‌گذاری وجهه‌های گوناگون دارد؛ سرمایه‌گذاری تنها به‌معنای شراکت با شرکت‌ها و سهیم شدن در کسب‌وکارهای بومی نیست. یکی از شیوه‌های رایج و مهم سرمایه‌گذاری، خرید ملک است. افراد با خرید ملک در ترکیه می‌توانند ویزای موقت قابل‌تمدید ۳ تا ۵ ساله یا شهروندی دائم این کشور را اخذ کنند. تفاوت در این موضوع بر سر میزان سرمایه واردشده در خرید ملک است. به‌عبارتی، افراد تنها با خرید ملک با ارزش بالای ۲۵۰ هزار دلار می‌توانند شهروند دائم ترکیه شوند. برای دریافت اقامت نیز محدودیتی وجود ندارد و با هر مبلغی افراد می‌توانند اقدام به خرید ملک و دریافت اقامت کنند. از آنجایی که بازار ملک و ساختمان در ترکیه، اقتصادی قوی و پرتقاضا را تشکیل می‌دهد، از این‌رو دولت نگاهی ویژه به این بخش دارد، اما همواره این کشور نگاهی حمایتی به کارآفرینان دارد و اشتغالزایی را یکی از ارکان توسعه اقتصادی می‌داند.

آغوش باز امارات به روی کارآفرینان

کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس که تا دهه‌های قبل رنگ‌ و بویی از توسعه و سرمایه‌داری را ندیده بودند، در دهه اخیر تکامل‌های جدی را در بدنه اقتصادی خود تجربه کردند. امارات‌متحده‌عربی یکی از این کشورها است که ضمن نگه ‌داشتن ارزش واحد پول ملی خود در نوسانات اقتصادی جهانی، از سال‌ها قبل در کشور خود را برای ورود سرمایه‌گذاران و کارآفرینان باز کرد. امارات‌متحده‌عربی یک پادشاهی انتخابی از همبستگی ۷امارت است که شامل ابوظبی (پایتخت)، عجمان، دوبی، فجیره، رأس‌الخیمه، شارجه و ام‌القیوین می‌شود. تشکیل‌دهندگان این پادشاهی بر این باور هستند که گستردگی فرصت‌ها در امارات زیاد است و کارآفرینان می‌توانند کسب‌وکار خود را از ابوظبی به کل خاورمیانه و جهان گسترش دهند. به گزارش immigrantinvest.com، اخذ ویزای اقامت موقت در امارات‌متحده‌عربی بسیار ساده‌تر از گرفتن شهروندی این کشور است. در سال ۲۰۱۹، شیخ محمد یک سیستم ویزای «کارت طلایی» ایجاد کرد که امکان اقامت ۱۰ساله را ارائه می‌دهد. این ویزای طلایی به دروازه‌ای برای راه‌اندازی کسب‌وکار در دوبی برای بسیاری از افراد تبدیل شده است، چرا که تا پیش از این، کارآفرینان می‌توانستند ویزای موقت ۵ ساله این کشور را اخذ کنند، اما امارات فرصتی را فراهم کرده تا سرمایه‌گذاران و افرادی که خواهان ایجاد کسب‌وکار در این کشور هستند، بتوانند از مزیت و فرصت اقامت ۱۰ ساله این مجموعه امارت بهره‌مند شوند. دارا بودن شهروندی یا حتی ویزای کشور امارات، مزایای اقتصادی ـ اعتباری بین‌المللی دارد. این عامل در کنار امن بودن بسترهای سرمایه‌گذاری در امارات‌متحده‌عربی باعث شده تا این کشور تبدیل به یک کشور بالقوه برای ورود کارآفرینان شود.

کانادا، سرزمین امن ایده‌پردازان

اگر بخواهیم فراتر از کشورهای منطقه را بررسی کنیم، نمی‌توانیم کشور کانادا را از قلم بیندازیم. کانادا همواره به‌عنوان یکی از کشورهای امن برای سرمایه‌گذاران و کارآفرینان شناخته شده و فرصت‌های ایجاد کسب‌وکاری که این کشور در اختیار افراد خارجی و حتی مردم بومی خود قرار می‌دهد، مثال‌زدنی است. به‌گزارش canstartco.com، دولت فدرال کانادا اعلام کرد که در سال ۲۰۲۱، ۴۴.۵ میلیون دلار برای کمک به کارآفرینان و مشاغل کوچک سرمایه‌گذاری کرده است. مزایای بی‌شماری مانند انواع کمک‌های مالی و وام‌های ارائه‌شده توسط دولت کانادا برای کمک به کارآفرینان در این کشور وجود داشته و این موارد کانادا را تبدیل به یکی از کارآفرین‌پذیرترین کشورهای جهان کرده است. دولت کانادا اکنون بیش از صدها مزیت برای راه‌اندازی استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا در کانادا ارائه می‌دهد. این کشور حتی به افرادی که تنها ایده‌ای منحصر به فرد داشته و علاقه به کارآفرینی دارند، بسترها و منابع مالی اختصاص می‌دهد. این شیوه برخورد کانادا تنها محصور به بومیان این کشور نیست و اتباع خارجی نیز می‌توانند از مزیت‌های قانونی و نگاه توسعه‌ای دولتمردان کانادا به کسب‌وکارهای نوپا بهره‌مند شوند. به‌عنوان مثال، یکی از راهکارهایی که افراد می‌توانند به‌راحتی اقامت موقت کانادا را اخذ کنند، ارائه طرح ایده برای تاسیس کسب‌وکاری جدید در این کشور است. کارآفرینان با ورود سرمایه‌ای اندک، یک الی ۲ سال زمان برای اجرایی کردن ایده‌های خود دارند و پس از آن اگر به هر دلیلی نتوانند طرح اولیه خود را به‌ثمر برسانند، اجازه تغییر شغل خواهند داشت. به‌عبارت دیگر، کانادا هیچ‌وقت عرصه کارآفرینی را برای افراد محدود نمی‌کند.

برنامه‌های حمایت‌های مالی دولت از کارآفرینان

برای یک کارآفرین، الهام‌بخش‌ترین چیز روی زمین در هنگام راه‌اندازی یک استارت‌آپ جدید، دریافت بودجه برای شروع طرح روی کاغذ است. دولت کانادا کارآفرینان را در این جریان تنها نگذاشته و تامین منابع مالی را تنها محصور به حضور سرمایه‌گذاران بخش خصوصی نکرده است. دولت کانادا اکنون بیش از صدها مزیت برای راه‌اندازی استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای جدید در کانادا ارائه می‌دهد.از جمله این برنامه‌ها می‌توان به برنامه کمک به نوآوری (IAP) که توسط دولت فدرال تحت برنامه کمک تحقیقات صنعتی (IRAP) ارائه می‌شود، اشاره کرد. این برنامه برای شرکت‌های کوچک و متوسط و مشاغلی است که به‌دنبال نوآوری مبتنی بر فناوری هستند. IAP یارانه دستمزد را به کارفرمایان واجد شرایط تا ۱۲ هفته ارائه می‌دهد.علاوه‌ بر آن، صندوق توسعه کارآفرینی و تجارت (EBD) به کارآفرینان جدید با ایده‌های نوآورانه و جدید برای استارت‌آپ‌ها، کسب‌وکارها و نهادهای تجاری برای گسترش کسب‌وکار خود در کانادا، حمایت مالی ارائه می‌کند.