توسعه حمل‌ونقل، دست‌اندازها و میانبرها
به گفته کارشناسان حوزه معدن سیستم حمل‌ونقل کشور برای تجارت و ترانزیت کالا، چه در زمینه واردات و چه صادرات، مشکلات عدیده‌ای دارد. زیرا هزینه‌های حمل خارجی فوق‌العاده گزاف است به شکلی که می‌توان گفت هزینه‌های ترانزیت کالا از میزان افزایش نرخ ارز هم پیشی گرفته است.بنابراین توجه بازسازی و نوسازی ناوگان حمل‌ونقل کشور چه ازنظر سخت‌افزاری و چه ازنظر نرم‌افزاری از اولویت‌های فعالیت معدنی به شمار می‌رود.در گزارش امروز صمت مروری داشتیم به بایدها و نبایدهای معدنی و نقش و اهمیت فعالیت‌های استارتاپی در حل مشکلات حمل‌ونقل مواد معدنی.
توسعه زیرساخت ریلی
محسن نادری مدیرعامل یک شرکت توسعه حمل‌ونقل گفت: حمل‌ونقل ریلی، به سبب ظرفیت بالا و هزینه‌های کمتر، مناسب‌ترین روش برای جابه‌جایی مواد و محصولات معدنی در کشور محسوب می‌شود. نگاهی به تجارب کشورهای موفق در بخش معدن، نشان می‌دهد که این کشورها از شبکه ریلی بهینه‌ای برخوردار هستند و درصورتی‌که زیرساخت‌های ریلی به‌طور کافی توسعه‌نیافته باشد، حتی‌المقدور حمل‌ونقل مسافر به روش جاده‌ای و جابه‌جایی بار به روش ریلی انجام می‌شود. به گزارش وب‌سایت ومعادن نادری گفت: ایران در حال حاضر با چالش‌های جدی در خصوص حمل‌ونقل ریلی مواجه است. بسیاری از واحدهای فعال در بخش معدن و صنایع معدنی و فلزی کشور به‌طور مستقیم به خطوط راه‌آهن دسترسی ندارند و ناچارند تا محصولات خود را در ابتدا به‌وسیله کامیون به خطوط بارگیری ریلی منتقل کنند. این مسئله موجب شده است تا این صنایع، هزینه‌های بیشتری را نسبت به واحدهایی که در نزدیکی خطوط ریلی واقع‌شده‌اند، صرف حمل‌ونقل محصولات خود کنند. نادری افزود: نظام‌مند نبودن حلقه‌های مختلف و اتصال نداشتن آنها به خطوط ریلی موجب می‌شود تا صنایع فعال، بودجه‌ای را که باید برای توسعه ظرفیت‌ها و رشد آنها کنند، صرف هزینه حمل‌ونقل محصولات خود کنند.
راهکار بهبود زیرساخت‌ها
وی در ادامه با اشاره به ظرفیت بالا و هزینه پایین سیستم حمل ریلی گفت: ازاین‌رو حمل ریلی مهم‌ترین روش حمل‌ونقل مواد و محصولات معدنی محسوب می‌شود.به گفته این فعال حوزه حمل‌ونقل ارزیابی‌ها نشان می‌دهد سرعت سیر حمل ریلی در کشور می‌تواند بهتر از شرایط فعلی باشد.وی گفت: چاره اصلی برون‌رفت از چالش‌های کنونی بخش حمل‌ونقل، پوشش دادن و تحقق اهداف پیش‌بینی‌شده برای توسعه زیرساخت‌های ریلی کشور است. علاوه بر این بهبود و ارتقای بهره‌وری خطوط راه‌آهن نیز دیگر راه‌حل بهبود شرایط حمل‌ونقلی کشور است که موجب رشد نسبی سرعت سیر قطارها خواهد شد.
تامین لکوموتیو
به گفته محسن نادری تامین لوکوموتیوها و تهیه 2 تا 3 هزار واگن جدید موجب می‌شود تا ظرفیت حمل‌ونقل ریلی کشور، ۱۰۰ درصد افزایش ظرفیت داشته باشد.وی افزود: البته لازم به ذکر است که اولویت اجرای طرح‌های توسعه و ارتقای ظرفیت‌های ریلی کشور، از منظر صنعت، باید به مناطق دارای معادن و کارخانه فولاد و همچنین گلوگاه‌های ترافیکی برای واگن‌ها و لوکوموتیوها، شامل بندرها، تعمیرگاه‌ها و ایستگاه‌ها، اختصاص داشته باشد.
این مدیر حوزه حمل‌ونقل مسئله حائز اهمیت دیگر را افزایش شدید هدر رفت مواد در فرایند حمل‌ونقل دانست و گفت: بخش زیادی از مواد معدنی که با زحمت و هزینه‌های فراوان، استخراج، فرآوری و انبار می‌شوند، به دلیل مکانیزه نبودن سیستم بارگیری، حمل و انبار طی فرایند جابه‌جایی از دست می‌رود.وی افزود: بر اساس تحقیقات میدانی، این هدر رفت به‌طور متوسط، حدود ۵ تا ۷ درصد است که خسارت قابل‌توجه به شمار می‌رود که موجب می‌شود بهای تمام‌شده بخش معدن و صنایع معدنی کشور به‌شدت افزایش پیدا کند که این مسئله موجب کاهش قدرت رقابت و کاهش حاشیه سود این بخش و فشار به زیرساخت‌های جاده‌ای و افزایش مخاطرات زیست‌محیطی خواهد شد.
ضرورت تحول در مدیریت لجستیک
حسن رحیمی نژاد، مدیرعامل یک مجموعه شتاب‌دهنده کسب‌وکار در حوزه معدن و صنایع وابسته گفت: از مهم‌ترین عرصه‌هایی که فناوری اطلاعات آن را متحول کرده است و برای استارتاپ‌ها به حوزه‌ای جذاب تبدیل‌شده، حمل‌ونقل است.
در میان اخبار
وی در گفت‌وگو با فلزات آنلاین با اشاره به اینکه یکی از دغدغه‌های مهم صاحبان عمده بار برای مدیریت لجستیک، پرداخت هزینه‌های زنجیره تامین است گفت: این هزینه شامل خرید مواد اولیه و کرایه بار می‌شود.وی افزود: صاحبان بار برای حل این مسئله، ناگزیر به ارتباط با بانک‌ها برای تامین اعتبار هزینه‌های لجستیک خود هستند اما چالش جدی برای تامین اعتبار صاحبان بار، نبود زیرساختی کارآمد برای تصدیق عملیات لجستیک است.
راهی طولانی در پیش است
رحیمی نژاد با اشاره به‌ضرورت توجه به هوشمند سازی عملیات لجستیک در داخل کشور گفت: شاید بتوان گفت یکی سنتی‌ترین بخش‌های اقتصاد کشور، حوزه حمل‌ونقل جاده‌ای است. با در نظر گرفتن گردش مالی قابل‌توجه در این حوزه، ظرفیت‌های مناسبی جهت سرمایه‌گذاری در جهت هوشمند سازی عملیات لجستیک وجود دارد اما باید این نکته را در نظر داشت که این تغییر در ساختار سنتی بدون در نظر گرفتن نقش ذی‌نفعان فعلی ممکن نخواهد بود. وی افزود: طی چند سال اخیر استارتاپ‌های متعددی در حوزه حمل‌ونقل هوشمند ورود کرده‌اند اما به دلایل مختلف ازجمله پیچیدگی قوانین و مقررات در این حوزه، عدم همکاری باربری‌ها و صاحبان بار و رانندگان، بسیاری از این تلاش‌ها هنوز به ثمر نرسیده است. بنابراین می‌توان گفت فعالیت هوشمند سازی بخش لجستیک، راه زیادی تا کسب سهم بازار مناسب از این حوزه را در پیش دارد. رحیمی نژاد که شرکت زیرمجموعه وی دو پلتفرم اینترنتی برای ارایه خدمات حمل بار و پرداخت اینترنتی هزینه راه‌اندازی کرده است درباره ضرورت کنترل هزینه حمل‌ونقل گفت: در کشور ما هزینه‌های حمل‌ونقل به نسبت قیمت تمام‌شده محصول، دو برابر میانگین جهانی و چیزی معادل 12 درصد است و با این حساب موضوع کنترل هزینه‌های حمل‌ونقل در حوزه تولید در ایران بیش‌ازپیش اهمیت پیدا می‌کند.
چالش استارت‌آپ‌های حمل‌ونقل معدنی
رحیمی نژاد عدم اطمینان مشتریان را بزرگ‌ترین چالش ارائه‌دهندگان راهکارهای حمل‌ونقل مبتنی بر فناوری در حوزه‌های معدنی و فولادی دانست و گفت: ناباوری، شک و تردید صاحبان بار به نقش‌آفرینی و تاثیرگذاری راهکارهای فناورانه در کاهش هزینه‌ها و نیز تسهیل فرایندهای جاری چالشی است که باید بر آن غلبه کرد. وی گفت: فعالان این حوزه به ارتقای بهره‌وری از طریق بهره‌برداری از راهکارهای فناورانه اطمینان ندارند و این مسئله موجب می‌شود تا کمتر از این راهکارها در سطوح مختلف سازمان خویش بهره گیرند.
چشم‌انداز کسب‌وکارهای نوین
رحیمی نژاد با ابراز امیدواری نسبت به آینده گفت: کسب‌وکارهای نوین مسیر خود را در دنیای نوین پیدا خواهند کرد. مهم این است که صاحبان عمده بار چه زمانی خود را به‌روز کنند و از این خدمات به بهترین شکل بهره گیرند. در دنیای نوین، پیشروها هستند که آینده را شکل می‌دهند و پیشروها باید آماده هرگونه تغییر و تسهیل باشند و لازمه هر رشدی، استفاده بهینه از ارزش‌های نوین است.
سخن پایانی
توسعه ناوگان حمل‌ونقل فعالیتی بسیار هزینه‌بر است و دولت‌ها در حال حاضر چه ازنظر مالی و چه اجرایی از عهده انجام چنین کاری برنمی‌آیند. معمولا توسعه این زیرساخت‌ها با مشارکت بخش خصوصی و حتی سرمایه‌گذاری‌های خارجی انجام می‌گیرد. در بخش خارجی، محدودیت‌های تحریمی مانع آن شده است که دولت بتواند از ظرفیت‌های موجود استفاده کند. در بخش داخلی هرچند کم‌وبیش از ظرفیت‌های موجود استفاده‌شده است اما کافی نیست. به نظر می‌رسد یکی از راهکارهای موجود برای برون‌رفت از این بن‌بست استفاده از توان و علاقه‌مندی بخش خصوصی است. علاوه بر این شرکت‌های دانش‌بنیان هم می‌توانند با ارایه راهکارهای هوشمندانه میانبرهایی برای حل مشکل بیابند.
