امروز در حوزه فرهنگ ترافیک، مشکلات به خلأ قانونی برمی‌گردد، نه فرهنگ صاحبان خودرو. مشکل به نگرش‌های نادرستی که در شهرداری‌های کشور وجود دارد، برمی‌گردد.

در حوزه حل ترافیک، مسئله ارتباطی به بودجه هم ندارد و مدیران شهری باید نگرش خود را تغییر دهند. یکی از مشکلاتی که شهرهای کشور دارند، موضوع گسترش معابر و بزرگراه‌ها و ساخت‌وساز اتوبان‌ها هستند. این در حالی است که کنار آن توجهی به حمل‌ونقل عمومی نمی‌شود. این نگرش امروز در جهان مردود است. بیش از ۳ دهه است نگرش مربوط به گسترش بزرگراه‌ها و معابر تغییر کرده، در حال‌حاضر کارشناسان حوزه شهری کشورهای صنعتی معتقدند تنها امری که مشکل تردد افراد و شهروندان را می‌تواند حل کند، این است که حمل‌ونقل عمومی توسعه پیدا کند. بهبود ناوگان حمل‌ونقل عمومی منجر به افزایش کیفی و کمی این حوزه شده و مسئله ترافیک را رفع می‌کند. اگر توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی در کنار گسترش بزرگراه‌ها رخ دهد، به‌طور خودکار فرهنگ ترافیک بین شهروندان جا می‌افتد. تحقق این مسئله فقط برای شهروندان ایرانی نبوده و هر کشوری روی حوزه توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی فعالیت داشته باشد، بهترین فرهنگ ترافیک را در آنجا شاهد خواهیم بود. با گسترش معابر، تمایل افراد به استفاده از خودرو شخصی بیشتر می‌شود، توسعه بزرگراه‌ها محرک استفاده از وسایل حمل‌ونقل شخصی خواهد بود؛ این مسئله مختص ایران نبوده و در تمام کشورها صادق بوده و تجربه شده است. هر معبری که سبب شود تعداد بیشتری خودرو تردد داشته باشد، زمینه‌ساز افزایش حجم ترافیک در سطح شهرها می‌شود. حدود ۴ دهه قبل در کشورهای صنعتی تجربه شد که هر چه خیابان‌ها، زیرگذرها و... افزایش پیدا کند به همان نسبت حجم ترافیک بیشتر می‌شود. از سوی دیگر هم حجم ترافیک ثابت نبوده و گسترش پیدا می‌کند، زیرا انگیزه برای استفاده از خودرو شخصی افزایش پیدا کرده است. به هر حال استفاده از خودرو شخصی راحت‌تر بوده و برای صاحب آن آسایش بیشتری به همراه آورد. افزایش امکانات و آپشن‌های خودروها در سطح جهان منجر به افزایش رفاه خودروهای شخصی شده و به‌نوعی رقیب خودروهای ناوگان حمل‌ونقل عمومی شده است.

در کشورهای صنعتی به این نتیجه رسیده‌اند که توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی بهترین راهکار برای رفع معضل ترافیکی شهرهاست. در این راستا، نیاز نیست معابر (محل عبورومرور خودرو) توسعه پیدا کند. این امر مهم در مدیریت شهری کشور ما برعکس در حال انجام است. همچنین شهرداری‌ها بودجه کافی در اختیار دارند اما به‌جای صرف آن برای ارتقای خودروهای ناوگان حمل‌ونقل عمومی برای ساخت‌وساز بزرگراه‌ها هزینه می‌کنند. هرچند بودجه دارند، اما اشکال نگرشی در حوزه شهری سبب شده همچنان معضل ترافیک کلانشهرهایی مانند تهران ادامه داشته باشد.

مدیران شهری در کشورهای دیگر به‌دنبال راه‌اندازی فرهنگ استفاده از دوچرخه و تعبیه مسیرهایی جذب برای افراد استفاده‌کننده از این وسیله حمل‌ونقل پاک هستند. ساخت پیاده‌روهای وسیع و ایمن از دیگر کارهایی است که در این کشورها انجام‌شده است. این امر علاقه و اشتیاق شهروندان را برای پیاده‌روی در فاصله‌های کوتاه و استفاده از دوچرخه به‌جای خودرو شخصی زیاد می‌کند. برای رفع مشکل ترافیک باید افراد با آسان‌ترین روش جابه‌جا شوند. این در حالی است که کشورهای موفق تعداد خودروهای بیشتری نسبت به ما دارند. براساس آمار تعداد خودروهای شخصی این کشورها، بار ترافیکی آنها از ما باید بیشتر باشد اما به‌دلیل اینکه روی شبکه حمل‌ونقل عمومی خوب عمل کرده‌اند، معضل ترافیک ندارند. بنابراین در کشورهای صنعتی اگر مردم عجله داشته باشند، برخلاف کشور ما به‌جای خودرو شخصی از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کنند، چون می‌دانند به‌لحاظ زمانی، زمان بیشتری در اختیار دارند.

در برخی سفرهای کاری، هنگامی‌که در ترافیک شهری مانند پکن در حال از دست دادن زمان بودم، پیشنهاد شد از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده کنم. یعنی در کشورهایی هم که بار ترافیک خودرویی بالایی دارند، به‌دلیل توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی، استفاده از اتوبوس و مترو زمان را برای تردد کوتاه می‌کند.

رسانه‌ها باید کمک کنند تا بودجه حوزه شهری در توسعه حمل‌ونقل عمومی هزینه شود. تجربه کشورهای موفق باید انعکاس داده شده و از این کشورها الگوگیری شود. اگر امروز از افراد پرسش شود چرا از خودروهای شخصی برای تردد از منزل تا محل کار استفاده می‌کنند پاسخ می‌دهند زمان تردد وسایط نقلیه عمومی مشخص نیست و زمان‌بندی ندارند؛ بنابراین نمی‌توان اظهار کرد کسانی که از خودرو شخصی برای رفت‌وآمد خود استفاده می‌کند، از فرهنگ شهری پایین‌تری برخوردار است. مدیریت زمانی به او این پیشنهاد را می‌دهد و طبیعی است. خیابان‌ها و بزرگراه‌ها به‌گونه‌ای ساخته شده که اگر مردم از خودروهای شخصی استفاده کنند، راحت‌تر هستند. نمی‌توان از شهروندان ایراد گرفت که چرا سوار خودروهای عمومی نمی‌شوند.

تغییر نگرش در مدیریت شهری ضروری است و باید بودجه‌ای که شهرداری‌ها در اختیار دارند برای گسترش و توسعه شبکه و ناوگان حمل‌ونقل عمومی هزینه کنند.