بررسی عملکرد بازار سرمایه در هفته اخیر حکایت از آن دارد که این بازار با رونق کافی روبه‌رو نبوده و نمای کلی بازار در این روزها قرمز بوده است. با این‌ وجود بسیاری از فعالان بازار این ریزش را منطقی و اصلاح کلی شاخص پس از یک دوره صعود می‌دانند. علاوه‌براین انتشار خبری مبنی بر توافق میان ایران و عربستان در روز جمعه نیز بر عملکرد بازار سرمایه اثرگذار بود. عملکرد بازار سرمایه به‌شدت تحت تاثیر ریسک‌های سیاسی است، اما این توافق در کوتاه‌مدت جدالی میان صنایع ریالی و دلاری بورس ایجاد خواهد کرد. به‌دنبال انتشار خبر یادشده شاهد افت قابل‌توجه بهای دلار در بازار آزاد بودیم، اما روند ریزشی در بازار سرمایه محدود بود؛ تا جایی که بسیاری از فعالان و کارشناسان بازار از آن باعنوان اصلاح نماگر یاد می‌کنند. بی‌تردید اجرای این قرارداد و بهبود تعامل میان ایران و سایر کشورها، در گام نخست و برای کوتاه‌مدت زمینه افت ارزش شاخص را فراهم می‌کند، اما این افت ادامه‌دار نیست، چراکه در نهایت به بهبود شرایط سرمایه‌گذاری و فروش صنایع بورسی منتهی می‌شود؛ در نتیجه می‌توان به بهبود عملکرد بازار در سایه بهبود شرایط سیاسی و اقتصادی کشور امید داشت.

عملکرد بورس زیر ذره‌بین

نگاه کلی به عملکرد بازار سرمایه در هفته جاری حکایت از اصلاح بازار دارد. شاخص کلی بازار در معاملات روز نخست این هفته افت ۸۴۵ واحدی را از آن خود کرد و به سطح یک‌میلیون و ۸۱۶ هزار واحد رسید. جریان خروج پول ابتدایی از بازار سهام در این روز تا انتهای معاملات ادامه‌دار بود و حقیقی‌ها ۵۳۰ میلیارد تومان پول از بازار سهام خارج کردند. سرانه خرید حقیقی‌ها که در ابتدای معاملات از سرانه فروش آنها بیشتر بود در اواسط بازار تغییر جهت داد و درنهایت سرانه فروش ۲۶.۱ میلیون تومانی و سرانه خرید ۲۵.۵ میلیون تومانی از حقیقی‌ها به ثبت رسید. بازار سهام در روز یکشنبه، ۲۱ فروردین نیز با فشار فروش سنگینی کار خود را آغاز کرد و بدین ترتیب شاخص کل نیز به یک‌میلیون و ۷۸۳ هزار واحد رسید. در ادامه معاملات بورس تهران در روز دوشنبه با افت همراه شد و نماگر کلی بازار در ارتفاع یک‌میلیون و ۷۸۱ هزار و ۶۲۶ واحد ایستاد. جریان خروج پول حقیقی از بازار سهام در این روز نیز ادامه‌دار بود. البته از شدت این روند در مقایسه با روزهای گذشته کاسته شده است.

واکنش هیجانی، ادامه‌دار نیست

مهدی سوری، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: نبود اطمینان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که روند فعالیت بازار سرمایه ما را تحت تاثیر قرار داده است. در چنین شرایطی انتشار اخبار سیاسی یا اقتصادی به بروز واکنش‌های هیجانی در بازار منتهی می‌شود و عملکرد بورس را تحت تاثیر منفی قرار می‌دهد. وی افزود: تعیین نرخ دلار موثر شرکت‌های بورسی همچنان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اثرگذار بر عملکرد بازار سرمایه است. کشور ما همواره در سال‌های گذشته با نوسانات ارزی در چالش بوده، اما این نوسانات در سال‌های اخیر شدت گرفته‌اند. در چنین شرایطی دولت‌ها در سیاستی اشتباه اقدام به سرکوب قیمت دلار رسمی می‌کنند. همین موضوع بر سودآوری صنایع اثرگذار است. به‌عنوان‌مثال در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های بورسی نیازهای ارزی خود را با دلار بازار آزاد تامین می‌کنند. علاوه ‌بر این بهای بسیاری از خدماتی که این صنایع دریافت می‌کنند از نرخ دلار آزاد و انتظارات تورمی، تاثیر می‌گیرد. با‌وجود مسائل یادشده فروش شرکت‌های موردبحث با تکیه ‌بر قیمت دلار نیمایی انجام می‌شود. در چنین شرایطی سودآوری صنایع به‌شدت تحت تاثیر منفی قرار می‌گیرد و کاهش می‌یابد. سوری گفت: چنانچه دلار موثر بر عملکرد شرکت‌ها در حال حاضر حدود ۳۵ هزار تومان لحاظ شود، موقعیت قیمتی و ارزشی بازار سرمایه مثبت ارزیابی می‌شود، اما چنانچه دلار موثر شرکت‌ها در سال آتی برابر ۴۵ هزار تومان در نظر گرفته شود، سرمایه‌گذاری در بورس به‌شدت متاثر خواهد بود. وی افزود: در روزهای گذشته اخباری درباره توافق میان ایران و عربستان منتشر شد. چنانچه این توافق اجرایی شود و مبادلات تجاری ایران در سطح بین‌المللی بهبود یابد، اثرات مثبتی روی عملکرد شرکت‌ها خواهد داشت؛ در درجه نخست هزینه‌های نقل‌وانتقال کالا و پول کاهش خواهد یافت و دوم اینکه حضور کالاهای صادراتی در بازار جهانی، تسهیل می‌شود. این کارشناس بازار سرمایه گفت: توافق ایران و عربستان برپایه منافع مشترک با چین بنا شده است؛ بنابراین امید می‌رود توافق موردبحث پایدارتر باشد. در گذشته جلساتی برای شکل‌گیری این توافق انجام شد اما در نهایت به نتیجه نرسید، اما این توافق در بستر جدید و با تکیه‌بر منافع اقتصادی حاصل‌ شده، این در حالی است که پایدارترین توافقات بین‌المللی با تکیه‌بر منافع اقتصادی حاصل می‌شوند؛ در نتیجه این توافقات به برقراری آرامش بیشتر در منطقه کمک می‌کند. علاوه‌براین ریسک‌های سیاسی و تجاری ایران و عربستان را کاهش می‌دهد. در همین حال به کاهش بودجه‌های امنیتی و نظامی کشور منتهی می‌شود و در ادامه می‌توان به بهبود تعاملات میان ایران و سایر کشورها نیز امید داشت. این کارشناس بازار سرمایه گفت: چین منافع اقتصادی قابل‌توجهی را در ارتباط با ایران و همچنین عربستان تعریف کرده است. این کشور در تعامل با کشورهای اروپایی نیز منافع قابل‌توجهی را از آن خود می‌کند؛ بنابراین امید می‌رود مسیری که آغازشده به بهبود روابط میان ایران و سایر کشورها منتهی شود.

وی در پایان گفت: باوجود تمام نقاط قوتی که به آن اشاره شد، هر متغیر جدیدی می‌تواند آینده بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار دهد؛ بر همین اساس نمی‌توان پیش‌بینی جدی و غیرقابل تغییری از عملکرد بورس در سال آتی ارائه داد.

امید، قوی‌تر از ناامیدی

امید پورمحمود، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: بازار سرمایه در یک هفته اخیر تحت تاثیر انتشار خبر مذاکره و توافق میان ایران و عربستان قرار گرفت و به‌دنبال انتشار اخبار یادشده شاهد افت قابل‌توجه بهای دلار در بازار آزاد بوده‌ایم. در چنین موقعیتی بسیاری از فعالان بازار این‌طور گمان می‌بردند که افت یادشده به ریزش قابل‌توجه در بازار سرمایه منتهی شود؛ بااین‌وجود شاهد ریزش قابل‌توجه بورس نبوده‌ایم. افت شاخص کل تالار شیشه‌ای در روزهای گذشته را باید اصلاح بازار پس از یک دوره صعود دانست. در واقع سهام باید دست‌به‌دست شود تا دوباره امکان رشد وجود داشته باشد.

وی افزود: به‌اعتقاد من خلاف روند ریزشی بهای دلار، بازار سرمای در روزهای گذشته، به‌دنبال انتشار اخبار مثبت از بهبود تعاملات میان ایران و سایر کشورها به پیشواز پیشرفت‌هایی که در تالار شیشه‌ای حاصل می‌شود، رفته است. بدون تردید صنایع ریالی از ایجاد چنین تعاملاتی در کوتاه‌مدت، بیشترین تاثیر را می‌پذیرند و همزمان در کوتاه‌مدت شاهد افت محدود ارزش سهام شرکت‌های صادراتی خواهیم بود، اما این روند نزولی ادامه‌دار نیست.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: بهبود تعامل با جهان، مقدمه‌ای برای بهبود چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در سطح جهانی است؛ در نتیجه امید می‌رود مشکلات پیش روی هر نوع توافقی در سطح جهانی مرتفع شود. در چنین بستری صادرات و ارزآوری صنایع نیز بیشتر می‌شود.

وی افزود: در ماه‌های ابتدایی سال آتی، گزارش عملکرد شرکت‌های بورسی منتشر می‌شود. در ادامه نیز شرکت‌ها برای برگزاری مجامع و تقسیم سود آماده می‌شوند. در چنین فضایی بازار برای کسب جهش و سودآوری آماده خواهد شد.

سخن پایانی

در هفته‌های گذشته شاهد روند رو به رشد بهای دلار در بازار آزاد بوده‌ایم که این روند صعودی ارزش دلار به ارتقای سطح انتظارات تورمی و به‌دنبال آن بهبود عملکرد بورس منتهی شد. البته بهای دلار نیمایی نرخ موثر بر عملکرد بورس است. قیمت دلار نیمایی در ماه‌های گذشته و به‌دنبال شدت گرفتن نوسانات نرخ ارز، به‌اجبار پایین نگه ‌داشته شده است. بااین‌وجود روند رو به رشد بهای دلار با تاخیر بر عملکرد بورس اثرگذار است. البته به‌دنبال میانجی‌گری چین در روابط میان ایران و عربستان و حصول توافق میان دو کشور، بهای دلار در بازار آزاد کاهش قابل‌توجهی داشت، اما همچنان قیمت دلار در بازار آزاد به‌مراتب بالاتر از نرخ ارز نیمایی است؛ در نتیجه این افت اثر قابل‌توجهی بر عملکرد بورس نداشت. البته در روزهای گذشته شاهد افت بازار و قرمزپوشی بسیاری از سهم‌ها بوده‌ایم، اما کارشناسان بازار این افت را اصلاح طبیعی می‌دانند که برای مدت‌زمان طولانی ادامه نخواهد یافت؛ در نتیجه در آینده نزدیک باید به رشد دوباره بورس تهران امید داشت.