زمانی که صحبت از توسعه پایدار میشود، زمینههای مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، زیستمحیطی و... را شامل میشود.
کشور ما نیز در همین راستا در برنامههای توسعه خود ایجاد کارخانجات تولیدی فولاد را به عنوان صنایع مادر و زیربنایی به منظور توسعه اقتصادی و فرهنگ صنعتی برنامهریزی کرد، آغاز سال ٨٢ بود که موضوع ٨ طرح فولادی کشور با ظرفیت هرکدام ٨٠٠ هزار تن مطرح شد. پس از آن در سال ٨٥ طرحهای فولادی در مکانهایی که پیشبینی شده بود و به اعتقاد کارشناسان جانمایی آن درست نبود شکل گرفت. تمام طرحها با پیشرفت فیزیکی بسیار کم و برخی بین ٢٠ تا ٣٠ درصد رها شد. بدین دلیل دولت یازدهم برای فعالسازی این طرحها دست به کار شد و شرایطی را فراهم کرد تا مجریان طرحهای فولادی به فاینانسی که چین میدهد دسترسی پیدا کنند. از این رو، طی مدت ٤ سال طرحهای خاکخورده فعال شدند و نخستین آن سپیددشت بود که سال ۹۶ افتتاح شد و آخرین آن فولاد قائنات خواهد بود که به احتمال زیاد تا پایان امسال به پایان خواهد رسید.
طرحهای فولادی هشتگانه که بعدها هفتگانه شد از جمله صنایع زیربنایی بوده که در ۷ استان کشور شروع شد. نکته مهم و مورد توجه در این طرحها توجه ناکافی به کار کارشناسی و نگاه بلندمدت به مکانیابی این طرحها و در نظر گرفتن الزامات مورد نیاز از جمله منابع برق، آب، گاز، راهآهن، نیروی انسانی ماهر بود. زمان اجرای این طرحها به دلایل مختلف از جمله منابع مالی مورد نیاز و تامین نشدن زیرساختهای آنها، طولانی شد و با کاهش شدید نرخ در سالهای اخیر و تداوم رکود جهانی فولاد، موجب شد تا توجیه فنی و اقتصادی این طرحها با ابهام روبهرو شود اما نکته مهم و قابل توجه آن است که با شروع این پروژهها در هر استان امید فراوانی در بین ساکنان این مناطق در اشتغالزایی و توسعه صنعتی منطقه به وجود آمد.
حال با توجه به اینکه از بین این ۷ طرح ۶ طرح به بهرهبرداری رسیده و تنها یک پروژه از طرحهای هفتگانه باقی مانده است. درواقع تاکنون ۶ طرح از این طرحهای هفتگانه احیا و راهاندازی شده و هفتمین طرح نیز بهزودی در قائنات در مدار بهرهبرداری قرار خواهد گرفت. با این روند فعالیت واحدهای فولادسازی بهسرعت رو به پیشرفت است و امیدواریم هرچه زودتر شاهد تولید در شرکت سپیددشت در قسمت فولادسازی باشیم. بعد از آن نیز شاهد افزایش تولید در شرکتهای مثل شادگان و شرکت میانه باشیم. فعالان معدنی بر این باورند که با راهاندازی واحدهای یادشده حدود ۶ میلیون تن به ظرفیت فولاد کشور اضافه خواهد شد. پروژههایی که متعلق به شرکت ملی فولاد بوده و این شرکت براساس برنامهریزیهای انجامشده همچنان برای به نتیجه رسیدن پروژهها کمک خواهدکرد.
از سوی دیگر، باید به این مزیت نیز توجه داشت که نرخ تمامشده فولاد در کشور ما بسیار مناسب است. در این حوزه هم امکانات و مزیت صادراتی برخورداریم و هم امکان تولید داخل با شرایط مطلوب وجود دارد. درباره جانمایی طرحهای هفتگانه نیز شاید به باور برخی از صاحبنظران این طرحها از لحاظ اقتصادی در لوکیشن نامناسبی قرار گرفته باشند اما از لحاظ توسعه اجتماعی و رفع محرومیت در بهترین لوکیشن قرار گرفتهاند. همکاران ما تلاش میکنند تا با راهاندازی هر کدام از آن واحدها و استفاده از نیروی کار بومی بتوانند اشتغالزایی زیادی ایجاد کنند و امیدواریم با بهرهبرداری از این طرحها شاید محرومیتزدایی بالایی در این مناطق باشیم.
در زمینه صادرات محصولات فولادی با توجه به محدودیتهای تحریمی نیز میتوان گفت: اگر بتوانیم در حوزه صادرات ممانعتهای داخلی را برطرف کرده و مدیریت نیازهای کاذب را بهدرستی اجرا کنیم، امکان صادرات خوبی نیز در این حوزه خواهیم داشت. در این صورت میتوان از فرصت بهوجود آمده بهره برد و در نهایت ارزآوری زیادی برای کشور به ارمغان آورد.
امیرحسین نادری - مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران