مرغ اصلی‌ترین پروتئین مصرفی مردم است و نرخ آن همواره به‌عنوان یک شاخص اقتصادی در کشور مورد توجه بوده است.
شیوع ویروس کرونا، مصرف گوشت مرغ را در کشور به‌میزان قابل‌توجهی کاهش داده است. کاهش تقاضا باعث افت نرخ این کالا شده و در حالی که نرخ مصوب هر کیلوگرم گوشت مرغ در خرده‌فروشی‌ها ۱۲ هزار و ۹۵۰ تومان تعیین شده، امروز این کالا با قیمتی پایین‌تر از نرخ مصوب عرضه می‌شود که این مسئله ضرر و زیان زیادی را متوجه مرغداران کرده است. به‌گفته فعالان این بازار حمایت از مرغداران در شرایط فعلی یک ضرورت است. مسئولان وزارت جهاد کشاورزی نیز می‌گویند تمهیداتی اندیشیده شده تا با پرداخت کمک‌های بلاعوض و همچنین استمهال وام‌های مرغداران، بخشی از ضرر و زیان این تولیدکنندگان جبران شود. باتوجه به اینکه فرآیند پرورش مرغ یک بازه ۴۵ تا ۵۰ روزه است اگر مرغداران به استمرار تولید تشویق نشوند، به‌طور قطع در ماه‌های آینده با مشکل تامین این کمحصول مواجه خواهیم شد. صمت شرایط کار و بازار این صنف را بررسی می‌کند.
بازار کشش ندارد
محمد یوسفی، رئیس انجمن مرغ گوشتی: درحال‌حاضر کمبود خاصی در زمینه ذخیره مرغ گوشتی وجود ندارد. کاهش نرخ مرغ به حداکثر رسیده است. مشکل اینجاست که بازار حتی کشش قیمتی که توسط ستاد تنظیم بازار مشخص شده را ندارد. سال گذشته ستاد تنظیم بازار نرخ هر کیلوگرم مرغ را حدود ۱۳ هزار تومان تعیین کرد که ما از این نرخ به‌شدت ناراضی بودیم.
نرخ مرغ در دهه نخست فروردین به کیلویی ۸ هزار تومان هم رسید. نرخ گوشت قرمز به بالاترین مقدار خود رسیده اما پایین بودن نرخ مرغ باعث شده تقاضا برای آن بیشتر باشد و دهک‌های پایین و اقشار متوسط و ضعیف جامعه به آن رو آورده‌اند. از طرف دیگر، به‌دنبال شیوع کرونا، خیلی از مصرف‌کنندگان دیگر خریدی انجام نمی‌دهند. رستوران‌ها و تالارها و مصرف‌کنندگان بزرگ از فهرست مشتریان خارج شدند. شرکت پشتیبانی مازاد تولیدی پرورش‌دهندگان را خریداری می‌کند که تا حدی به بازار رونق دهد اما متاسفانه این اقدام هم تاثیر چندانی ندارد.
مازاد مرغ به قدری زیاد است که خریدهای شرکت پشتیبانی امور دام هم پاسخگو نیست و نرخ مرغ به حدی که باید، نمی‌رسد.
قیمت ۱۳ هزار تومان برای هر کیلوگرم مرغ، زمانی مناسب است که دولت همه نهاده‌های موردنیاز را تامین کند اما مرغداران بخش زیادی از نهاده‌ها را از بازار آزاد تامین می‌کنند.
کمبود نهاده به ذرت محدود نمی‌شود و در زمینه کنجاله سویا و اقلام دیگر هم با مشکلات زیادی مواجه هستیم. به این ترتیب نرخ تمام‌شده مرغ به حدی بالا می‌رود که دیگر پرورش آن چندان به‌صرفه نیست.
تولید به حدی زیاد است که افزایش نرخ نخواهیم داشت. حتی در صورت افزایش نسبی قیمت، دولت مرغی که ذخیره کرده را وارد بازار می‌کند.
مباشرت تشکل‌ها برای خرید
حبیب اسدالله‌نژاد، نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران: تجربه نشان داده که بیشتر تصمیمات مسئولان در حوزه کشاورزی فرار به جلو است. پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی برای مباشرت تشکل‌ها در خرید مازاد تولید مرغ نمونه‌ای از این نوع تصمیمات است. قانون در چند بند، دولت و نهادهای ذی‌ربط را مکلف کرده در شرایط بحران حامی تولیدکننده بخش کشاورزی باشند. از مهم‌ترین اشکالات وارده بر این پیشنهاد دستورالعمل اجرایی آن است که متضاد با منافع مرغداران است و در عمل تاثیر حمایتی آن را خنثی می‌کند. باز گذاشتن دست کشتارگاه‌ها برای خودداری از انعقاد قرارداد با مرغداران از دیگر اشکالات این طرح است. طبق پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی کشتارگاه‌ها می‌توانند بدون در نظر گرفتن مرغداران مستقیم با شرکت پشتیبانی وارد معامله شوند و این امر به‌معنی پذیرش کشتارگاه‌ها به‌عنوان واسطه است. این امر امکان خرید ارزان دسترنج مرغداران ازسوی کشتارگاه‌ها را فراهم می‌کند.
درحال‌حاضر نیز کشتارگاه‌ها مرغ را با نرخ پایین از مرغداران می‌خرند و با نرخ مصوب به شرکت پشتیبانی می‌فروشند و سودهای کلان نصیب خود می‌کنند.
در شرایطی که کشتارگاه‌ها با معامله مستقیم با شرکت پشتیبانی امور دام سودهای کلان می‌برند چطور از آنها انتظار می‌رود حاضر به بستن قرارداد با مرغداران شوند و به سود اندک بسنده کنند؟ کشتارگاه‌ها حاضر به تمکین نیستند؛ مگر اینکه دستورالعمل اصلاح شود و آنها مکلف به بستن قرارداد مستقیم با مرغداران شوند. شرکت پشتیبانی امور دام اعلام می‌کند برای ایام پیش‌رو مرغ منجمد وارد بازار خواهد کرد.
تزریق مرغ منجمد در حالی که مرغداران ما به ازای هر کیلو مرغ حدود ۴ تا ۴۵۰۰ تومان ضرر می‌کنند، تزریق سم به صنعت مرغداری است و هیچ اقدامی نمی‌تواند بیش از این به صنعت مرغداری آسیب وارد کند.
در یک ماه و نیم گذشته اتفاقات متعددی باعث شد تولیدکنندگان مرغ گوشتی افزون بر ۱۳۰۰ میلیارد تومان متحمل خسارت شوند. نرخ تمام‌شده مرغ برای مرغداران حدود ۱۰ تا ۱۱ هزار تومان است و این رقم همچنان رو به افزایش است، در حالی که نرخ فروش مرغ به کشتارگاه‌ها در این مدت ۵۷۰۰ تومان تا ۸۰۰۰ تومان است. این یعنی مرغداران ما به ازای هر کیلو مرغی که عرضه کرده‌اند در مقاطعی تا ۴۵۰۰ تومان ضرر کردند. یکی از دلایل افزایش غیرکارشناسی حجم تولید مرغ بدون توجه به نیاز بازار، دستور کارگروه ستاد تنظیم بازار بود. از دلایل دیگر نیز می‌توان به شیوع ویروس کرونا و کاهش قدرت خرید مردم به‌دلیل از رونق افتادن کسب‌وکار و تعطیلی رستوران‌ها، تالارها، مراکز پذیرایی و... اشاره کرد که منجر به کاهش میزان مصرف مرغ در این ایام و انباشت این قلم در واحدهای مرغداری شده است. به‌علاوه اینکه واحدهای مرغداری به‌شدت با کمبود و گرانی ذرت و سویا روبه‌رو هستند، این در حالی است که انبارهای شرکت پشتیبانی پر از ذرت و سویا است و بخشی از ذرت و سویا نیز در انبارهایی در بنادر است و باید ترخیص شوند. دولت باید برای ساماندهی این شرایط دست افرادی که دنبال سودجویی هستند را کوتاه و قیمت‌گذاری و مدیریت تولید را به تشکل‌ها واگذار کند. صادرات پایدار نیز یکی دیگر از راه‌های رفع مشکلات تولید است.
خرید تضمینی ۶۰ هزار تن مرغ مازاد
حسن عباسی معروفان، مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور: برخی مرغداران از نحوه خرید مرغ در بعضی استان‌ها، ابراز نارضایتی می‌کنند. ما مسئول خرید مرغ تا وزن هزار و ۸۰۰ گرم هستیم و تا ۲۱ فروردین اجازه خرید مرغ تا وزن ۲ هزار و ۲۰۰ گرم را هم گرفتیم اما مرغ ۴ کیلویی را خریداری نمی‌کنیم؛ بنابراین ما مرغ‌های دارای سایز مصوب را خریداری و پول آن را هم به‌طور نقد پرداخت می‌کنیم. در جلسه ستاد تنظیم بازار مصوب شد که برای شرکت پشتیبانی امور دام کشور نقدینگی تا ۲ هزار و ۲۵۰ میلیارد تومان تامین شود و براساس این نقدینگی، پشتیبانی امور دام موظف است، بالاتر از میزان ذخایر استراتژیک هم مرغ مازاد را از مرغداری‌ها خریداری کند. مصوبه دیگر ستاد تنظیم بازار صادرات مرغ بدون عوارض و جلوگیری از واردات مرغ در امسال بود. همچنین ارز نهاده‌های دامی مطابق سال گذشته تامین خواهد شد و بخش خصوصی هم می‌تواند جو، ذرت و کنجاله سویا را مانند سال گذشته وارد کند. جوجه‌ریزی مطابق سال گذشته و طبق برنامه‌ریزی معاونت امور تولیدات دامی انجام خواهد شد و هیچ مشکلی در تولید و توزیع مرغ وجود ندارد. براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده درحال‌حاضر هیچ مرغی توسط شرکت پشتیبانی امور دام وارد بازار نمی‌شود. ما درحال‌حاضر مرغ را تا نرخ ۱۲ هزارو ۹۰۰ تومان از مرغداران خریداری می‌کنیم.