راهکاری برای جلوگیری از وقفه در تولید صنعتی در ایران

چند سالی است مشکل قطعی گاز در واحدهای تولیدی وجود دارد، چراکه سرمایه‌گذاری در دهه گذشته برای توسعه شبکه گاز صورت نگرفته است. یکی از راهکارهای رفع این مشکل، سرمایه‌گذاری صنایع در زیرساخت‌های ذخیره‌سازی گاز است. این راهکار مزایای اقتصادی متعددی از جمله تامین گاز قابل‌اعتماد و مستمر برای صنایع، ایجاد شغل و توسعه اقتصادی محلی را به همراه دارد. علاوه بر این، چنین سرمایه‌گذاری‌هایی خطر زیان‌های اقتصادی ناشی از کمبود گاز را کاهش می‌دهد و صنایع را قادر می‌سازد گاز اضافی را برای دوره‌هایی با تقاضای بالا ذخیره کنند. همکاری صنعت و دولت در تحقق این مزایا حیاتی است، زیرا دولت مشوق‌ها و حمایت‌هایی را برای تشویق پروژه‌های ذخیره‌سازی تحت رهبری صنعت ارائه کرده است. براساس برآوردها، اختلالات گازی در ایران می‌تواند تا ۱۲ میلیارد دلار هزینه داشته باشد. این اختلالات می‌تواند منجر به توقف تولید در صنایع و در نتیجه بیکاری و کاهش رشد اقتصادی شود. برای جلوگیری از چنین اختلالاتی و تضمین عرضه مداوم گاز، سرمایه‌گذاری صنایع در مخازن ذخیره گاز ضروری است. ذخیره‌سازی گاز با تامین مالی صنایع، راه‌حلی حیاتی برای تضمین خودکفایی گاز و جلوگیری از وقفه در تولید صنعتی در ایران است. تلاش‌های دولت برای تشویق صنایع به سرمایه‌گذاری در مخازن ذخیره‌سازی گاز، تعهد آن را به ارتقای ثبات و رشد اقتصادی نشان می‌دهد. صمت در این گزارش به بررسی اهمیت این موضوع و رفع مشکل ناترازی گازی صنایع با کمک سرمایه‌گذاری خود صنایع پرداخته که در ادامه خواهید خواند.

اثرات کمبود گاز بر اقتصاد

کمبود گاز می‌تواند اثرات منفی مختلفی بر بخش داخلی و کل اقتصاد ایران داشته باشد. تامین ناکافی گاز در زمستان می‌تواند منجر به گرمایش ناکافی در خانه‌ها شود و ناراحتی و خطرات بالقوه سلامتی برای خانوارها، به‌ویژه جمعیت‌های آسیب‌پذیر مانند سالمندان و کودکان را به‌دنبال داشته باشد. صنایع و نیروگاه‌هایی که به گاز متکی هستند نیز ممکن است دچار اختلال شوند که بر بهره‌وری و بازده اقتصادی تأثیر می‌گذارد.یارانه‌های انرژی از دیرباز بخشی جدایی‌ناپذیر از بخش داخلی ایران بوده که هدف آن تضمین دسترسی به انرژی به‌صرفه برای خانوارهاست. با این حال، نظام فعلی یارانه پیامدهای ناخواسته‌ای از جمله الگوهای مصرف بی‌رویه و استفاده ناکارآمد از منابع را به همراه دارد. اجرای تعرفه‌های پلکانی می‌تواند با همسو کردن قیمت‌ها با سطح مصرف و تشویق مصرف مسئولانه‌تر انرژی، به رفع این مسائل کمک کند. علاوه بر توجه به الگوهای مصرف، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی کارآمد در بخش گرمایش خانگی ضروری است. این شامل ترویج استفاده از وسایل کارآمد انرژی مانند بخاری‌های با راندمان بالا و ساختمان‌های عایق شده است که می‌تواند مصرف گاز را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهد. مشوق‌ها و یارانه‌های دولتی برای فناوری‌های کارآمد انرژی می‌تواند خانوارها را تشویق کند تا سیستم‌های گرمایشی خود را ارتقا دهند و آن را به‌صرفه‌تر و سازگار با محیط‌زیست کنند. همه این موارد مرتبط با اقدامات طرف تقاضا بوده و البته برای طرف عرضه نیز راهکارهای متنوعی وجود دارد. نخستین، مهم‌ترین و شاید کلیدی‌ترین راهکار هر دو طرف عرضه و تقاضا در بحث مربوط به ناترازی مقطعی گاز ایران، توجه به ذخیره‌سازی گاز است. در این بین، صنایع با توجه به نیاز مبرم خود و همچنین منابع در دسترس خود مهم‌ترین ذخیره‌کنندگان گاز هستند. در دولت سیزدهم، ذخیره‌سازی گاز با تامین مالی صنایع و مشوق‌های دولتی برای توسعه زیرساخت‌های ذخیره‌سازی صنعتی کشور تقویت شده و این موضوع مزیت‌های زیادی برای اقتصاد کشور دارد.

تامین امنیت انرژی کشور و بخش مولد اقتصاد

زیرساخت ذخیره‌سازی گاز با ایجاد یک بافر در برابر اختلالات در عرضه گاز، امنیت انرژی را افزایش می‌دهد. این رویکرد به صنایع اجازه می‌دهد عملیات تولید صنعتی خود را در دوره‌های تقاضای بالا یا وقفه‌های غیرمنتظره عرضه گاز حفظ کنند. با سرمایه‌گذاری در مخازن ذخیره‌سازی، صنایع می‌توانند آسیب‌پذیری خود را در برابر عوامل خارجی مانند تنش‌های ژئوپلتیکی، بلایای طبیعی یا محدودیت‌های حمل‌ونقل که ممکن است بر دسترسی به گاز تأثیر بگذارد، کاهش دهند. این امنیت انرژی به ثبات و انعطاف‌پذیری بخش‌های صنعتی و اقتصاد کلی کمک می‌کند. ذخیره‌سازی گاز به‌ویژه در مناطقی که نوسانات فصلی قابل‌توجهی در تقاضای گاز وجود دارد، اهمیت دارد. به‌عنوان مثال در آب‌وهوای سردتر، تقاضا برای گاز در طول ماه‌های زمستان برای اهداف گرمایشی افزایش می‌یابد. با ذخیره گاز اضافی در دوره‌های تقاضای کم، صنایع می‌توانند عرضه بدون وقفه را در زمانی که تقاضا به اوج می‌رسد، تضمین کنند. این امر از افزایش قیمت، کمبود گاز و اختلالات احتمالی در تولید صنعتی جلوگیری و ثبات را هم برای صنایع و هم برای مصرف‌کنندگان فراهم می‌کند.

افزایش رقابت‌پذیری صنعتی ایران و انعطاف‌پذیری در تامین گاز صنایع

ذخیره‌سازی گاز به صنایع این امکان را می‌دهد که از شرایط مطلوب بازار با خرید گاز در زمانی که قیمت‌ها پایین است و ذخیره آن برای استفاده در آینده استفاده کنند. این انعطاف‌پذیری در تدارکات به صنایع اجازه می‌دهد تا هزینه‌های انرژی خود را بهینه کرده و نوسانات نرخ در بازار گاز را کاهش دهند. با تضمین گاز با قیمت‌های پایین‌تر و اجتناب از خرید در دوره‌های تقاضای بالا، صنایع می‌توانند رقابت‌پذیری هزینه خود را بهبود بخشند و به‌طور بالقوه این پس‌انداز را به مصرف‌کنندگان منتقل کنند.صنایعی که به منابع گاز قابل‌اعتماد و به‌صرفه دسترسی دارند، هم در داخل و هم در سطح بین‌المللی، رقابتی‌تر هستند. با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های ذخیره‌سازی گاز، صنایع می‌توانند تامین مداوم گاز را تضمین کنند که یک ورودی ضروری برای فرآیندهای مختلف تولید است. این ثبات صنایع را قادر می‌سازد برنامه‌های تولید را برآورده کنند، سفارش‌ها را انجام دهند و کیفیت محصول را ثابت نگه دارند. در نتیجه، صنایع بهتر می‌توانند در بازار جهانی رقابت کرده، سرمایه‌گذاری را جذب و به رشد اقتصادی کمک کنند. ذخیره‌سازی گاز حتی از نظر محیط زیستی نیز برای کشور اهمیت دارد و موجب خواهد شد کمتر از مازوت استفاده کنیم. ذخیره گاز اضافی در دوره‌های تقاضای کم، نیاز به سوخت‌های سنگین و مایع را کاهش می‌دهد که مواد سوختی مضری برای محیط‌زیست هستند.

نقش دولت در تشویق سرمایه‌گذاری‌های ذخیره‌سازی گاز شامل ایجاد چارچوب سیاست حمایتی و محیط نظارتی است. این همکاری بین دولت و صنایع به اشتراک‌گذاری دانش، انتقال فناوری و بهترین شیوه‌ها در توسعه زیرساخت‌های ذخیره‌سازی را تشویق می‌کند. با همکاری یکدیگر، بخش‌های دولتی و خصوصی می‌توانند از نقاط قوت و منابع خود برای دستیابی به اهداف مشترک مانند امنیت انرژی، رشد اقتصادی و توسعه پایدار استفاده کنند.براساس برآوردها، اختلالات گازی در ایران می‌تواند تا ۱۲ میلیارد دلار هزینه داشته باشد. این اختلالات می‌تواند منجر به توقف تولید در صنایع و در نتیجه بیکاری و کاهش رشد اقتصادی شود. برای جلوگیری از چنین اختلالاتی و تضمین عرضه مداوم گاز، سرمایه‌گذاری صنایع در مخازن ذخیره گاز ضروری است.دولت ایران برای تشویق صنایع به سرمایه‌گذاری در مخازن ذخیره گاز، مشوق‌هایی را در نظر گرفته است. این مشوق‌ها می‌تواند شامل حمایت‌های مالی، معافیت‌های مالیاتی و سایر مزایا برای ایجاد انگیزه در صنایع برای توسعه زیرساخت‌های ذخیره‌سازی صنعتی کشور باشد. هدف دولت با ارائه این مشوق‌ها ارتقای خودکفایی گاز و جلوگیری از وقفه در تولید صنعتی است. دولت با اجرای پروژه‌های ذخیره‌سازی و تشویق صنایع به ایجاد مخازن ذخیره‌سازی خود، بهینه‌سازی مصرف گاز و جبران عدم‌تعادل گاز در فصول سرد سال را هدف قرار داده است. پروژه‌های ذخیره‌سازی گاز، نه‌تنها مزایای اقتصادی را به همراه دارد، بلکه فرصت‌های شغلی ایجاد و رشد اقتصادی را تحریک می‌کند. ساخت و نگهداری مخازن ذخیره گاز نیازمند نیروی کار ماهر و سرمایه‌گذاری است که می‌تواند به توسعه کلی بخش صنعتی کشور کمک کند. علاوه بر این، مخازن ذخیره گاز نیز می‌توانند به‌عنوان یک ذخیره استراتژیک عمل کنند و امنیت انرژی را برای کشور تضمین کنند. در مواقع بی‌ثباتی ژئوپلتیکی یا اختلال در عرضه گاز، داشتن ذخایر گاز می‌تواند به کاهش تاثیر بر صنایع و تضمین تامین انرژی پایدار کمک کند. تمرکز دولت سیزدهم بر ذخیره‌سازی گاز نشان‌دهنده اهمیت این زیرساخت برای ثبات و رشد اقتصادی کشور است. با ترویج توسعه مخازن ذخیره گاز، دولت رویکردی فعال برای مقابله با چالش‌های ناشی از عدم‌تعادل گاز در فصول سردتر اتخاذ می‌کند. این نه‌تنها به نفع صنایع است، بلکه به توسعه کلی بخش انرژی کشور نیز کمک می‌کند.

رشد تولید با ذخیره‌سازی گاز در صنایع

رحمت‌الله نوروزی در گفت‌وگو با صمت با اشاره به مبحث تمرکز بر ذخیره‌سازی انرژی گاز در مخازن جهت جلوگیری از مشکلات صنایع در فصول سرد سال، گفت: تمرکز بر ذخیره‌سازی انرژی گاز در مخازن برای صنایع از ضروریات مهم به‌شمار می‌رود و می‌تواند مشکلات صنایع در فصول سرد سال را کاهش دهد.

این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه رهبری چندین سال است موضوع حمایت از تولید و اشتغال را مطرح می‌کنند، بیان کرد: متاسفانه بیشترین مشکلات فعلی ما مربوط به اشتغال و تولید است که باید این موانع برطرف شود.

نوروزی تصریح کرد: برای اینکه بخواهیم صنعت قوت بگیرد باید مشکلات فنی صنعت را برطرف کنیم و یکی از این موارد، مشکلات صنعت در حوزه انرژی است که اگر این مشکلات برطرف شود، صنعت رونق گرفته و با ظرفیت بالایی فعالیت خواهد کرد.

این نماینده مجلس با بیان اینکه ایجاد مخازن برای ذخیره‌سازی گاز در صنایع یکی از اقدامات در زمینه رشد تولید قلمداد می‌شود، بیان کرد: حتما باید صنایع پیرو سیاست‌گذاری‌هایی که دولت در این بخش داشته پای‌کار آمده و اقدامات لازم را مدنظر قرار دهد.

نماینده مردم علی‌آباد کتول در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: کارفرمایان صنایع بزرگ باید پای کار آمده و در این بخش با دولت همکاری لازم را داشته باشند.

 این همکاری باعث می‌شود صنایع بزرگ در فصول سرد سال بدون گاز نمانند و سودآوری بیشتری داشته باشند، چراکه ذخیره‌سازی مهم‌ترین و کلیدی‌ترین راهکار حل ناترازی مقطعی گاز در صنایع است.

ذخیره‌سازی گاز توسط صنایع، نویدبخش رفع مشکلات

عادل نجف‌زاده، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه موضوع ذخیره‌سازی منابع گازی در دنیا به شکل‌های LNGو LPG بسیار رایج است به صمت گفت: این قبیل اقدامات دولت نویدبخش این است که ما امسال مشکلی در تامین گاز نخواهیم داشت. نجف زاده با اشاره به مبحث تمرکز بر ذخیره‌سازی انرژی گاز در مخازن جهت جلوگیری از مشکلات صنایع در فصول سرد سال، گفت: تلاش‌های وزیر نفت و همچنین سایر ارکان دولت در موضوع کمک به صنایع جهت تامین انرژی جای تقدیر و تشکر دارد.

عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه کشور ما یکی از ذخیره‌دارترین کشورهای جهان در حوزه گازی است، تاکید کرد: به واقع دولت در تلاش است به‌ویژه در میادین مشترک، توفیقاتی زیادی را برای کشور کسب کند تا حق طبیعی مردم و نظام را به‌دست بیاورد. عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه کشور ما یک کشور صنعتی بوده و صنایع مادر و صنایع دانش‌بنیان بسیار قدرتمندی در کشور فعال هستند، بیان کرد: اگر بخواهیم در روند توسعه ملی کشور حرکت خوبی از خود به جای بگذاریم، قاعدتا نباید در تامین انرژی تولید، یک ثانیه و یک دقیقه عقب بمانیم چراکه رقابت‌های منطقه‌ای، بسیار بالاست.این نماینده مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: موضوع ذخیره‌سازی منابع گازی در دنیا به شکل‌های LNGو LPG بسیار رایج است.

البته وزیر نفت پیش‌ازاین در حوزه گازی فعال بودند و این اقدامات نویدبخش این است که ما امسال مشکلی در تامین گاز نداشته باشیم، به‌شرط اینکه صنایع به این موضوع ورود کنند.

این نماینده مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: در حال‌حاضر کارخانه سیمان خوی، ۳۰ میلیون مترمکعب گاز را ذخیره‌سازی کرده و از پیش‌پرداخت‌های خود را انجام داده است انصافا دولت نگاه بسیار خوبی به این موضوع داشته و اجازه می‌دهد که به صورت اعتباری هم خرید کنند و این یکی از روش‌های مناسبی است که باید مدنظر قرار گیرد.

سخن پایانی

بنابراین گزارش، ذخیره‌سازی گاز با تامین مالی صنایع، راه‌حلی حیاتی برای تضمین خودکفایی گاز و جلوگیری از وقفه در تولید صنعتی در ایران است. تلاش‌های دولت برای تشویق صنایع به سرمایه‌گذاری در مخازن ذخیره‌سازی گاز، تعهد آن را به ارتقای ثبات و رشد اقتصادی نشان می‌دهد. با ایجاد گاز قابل اطمینان و مستمر، صنایع می‌توانند از اختلالات و تلفات جلوگیری کرده و در عین حال به توسعه کلی بخش صنعتی کشور نیز کمک کنند. پروژه‌های ذخیره‌سازی گاز مزایای اقتصادی، فرصت‌های شغلی و امنیت انرژی را فراهم کرده و آنها را به یکی از اجزای حیاتی زیرساخت‌های ذخیره‌سازی صنعتی ایران تبدیل می‌کنند.

 ذخیره‌سازی گاز با تامین مالی صنایع و مشوق‌های دولتی برای توسعه زیرساخت‌های ذخیره‌سازی صنعتی کشور، یک رویکرد راهبردی برای تضمین امنیت انرژی، افزایش رقابت‌پذیری و ارتقای رشد اقتصادی است. علاوه بر این، همکاری بین دولت و صنایع باعث تقویت نوآوری، اشتراک دانش و توسعه پایدار می‌شود. کشورها با پذیرفتن ذخیره‌سازی گاز و تشویق به مشارکت در صنعت، می‌توانند زیرساخت‌های انرژی خود را تقویت کنند، وابستگی به منابع خارجی را کاهش دهند و محیط تجاری مطلوبی برای رشد صنعتی ایجاد کنند.