معاون اول رئیس‌جمهوری و هیات همراه بعد ازظهر روز چهارشنبه وارد فرودگاه چابهار- کنارک شدند و مورد استقبال استاندار سیستان وبلوچستان، مدیرعامل منطقه آزاد، نماینده حوزه انتخابیه چابهار در مجلس شورای اسلامی، فرمانداران و مسوولان محلی و قشرهای مختلف مردم قرار گرفتند.
اسحاق جهانگیری در سفر ۲ روزه به سیستان و بلوچستان با سفر به منطقه سیستان از طرح ۴۶ هزار هکتاری آبیاری با لوله به دشت سیستان بازدید و در نشست شورای اقتصاد مقاومتی این استان در فرمانداری زابل شرکت کرد.بازدید از پارک علم و فناوری و حاشیه شهر زاهدان و حضور در نشست خیران، معتمدان و تشکل‌ها از دیگر برنامه‌های معاون اول رئیس‌جمهوری در این سفر ۲ روزه بود. وزرای راه و شهرسازی، جهاد کشاورزی و دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور در این سفر معاون اول رئیس‌جمهوری را همراهی کردند.
معاون اول رئیس‌جمهوری با اشاره به اینکه توسعه سواحل مکران مدتی است در دستور کار دولت قرار دارد، گفت: دولت تغییراتی را به منظور سرعت گرفتن پروژه‌ها در ستاد و دبیرخانه توسعه سواحل مکران ایجاد کرده است. به‌گزارش ایرنا، اسحاق جهانگیری در بدو ورود به فرودگاه کنارک در جمع خبرنگاران اظهارکرد: سواحل مکران نعمتی بزرگ است که می‌تواند علاوه‌بر توسعه ملی و توسعه سیستان و بلوچستان به توسعه کشورهای منطقه نیز کمک کند.
وی از دریای عمان و سواحل مکران به عنوان یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌های سیستان و بلوچستان نام برد.
معاون اول رئیس‌جمهوری سیستان و بلوچستان را از استان‌های پرظرفیت کشور برشمرد و گفت: متاسفانه با وجود ظرفیت‌های متعدد، این استان با موانع زیادی در مسیر توسعه روبه‌روست که باید با سفرهای متعدد مسئولان، این ظرفیت‌ها در جهت پیشرفت و توسعه منطقه استفاده شود. وی با یادآوری اینکه طرح‌ها و کارهای بزرگی در سیستان و بلوچستان در دست اقدام است خاطرنشان کرد: گازرسانی به استان و احداث راه آهن چابهار به زاهدان و ساخت بزرگراه‌های مختلف در دستور کار قرار دارد که امیدوارم شاهد سرعت بخشیدن به روند اجرای این طرح‌ها باشیم.
جهانگیری با اشاره به برنامه‌های سفر ۲ روزه خود به سیستان و بلوچستان افزود: نشست ستاد توسعه سواحل مکران در چابهار برگزار و از پیشرفت طرح‌های توسعه مطلع خواهیم شد.
دستاوردهای ۲ روز سفر
معاون استاندار سیستان وبلوچستان و فرماندار شهرستان ویژه چابهار اظهارکرد: معاون اول رئیس‌جمهوری در سفر ۲ روزه به سیستان و بلوچستان فاز نخست بندر صیادی تنگ را افتتاح و از شهر جدید تیس، مجتمع کشت و صنعت مکران، کارخانه‌های فولاد، شهرک پتروشیمی، حاشیه نشینی و طرح توسعه بندرشهیدبهشتی چابهار بازدید کرد. رحمدل بامری افزود: جهانگیری در سفر به چابهار دستور آغاز عملیات سه پروژه در این بندر را صادر و در نشست توسعه سواحل مکران شرکت کرد.
بنادر عاملی برای توسعه صادرات
امروزه یکی از ابزارهای موثر کشورها به‌ویژه کشورهای در حال توسعه که توسعه صادرات را الگویی در جهت رشد و توسعه اقتصادی خود انتخاب کرده‌اند، تاسیس بنادر است. به‌نحوی که، در فرآیند توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها، همبستگی مستقیمی بین توسعه بنادر و دستیابی به نرخ رشد اقتصادی بالاتر وجود دارد. بنادر ازجمله عوامل تسریع در فرآیند توسعه اقتصاد ملی و منطقه‌ای و یکی از حلقه‌های اصلی حملونقل دریایی و مبادی ورود و خروج کالا هستند و در سراسر جهان بهعنوان عاملی راهبردی برای کشورها به شمار می‌آیند. در کشور ما نیز ایجاد بنادر بهعنوان عاملی برای توسعه صادرات، ایجاد اشتغال و ارتقای جایگاه اقتصادی کشور موردتوجه سیاست‌گذاران بوده است.
تنها بندر اقیانوسی کشور
دراین راستا، درحال‌حاضر ۱۳ بندر اصلی در کشور وجود دارد که از جنوب شرقی استان سیستان و بلوچستان در کرانه دریای عمان و اقیانوس هند قرار گرفته است. بندر چابهار به دلیل داشتن ظرفیت و قابلیت‌های بالای ژئوپلتیکی و ژئواکونومیکی بسیار حائز اهمیت بوده و بهعنوان مهم‌ترین بندر در جنوب شرقی کشور و تنها بندر اقیانوسی کشور شناخته شده است. موقعیت استراتژیک و منحصربه فرد جغرافیایی این بندر که نزدیک‌ترین راه دسترسی کشورهای محصور در خشکی منطقه آسیای میانه به آب‌های آزاد و نزدیک‌ترین بندر اقیانوس هند در مسیرهای منتهی به افغانستان و جنوب‌شرقی اروپاست، اهمیت این بندر را در معادلات بین‌المللی و حملونقل جهانی دوچندان کرده است.
فرصت‌ها و قابلیت‌های چابهار
به‌‌نظر می‌رسد، طراحی سیاست‌های داخلی و خارجی کارآمد و مناسب در جنوب‌شرقی کشور برای بهره‌برداری از فرصت‌ها و قابلیت‌های بندر چابهار ضروری است تا بتواند زمینه لازم برای توسعه پایدار را در این منطقه فراهم و ایران را به یکی از کانون‌های سرمایه‌گذاری‌ها و فعالیت‌های اقتصادی و ترانزیتی در منطقه تبدیل کند. اهمیت این موضوع با توجه به حضور رقیب اصلی بندر چابهار یعنی بندر گوادر در جنوب ایالت بلوچستان پاکستان که به سرعت در حال رشد و توسعه است و سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی که از سوی قدرت‌های جهانی مانند چین در این منطقه در حال انجام است دوچندان خواهد بود.
باتوجه به اینکه در سال‌های اخیر بندر گوادر پاکستان در کانون توجهات ملی و بین‌المللی نیز قرار گرفته، بی‌توجهی و عدم تحرک لازم نسبت به توسعه‌یافتگی بندر چابهار و عدم استفاده از قابلیت‌ها و فرصت‌های موجود در این بندر، می‌تواند به از دست رفتن فرصت‌های بالقوه این منطقه و تضعیف موقعیت ژئوپلتیکی بندر چابهار منجر شود. بدیهی است بررسی و شناخت دقیق تغییرات و تحولات بندر چابهار طی سال‌های اخیر موجب می‌شود تا تصمیم‌‌گیران و برنامه‌ریزان کشور در حوزه حملونقل دریایی بتوانند به تحلیل شرایط و تدوین برنامه‌های استراتژیک لازم بر مبنای فرصت‌ها و تهدید‌های پیش‌رو بپردازند.
همچنین «سند توسعه منطقه ساحلی مکران» مشتمل بر ۸ ماده که سال گذشته با انجام اصلاحاتی به تصویب شورای‌عالی آمایش سرزمین رسیده بود، پس از طی فرآیند انجام اصلاحات لازم برای اجرای مفاد آن توسط سازمان برنامه و بودجه اواخر شهریور ابلاغ شد. در این سند که سازمان برنامه و بودجه کشور آن را برای همه نهادهای مربوطه از جمله سازمان بنادر و دریانوردی ابلاغ کرده تصریح شده است که منطقه مکران ظرفیت ایجاد انواع صنایع پتروشیمی، فولاد و صنایع بزرگ را دارد و می‌تواند زمینه گسترده تولید و صادرات مجدد را فراهم سازد و توسعه برون‌زا که محتاج تجهیز منابع و سرمایه‌گذاری ملی و بین‌المللی است، عامل مهمی در توسعه منطقه مکران به‌شمار می‌آید و توسعه درون‌زا و برون‌زا به عنوان مکمل یکدیگر می‌تواند توسعه متوازن و پایدار منطقه را رقم بزند. ترویج و تقویت الگوها و فعالیت‌های توسعه‌ای دریامحور مبتنی بر اقتصاد آبی، شکل‌دهی به شبکه‌ها و کریدورهای دریایی ملی و فراملی به مرکزیت مکران و اولویت بخشی به توسعه مبتنی بر بنادر از طریق تعیین عرصه‌های دارای اولویت توسعه بندرگاهی بخشی از سرفصل‌های مهم این سند است.
در این سند همچنین توسعه منطقه ساحلی مکران توسعه‌ای شبه برون‌زاست که تلفیقی از توسعه درون‌زا و برون زا و با پیشرانی توسعه منطقه‌ای برون‌زا است که به همراه توسعه درون‌زای منطبق با ظرفیت‌ها ومزیت‌های منطقه‌ی مکران و اجتماعات محلی و از محل سرریز آن به انجام می‌رسد.
در این سند توسعه همچنین اهداف توسعه فضایی منطقه ساحلی مکران و نیز راهبردهای توسعه این منطقه به صورت دقیق تبیین و ترسیم شده است.
در سند فوق، دستگاه‌های اجرایی مکلف هستند که بر اساس سند توسعه منطقه ساحلی مکران، برنامه‌های جامع و اجرایی دستگاه مربوط را تهیه و پس از هماهنگی با سازمان برنامه و بودجه کشور، از محل اعتبارات بودجه‌های سنواتی نسبت به انجام مطالعات و اجرای پروژه‌های مصوب با اولویت مشارکت عمومی- خصوصی اقدام کنند.
از سال۹۴ و از زمانی که طرح‌های چابهار به عنوان مگاپروژه‌های ملی تعیین شد و در دستور کار و اولویت‌های دولت جای گرفت، به مرور فاز مطالعاتی و شکل‌گیری مبانی فکری طرح توسعه چابهار هم آغاز شد و در میانه سال۹۶ با ریز جزییات تصویب شد.
توسعه محور شرق و تکمیل زنجیره حمل‌و نقل
سواحل مکران در توسعه محور شرق و تکمیل زنجیره حمل‌و نقل اهمیت ویژه‌ای دارد و اتمام فاز نخست طرح توسعه بندر شهید بهشتی و آغاز عملیات فاز دوم و همچنین تامین تجهیزات استراتژیک این بندر از برنامه‌های این سازمان در سال جهش تولید است. طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار یکی از هشت پروژه مهم در راستای جهش تولید بوده که روند اجرای آن هر دو هفته به دولت گزارش می‌شود.از ۸۳ دستگاه تجهیزات استراتژیک دریایی و بندری پیش‌بینی شده برای کل بنادر، بخش عمده‌ای به این بندر اختصاص می‌یابد.
اقدمات سازمان بنادر و دریانوردی در راستای توسعه سواحل مکران به جز پروژه بزرگ و کلان توسعه بندر چابهار که در فاز اول توسعه ( از زیرساخت تا تجهیز)، بیش از یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری شده است به طرح تدقیق مناطق ساحلی استان‌های هرمزگان و سیستان و بلوچستان تسری یافته است.احداث کارخانجات مختلف دریایی و بندری و ساخت بندر بزرگ دیگری در سواحل استان هرمزگان، از دیگر اقدامات در این زمینه محسوب می‌شود که تکمیل‌کننده توسعه مکران خواهدبود.