پنج‌شنبه 09 فروردین 1403 - 28 Mar 2024
کد خبر: 39582
نویسنده: مهتاب دمیرچی
تاریخ انتشار: 1402/02/06 05:50
چالش‌های توسعه حمل‌ونقل هوشمند بررسی شد

کاهش ۳۰ درصدی ترافیک با هوشمندسازی

بی‌شک حمل‌ونقل یکی از مولفه‌های اصلی شهر هوشمند است، به‌گونه‌ای که این صنعت در شهرهای بزرگ و رو به رشد جایگاه ویژه‌ای دارد و همواره قسمت عمده‌ای از امکانات و منابع را به‌طورمستقیم یا غیرمستقیم به خود اختصاص داده است.
کاهش ۳۰ درصدی ترافیک با هوشمندسازی

بیشک حملونقل یکی از مولفههای اصلی شهر هوشمند است، بهگونهای که این صنعت در شهرهای بزرگ و رو به رشد جایگاه ویژهای دارد و همواره قسمت عمدهای از امکانات و منابع را بهطورمستقیم یا غیرمستقیم به خود اختصاص داده است. کارشناسان بر این باور هستند که کیفیت سیستم حملونقل و ظرفیت آن تاثیر زیادی بر اقتصاد یک منطقه دارد و در اصل، داشتن سیستمهای حملونقل با کیفیت بالا، بهعنوان شاخصی برای کشورهای پیشرفته صنعتی مطرح است. در واقع، حملونقل بهعنوان یک عامل اساسی در پیشرفت اقتصادی بهحساب میآید و توسعه پایدار و تحکیم موقعیت اقتصادی یک منطقه بدون توسعه و بهبود وضعیت حملونقل در آن امکانپذیر نیست. حال بهرهگیری از سیستمهای حملونقل هوشمند شامل «چراغ راهنمایی هوشمند»، «دوربینهای نظارتی» و «تابلوهای علائم متغیر» تا ۱۲ درصد مصرف سوخت را در بخش حملونقل کاهش میدهد. بهگزارش دفتر فرهنگسازی و ارتباطات سازمان بهینهسازی مصرف سوخت کشور، نتایج مطالعات روی کارآیی سیستمهای حملونقل هوشمند نشان میدهد که استفاده از این قبیل سیستمها، ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش تاخیر و روانسازی ترافیک را در پی دارد. صمت در این گزارش به نقش توسعه حملونقل هوشمند در افزایش ایمنی و کاهش مصرف انرژی پرداخته است.

کاهش انتشار گازهای گلخانهای در عصر اینترنت

در پژوهشی با عنوان «بررسی تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر شدت مصرف انرژی در بخش حملونقل» نوشته عبدالرسول قاسمی و رقیه محمدخانپوراردبیل آورده شده است که اقتصاد اینترنت در بخش حملونقل نیز میتواند در کاهش انرژی بسیار موثر باشد. در واقع، برمبنای مطالعه انجامشده در امریکا پیش از دوران اینترنت بین سالهای ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۶ میانگین رشد سالانه تولید ناخالص داخلی (GDP) و تقاضای انرژی بهترتیب ۳.۲ و ۲.۴ درصد و در عصر اینترنت یعنی بین سالهای ۱۹۹۶ و ۲۰۰۰ میانگین رشد سالانه GDP و تقاضای انرژی بهترتیب ۴ و یک درصد بوده است. این ارقام نشاندهنده آن است که در این کشور بعد از آغاز بکارگیری اینترنت، انرژیبری بهشدت کاهش پیدا کرده است. همچنین تولید گازهای گلخانهای در عصر اینترنت کمتر از دوران قبل از اینترنت بوده است. ایشیدا و یانگیساوا، 2 دانشمند ژاپنی دریافتند که با فرض ثابت بودن رشد اقتصادی، بهرهگیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات باعث شد که عرضه انرژی اولیه در سال ۲۰۱۰ بهمیزان یکچهارم درصد و مصرف نهایی انرژی در همان سال بهمیزان یکنهم درصد در ژاپن کاهش پیدا کند. با این حال، کشورها متفاوت از یکدیگر عمل میکنند. گفتنی است، افزایش سرمایهگذاری روی فناوری اطلاعات در ژاپن میتواند به کاهش مصرف انرژی و ذخیره کردن آن بینجامد؛ اما در امریکا افزایش سرمایهگذاری روی این مولفه مصرف انرژی را افزایش میدهد، چرا که پیش از توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در امریکا تغییر ساختار صنایع صورت گرفته بود.

کمکرانندگان هوشمند، کمکحال رانندگان خوابآلود

شهاب خدامرادی، مسئول گروه هوشمندسازی شرکتهای دانشبنیان در معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری در گفتوگو با صمت گفت: هوشمندسازی، یکی از راههای کمککننده به ایمنی وسایل نقلیه بهویژه در خودروها است. ادوات هوشمند در خودروها معمولا به هوشمندی رانندگان کمک میکند و باعث میشود تا حد زیادی جلوی تصادفات گرفته شود. وی بااشاره به امکاناتی که سیستمهای هوشمند در قالب کمکراننده به رانندگان ارائه میدهند، گفت: جلوگیری از خوابآلودگی یکی از امکاناتی است که کمکرانندههای هوشمند به رانندگان و خودروها میدهند. این سیستمها باعث میشوند، اگر راننده در هنگام رانندگی دچار خوابآلودگی شد، از وقوع حادثه کاسته شود.

هوشمندسازی فراگیر در جادههای استاندارد

خدامرادی گفت: خودرانی بالاترین سطح هوشمندی در خودروهای امروزی در جهان است که امروزه برخی خودروسازان مطرح در دنیا راهاندازی کردهاند. گفتنی است، خودرانی در خودروها دارای سطوح مختلفی است؛ از هشدارهای صوتی تا سیستمهای کامل خودرانی که اتومبیل را بدون سرنشین میراند که البته هنوز در دنیا فراگیر نشده و به تولید انبوه نرسیده است، چرا که مستلزم ایجاد زیرساختهایی در جادهها و خیابانها هم هست. در کل، هدف از طراحی سیستمهای هوشمند کمک به افزایش آگاهی به راننده در راستای کاهش تصادفات است؛ سیستمهای هوشمند خودرو در جهان برای هشدار خوابآلودگی، هشدار انحراف از مسیر، نزدیک شدن به مانع و امکاناتی از این دست، فراگیر شده است.

خودروسازان بهروز نیستند

وی بااشاره به جهش فناوری بهوجودآمده در کشور با ورود دانشبنیانها به بخش هوشمندسازی خودروها گفت: امروزه شرکتهای دانشبنیان قابلتوجهی داریم که در این عرصه فعالیت میکنند و در چند سال اخیر با جهش فناوری که از سوی این شرکتها بهوجودآمد، ادوات قابلتوجهی از هوشمندسازی خودرو در کشور تولید شد. عموما هوشمندسازی خودروها و وسایل نقلیه بر بستر دانشبنیان برپایه نیازی که از سوی ناوگانها اعلام شده بود، رواج پیدا کرد. در واقع، ناوگانها خواهان ایجاد و نصب سیستمهایی روی خودروها بودند که با محاسبه مسافت طیشده، پیشنهاد مسیر کمترافیکتر کند و به پیشبینی حادثه بپردازد. تمامی این امکانات اکنون در اختیار آنان در بستر نرمافزارهایی قرار گرفت که از سوی شرکتهای دانشبنیان طراحی و ساخته شده است. وی بااشاره به اهمیت بروزسازی خودروها از سوی خودروسازان به بهرهگیری از سیستمهای هوشمند گفت: همانگونه که پیشتر اشاره شد، در سالهای اخیر شرکتهای دانشبنیان متعددی در زمینه هوشمندسازی خودروها تاسیس شدند که بیشتر با همکاری دانشگاهها توسعه پیدا کردند. نکته مهم این است که خودروسازان ما منطبق با فناوریهایی که در کشور طراحی و تولید میشوند، اقدام به ساخت خودرو نمیکنند. بهعبارت دیگر، خود را به سطح فناوریهای موجود در کشور نرساندهاند و این فناوریها بهصورت فراگیر مورد بهرهبرداری قرار نگرفته است.

حملونقل هوشمند، تنها یک اپلیکیشن مسیریابی نیست

باتوجه به اینکه در بسیاری از کشورهای جهان حملونقل هوشمند رشد فراگیری داشته و از جذابیت بالایی برخوردار بوده است. شروین سیار، کارشناسارشد گروه حملونقل هوشمند ستاد توسعه فضایی و حملونقل پیشرفته معاونت علمیوفناوری جمهوری اسلامی در گفتوگو با صمت بااشاره به رویکرد کارشناسان معاونت علمیوفناوری ریاستجمهوری در این ستاد در راستای رشد و توسعه شرکتهای دانشبنیان گفت: یکی از شکافهای موجود در بحث حملونقل هوشمند این است که این عبارت هنوز بهصورت شفاف جا نیفتاده است. اینکه آیا حملونقل فعلی در کشور با یک ماژول یا اپلیکیشن هوشمند میشود یا خیر، موضوعی است که هنوز تعریف دقیقی از آن ارائه نشده است.

گفتنی است، هوشمندی از سطوح مختلفی برخوردار است. معاونت علمی بهعنوان پرچمدار علم و فناوری لازم است که در این عرصه ورود قدرتمندی داشته باشد. بههمیندلیل، از ۴ سال گذشته ستادی با عنوان توسعه فضایی و حملونقل پیشرفته تشکیل شد. تا پیش از شکلگیری این ستاد بیشتر فعالیتها بهطورپراکنده انجام میشد که همگی تحتنظر یک ستاد واحد با این عنوان بهفعالیت پرداختند. در این ستاد افزون بر حمایت از شرکتهای دانشبنیان در عرصه فناوریهای فضایی، حمایتهای ویژهای از حملونقل هوشمند در تمام بخشها اعم از ریلی، دریایی، جادهای و هوایی شده است. در نمایشگاه شهر هوشمند امسال با رویکرد شناخت این نوع از حملونقل برای جامعه شرکت کردیم. بههمیندلیل، بیشتر به نمایش محصولاتی که مربوط به خدمات عمومی میشود، پرداختیم.

وی ادامه داد: برای توسعه حملونقل هوشمند، ابتدا با مجموعههای بزرگ دولتی نظیر شهرداریها، سازمان اورژانس، پلیس راه و... رایزنی شد و تعاملاتی برقرار شد برای اینکه آنها هم اشراف کافی از اینکه این نهاد دولتی متولی چه رویکردی از توسعه حملونقل است، پیدا کنند. در این تعاملات وظایف و چارچوب کاری این نهاد برای سازمانها تشریح شد. برای مثال، یک رایزنی همهجانبه برای هوشمندسازی حملونقل شهر اصفهان با شهرداری این شهر انجام شد و قرار است برخی امکانات دانشبنیانها در این شهر پیادهسازی شود.

محبوبیت در میان سران دولتی

وی گفت: حملونقل هوشمند میتواند پیشگیری قابلتوجهی از بروز تصادفات و تخلفات کند. نظیر سیستم ADAS که از برخی تخلفات نظیر خروج از خط یا خوابآلودگی میکاهد، همچنین برخی پروژهها مربوط به بعد از وقوع سانحه میشود که برای رسیدگی با سرعت بیشتر طراحی شده؛ اینکه سیستمی در خودرو کار گذاشته شده است که پس از وقوع حادثه اطلاعات تکمیلی را به پلیس راه اورژانس مخابره کند تا رسیدگی با سرعت بیشتری انجام شود.

طرح معماری جهانی امریکا چه بود؟

وی بااشاره به لزوم شفافسازی اطلاعات در بحث ایجاد و توسعه حملونقل هوشمند در دنیا تاکید کرد: در میان کشورهای دنیا امریکا و اروپا پیشروترین کشورها در بحث حملونقل هوشمند هستند که امریکا با طرح معماری جهانی خود بیش از ۱۵۰ سامانه حملونقل خود را در حوزههای مختلف نظیر مدیریت ترافیک حملونقل عمومی و تجاری و توزیع و پخش معرفی و در این طرح، تمامی این بخشها را در بستری هوشمند برای کاربران تعریف کرد، بر همین مبنا، در معاونت علمی کارشناسان با بررسی این الگوها تلاش شد سامانهای برای گذر از مرزهای کشور بدون توقف برای حملونقل تجاری بینالمللی طراحی شود، اما راهاندازی این نوع حملونقل بهلحاظ امنیتی برای کشور ما امکانپذیر نبود، چرا که شاید برخی الزامات مهمتر که مربوط به امنیت و سیاستگذاری در این عرصه میشود، نگذارد که حملونقل هوشمند در همه ابعاد در کشور عملیاتی و پیادهسازی شود، چرا که باتوجه به شرایط فعلی کشور، اجازه شفافسازی در همه ابعاد از سوی دستگاهها بالادستی داده نمیشود، در واقع الزامات امنیتی یکی از دستاندازهای توسعه حملونقل هوشمند است که برای پیشگیری از رخدادهای نامطلوب احتمالی ناگزیر به تبعیت از آن هستیم.

نبود زیرساختهای لازم

وی در ادامه بااشاره به نبود زیرساختهای لازم در توسعه برخی فناوریهای مورداستفاده در حملونقل هوشمند که از دلایل اصلی توسعهنیافتگی کشور در این زمینه است، خاطرنشان کرد: در برخی موارد هم زیرساخت موجود اجازه پیادهسازی برخی رویکردهای هوشمندسازی را نمیدهد، نظیر ارتباط خودرو با خودرو یا خودرو با زیرساخت که در بیشتر کشورهای توسعهیافته راه افتاده است. کارشناسان در معاونت علمی برای توسعه حملونقل هوشمند با پایش تمامی امکاناتی که در کشورهای توسعهیافته بهراه افتاده است، با واقعبینی نسبت به شرایط و امکاناتی که زیرساختهای موجود میدهد، در تلاش برای توسعه حملونقل هوشمند در کشور هستند. بر همین مبنا براساس یک برنامه کوتاهمدت چندساله در راستای اجرایی کردن آن هستیم.

اجرای ۵۰ سامانه

سیار گفت: در بحث شهری، ۵۰ سامانه را در ۸ حوزه مختلف اجرایی، حتی بسیاری از طرحها را تلفیق، ادغام و سبکسازی و بهعنوان سندی که معرف این طرحها است، به نهادهای گوناگون و مرتبط ارسال کردیم. هدف از این کار، ابتدا معرفی زیستبوم حملونقل هوشمند و بعد حمایت از شرکتهای دانشبنیان است. بخشی از حمایتها مادی بوده و چون هیچگاه بخش دولتی وظیفه سرمایهگذاری نداشته است و بیشتر در راستای ایجاد زیرساخت باید در جریان همکاری قرار بگیرد، تلاش بر این است که سرمایهگذار خصوصی وارد این اکوسیستم شود. اهمیت این طرحها آنجایی است که بیشتر باتوجه به تقاضا و نیازهای عمومی طراحی شدهاند و شرکتها در تلاش هستند تا امکاناتی را ارائه دهند که بهطورقطع میدانند در کشور عملیاتی میشوند و با سرمایهگذاری بخش خصوصی و حمایتهای دولتی امکانپذیر است. برای مثال، درباره ایجاد حملونقل اشتراکی برخی شرکتهای دانشبنیان توانستند خودشان خطوطی از حملونقل بهصورت جداگانه در قالب سرویس عمومی هوشمند ایجاد کنند. در این راستا، معاونت علمیوفناوری بهویژه دکتر ستاری پیگیریهای جدی برای توسعه بیشتر این نوع حملونقل در کشور و در کل آن نوع حملونقل هوشمندی داشته است که قابلیت اجرایی در کشور را دارد.

هوشمندسازی در حملونقل لجستیک

وی بااشاره به هوشمندسازی در بحث حملونقل لجستیکی افزود: برخی شرکتهای دانشبنیان خدمات حملونقل هوشمند را برای حملونقل بار جادهای راهاندازی کردند. در همین راستا، برخی شرکتهای حملونقل سنتی دستاندازهایی را در راه توسعه این شرکتها ایجاد کردند، اما معاونت علمیوفناوری ریاستجمهوری با حمایت همهجانبه، باعث پیشرفت توسعه قابلقبول این شرکتها تا به امروز شده است و روزانه ۷ هزار بار در بستر حملونقل هوشمند لجستیکی جابهجا میشود. در کنار آن، بحث رگولاتوری بار در بحث حملونقل هوشمند تعریف شد. در این مسیر یک سیستم یکپارچه با کد یکتا اطلاعات بار و راننده در اختیار کاربران قرار داده میشود و این سامانه با حمایت معاونت علمی در حال توسعه و گسترش است. پهپاد هوشمند پلیس هم از دیگر امکاناتی است که موجب پیشگیری جدی از تخلفات میشود.

سیار گفت: داشتن برنامه بلندمدت از سوی شرکتهای دانشبنیان مهمترین رویکرد توسعه حمل و هوشمند در یک شهر است. برهمین اساس، بهطورمعمول از شرکتهایی حمایت میشود که دارای یک برنامه مدون برای پیادهسازی ایدههایشان هستند، بنابراین با یک رویکرد آیندهنگری به حمایت از شرکتهای دانشبنیان در عرصه حملونقل هوشمند میپردازد.

سخن پایانی

امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات بهعنوان عمدهترین محور تحول و توسعه در جهان منظور شده و دستاوردهای ناشی از آن از قبیل تجارت و آموزش الکترونیک و ... بهطورقابلتوجهی در جوامع بسط پیدا کرده است. اما مطالعات مختلف در زمینه توسعه فناوری اطلاعات، نشان میدهد، بهطورکلی پیشرفتهای انفرادی و توسعه پراکنده در این زمینه موفق نبوده، به همین جهت بیشتر کشورهای پیشرفته، توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات را از طریق برنامههای جامع در قالب شهرهای الکترونیکی و هوشمند دنبال میکنند.

 


نویسنده:
کپی لینک کوتاه خبر: https://smtnews.ir/d/4jeb8p