پنج‌شنبه 09 فروردین 1403 - 28 Mar 2024
کد خبر: 34406
نویسنده: ملیکا انصاری
تاریخ انتشار: 1401/11/10 06:47
درآمدهای حاصل از حقوق گمرکی ۱۵۰ درصد افزایش یافت

چشم امید بودجه ۱۴۰۲ به درآمدهای گمرک

سازمان گمرک به‌مناسبت روز جهانی گمرک، ضمن اعلام عملکرد این سازمان طی یک سال گذشته، به تشریح برنامه‌های پیش‌رو برای توسعه و تسهیل تجارت پرداخت.
چشم امید بودجه ۱۴۰۲ به درآمدهای گمرک

سازمان گمرک بهمناسبت روز جهانی گمرک، ضمن اعلام عملکرد این سازمان طی یک سال گذشته، به تشریح برنامههای پیشرو برای توسعه و تسهیل تجارت پرداخت. در این راستا، محمد رضوانیفر، رئیسکل گمرک خبر از افزایش درآمدهای گمرک از محل حقوق ورودی داده و پیشبینی کرده که این درآمد در سال آینده افزایش داشته باشد. الکترونیکی شدن سیستمهای ابلاغ گمرکی با هدف هوشمندسازی فعالیتهای این سازمان، از دیگر برنامههای اعلامشده برای سازمان گمرک و هریک از این اهداف قابلبررسی است. افزایش درآمدهای گمرک ناشی از تغییر ارز محاسبات گمرکی بوده که این تغییر از ابتدای سال جاری رخ داده است. سنگینتر شدن بار هزینههای تجارت و در نهایت تامین شدن منابع مالی دولت، به مذاق بسیاری از فعالان بازرگانی خوش نیامده و آن را بهعنوان مانع تجارت بهویژه صادرات معرفی کردهاند. هرچند سیاستهای صادراتی طی ۱۰ ماه اخیر تغییرات متعددی را تجربه کردند، اما هیچیک نتوانستند تورم حاصلشده بهدلیل افزایش هزینههای گمرکی را کاهش دهند. حال دولت یکی از محلهای درآمدی مهم خود در لایحه بودجه ۱۴۰۲ را هزینههای گمرکی اعلام کرده که تاثیر این دیدگاه بر تجارت داخلی و خارجی ایران، حائزاهمیت است. از سویی دیگر، تسریع و تسهیل فرآیندهای گمرکی با راهاندازی سامانه هوشمند ابلاغ گمرکی، از دیگر نکات قابلتوجه در اینباره است، چرا که زمانبر بودن و روند بروکراتیک سازمان گمرک، یکی از ایرادات عنوانشده در سازکار این سازمان از سوی فعالان تجاری محسوب میشود. صمت در این گزارش، در گفتوگو با کارشناسان و فعالان تجاری به بررسی تاثیر هزینههای گمرکی و ایرادات سازکار این سازمان بر تجارت داخلی و خارجی پرداخته است.

برنامههای گمرک برای ۱۴۰۲

محمد رضوانیفر، رئیسکل گمرک گفت: درآمدهای گمرک از محل حقوق ورودی رشد ۱۵۰ درصدی داشته است. این آمار بهاستثنای درآمد ورودی خودرو است که بهزودی از آن محل نیز درآمدهای پیشبینیشده، محقق خواهند شد. بهگزارش ایرنا، رضوانیفر با بیان اینکه از ابتدای امسال تاکنون از ۸ هزار و ۸۰۰ کد تعرفه، حدود ۵ هزار و ۲۰۰ تعرفه فعال داشتیم، تصریح کرد: امسال ۷۵ هزار میلیارد تومان وصولی ارزشافزوده و ۶۰ هزار میلیارد تومان هم درآمد از محل حقوق ورودی خواهیم داشت. در بودجه سال آینده، ۸۷ هزار میلیارد درآمدهای گمرکی از محل سایر کالاها جز خودرو پیشبینی شده و بهنظر این هدفگذاری قابلیت تحقق خواهد داشت. در لایحه بودجه سال آینده، ۸ حکم درباره گمرک وجود دارد که با انجام اصلاحات و کاهش ابهام در آنها و رفع چالشها امیدواریم تحقق بودجه سال آینده را به قطعیت برسانیم. رئیس کل گمرک در ادامه اظهار کرد: برای تبدیل شدن گمرک به سازمانی چابک و هوشمند، برنامهای عملیاتی تدوین شده است و متعهد شدهایم تا سال آینده گزارش ۱۰۰ درصدی تحقق این برنامه را به مردم گزارش کنیم. نخستین محور تغییرات، تحول در سامانهها و هوشمندسازی فعالیتهای گمرک است و اتصال به سامانه جامع تجارت از جمله فعالیتهای مربوط به این بخش بهشمار میرود. رضوانیفر تصریح کرد: توانمندسازی نیروی انسانی و توسعه آموزش و امور رفاهی، محور دیگر برنامههای گمرک است و نیازمند مساعدت وزیر برای جذب نیروهای جدید نیز هستیم. رئیس کل گمرک با بیان زمانبر بودن فرآیندهای رسیدگی به پروندههای تجاری گفت: با الکترونیکی شدن سیستمهای ابلاغ گمرکی، فرآیندهای رسیدگی به امور کوتاهتر میشود. سال آینده تمرکز سازمان گمرک بر تحول سامانههای گمرکی است و سیستمهای ابلاغ گمرکی در زیرمجموعه سامانه جامع گمرکی رونمایی خواهند شد. گمرک جمهوری اسلامی ایران در راستای تکالیف قانون بودجه بهدنبال تسریع و تسهیل در فرآیندهای گمرکی است. توسعه امکانات فیزیکی محور دیگر برنامههای ما است و با توجه به قدمت فضاهای در اختیار گمرک، این فضاها نیازمند نوسازی امکانات و ابنیه هستند.

هدف، تامین منابع مالی دولت است

یدالله صادقی، رئیس اسبق سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران در گفتوگو با صمت، ابتدا به پیشبینی گمرک برای افزایش درآمدهای این سازمان از محل تعرفهها در سال پیشرو اشاره کرد و گفت: ابتدای امسال، ارز ترجیحی از محاسبات گمرکی حذف شده و با جایگزینی نرخ ارز تسعیر، هزینههای تولید و تجارت افزایش یافته است. افزایش درآمدهای حاصل از تعرفههای گمرکی نیز به این منظور رخ داده و حال سازمان گمرک پیشبینی کرده درآمدهای این بخش در سال پیشرو افزایش داشته باشد. برخی کارشناسان، اقدامات مذکور را در راستای واقعی شدن نرخ ارز و کالاها میدانند، اما از سویی، باید در نظر داشت، شکلگیری تورم برای تولیدکننده و مصرفکننده، یکی از نتایج جدی افزایش هزینههای تعرفههای گمرکی است. وی ادامه داد: در حال حاضر بهدلیل وجود تحریمها علیه ایران، نمیتوانیم از تمامی ظرفیتها آنطور که باید و شاید استفاده کنیم، از اینرو همافزایی در تولید رشد سیستماتیک تولید صادراتمحور تا به امروز در کشور شکل نگرفته و با عدمکارآیی تولید و تجارت مواجهیم. در این میان، هر سیاستی که بهجای کمک به رفع این ناکارآمدی، مشکلات و موانع تجارت را افزایش دهد، نامناسب است و آن را نمیتوان مثبت ارزیابی کرد. این کارشناس تجاری خاطرنشان کرد: تغییر نرخ ارز محاسبات گمرکی و همچنین اجرای سایر تحولات در راستای افزایش هزینههای گمرک برای تجارت، در راستای افزایش درآمدهای دولتی برای تامین ردیفهای بودجهای کارآمد است و منابع مالی دولت از این طریق تامین خواهد شد، اما از طرف دیگر، نتایج منفی مهمی را بهدنبال خواهد داشت که نمیتوان نسبت به آنها بیتفاوت بود.

تولد تورم برای تجارت داخلی و خارجی

صادقی در ادامه صحبتهای خود، به اثر تورمی برنامههای دولت طی یک سال اخیر اشاره کرد و گفت: با تغییر ارز محاسباتی تعرفههای گمرکی، در گام نخست، شاهد افزایش هزینههای واردات بودیم که این مسئله بهنوبه خود منتج به کاهش سطح رفاه عمومی و توان تولید شد، چرا که هزینههای تامین مواد اولیه و تجهیزات موردنیاز تولید افزایش یافته و در نهایت نرخ تمامشده کالاها برای مصرفکنندگان و همچنین صادرکنندگان رشد چشمگیری داشته، بنابراین مانعی جدید به موانع و مشکلات بخش تولید، بازار و تجارت خارجی کشور اضافه شده است. حال سازمان گمرک پیشبینی کرده درآمدهای حاصل از تعرفههای گمرکی برای این سازمان و دولت افزایش یابد. وی تصریح کرد: افزایش هزینههای گمرکی در شرایطی مناسب است که از تمام اهرمها و تواناییهای داخلی و خارجی برای توسعه تجارت بهره گرفته شده باشد. این لوازم در کنار یکدیگر، شفافیت اقتصادی را بههمراه خواهند داشت، اما در شرایط فعلی افزایش هزینهها و تغییرات تعرفهای، چنین کارکردی ندارد و بهنظر میرسد سیاستگذار نیز با هدف افزایش شفافیت، هزینهها را افزایش نداده باشد. بهگمان من، تغییر ارز محاسباتی تعرفههای گمرکی و احتمال تغییر مجدد این ارز و افزایش آن، با هدف افزایش درآمدهای دولت است که تبعات مثبتی را بههمراه نخواهد داشت. این کارشناس تجاری خاطرنشان کرد: افزایش نرخ پایه کالاهای وارداتی باعث افزایش تورم داخلی شده است و شاید در ظاهر درآمدهای دولت را رشد دهد، اما در نهایت به ضرر خود دولت خواهد بود، چرا که دولت بزرگترین مصرفکننده است و باید این افزایش هزینهها را در عمل بپردازد. بنابراین نهتنها درآمدهای دولت افزایش نخواهد یافت، بلکه تمامی منابع مالی را صرف تورم ایجادشده خواهد کرد.

تاثیر منفی ناهماهنگی سازمانها بر سامانهها

رئیس اسبق سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران، به خبر الکترونیکی شدن سیستمهای ابلاغ گمرکی با هدف هوشمندسازی فعالیتهای این سازمان واکنش نشان داد و گفت: بهطورکلی متصل شدن سیستمهای دولتی و یکپارچگی سامانهها، شفافیت در عرصههای مختلف اقتصادی و تجار را در پی خواهد داشت، از اینرو کارآیی عوامل و دستگاههای مختلف یک زنجیره را افزایش میدهد. با این وجود، تا به امروز تجربه موفقی در بحث ساماندهی سامانهها و سیستمهای دولتی نداشتهایم؛ نگاه سازمانهای مختلف، جزیرهای بوده و همکاری مناسبی در این راستا شکل نگرفته است. سازمانها و نهادهای مختلف، اطلاعات لازم برای یکپارچگی و همچنین ایجاد ارتباط سیستمی را در اختیار یکدیگر قرار نداده و این یک ضعف در مدیریت کلان است. صادقی ادامه داد: سازمان گمرک اعلام کرده، سال آینده تمرکز این سازمان بر تحول سامانههای گمرکی است و سیستمهای ابلاغ گمرکی در زیرمجموعه سامانه جامع گمرکی رونمایی خواهند شد. این کار نیاز به هماهنگی بالا میان نهادهای مختلف مسئول دارد و این امر مسئلهای جدی است. تا پیش از این، نبود هماهنگی میان سازمانها و دستگاههای مختلف؛ بهعنوان مثال، اختلاف میان وزارت صمت و سازمان گمرک در اجرای سامانه مربوط به قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، سبب شد تا این سامانه بهنتیجه نرسد، از اینرو در کنار طراحی سیستمها و سامانهها باید زمینههای فرهنگی و قوانین تضمینی برای اتصال اطلاعات سازمانهای مختلف به این سامانهها را نیز فراهم کرد.

تغییر مستمر قوانین پایه گمرکی

مسعود دانشمند، فعال بازرگانی در گفتوگو با صمت، نخستین پیامد تغییر نرخ ارز محاسباتی گمرک را بیثباتی فضای تجارت معرفی کرد و در اینباره توضیح داد: یکی از چالشهای تجارت در ایران، نبود فضای باثبات و امن برای فعالیت است. قوانین در سطوح مختلف، طی بازههای زمانی کوتاهمدت تحول داشته و با هر تغییر، هزینههای تجارت افزایش یافته است. یکی از این دست قوانین که به یکباره تصویب شده و طی حدود یکسال اخیر مشکلات مالی را برای فعالان بازرگانی بههمراه آورده، افزایش ۵ برابری نرخ ارز محاسباتی برای تعرفههای گمرکی است. این کار سبب شده تا درآمدهای دولت از محل تعرفهها و عوارض گمرکی افزایش یابد، اما به همان نسبت، مشکلات و چالشهای صادرکنندگان و واردکنندگان هم بیشتر شده است. وی ادامه داد: بهطورکلی، مقررات گمرکی در بازههای زمانی کوتاه تغییرات جدی داشته و صادرکنندگان نمیتوانند برای صادرات کالاها، نگاهی بلندمدت داشته باشند، از اینرو رویکرد سازمان گمرک نسبت به فعالیتهای تجاری را نمیتوان تسهیلگر توصیف کرد و این یک ایراد اساسی در روند مدیریت کلان بخش تجارت است.

بیثباتی پایههای تجارت

دانشمند در ادامه صحبتهای خود، متزلزل شدن پایههای تجارت را ثمره تغییرات قوانین گمرکی معرفی کرد و توضیح داد: در پی تغییر و تحولات پیدرپی و همچنین افزایش هزینهها، صادرکنندگان نمیتوانند تعهدات رسمی و قطعی به کشور مقصد داشته باشند، چرا که هر لحظه ممکن است قوانین گمرکی در رابطه با صادرات کالاها و نظر دولت برای کالاهای مجاز برای صادرات تغییر کند. در این صورت، بازرگان نمیتواند کالاهای وعده دادهشده را با نرخ و حجم از پیش تعیینشده، به کشور مقصد برساند. در نهایت نیز، ایران پایههای محکمی در بازارهای صادراتی نخواهد داشت و سایر کشورها بهراحتی جای ایران را خواهند گرفت؛ این اتفاق در حال رخ دادن است و نمیتوان نسبت به آن بیتفاوت بود. وی ادامه داد: تغییرات قانونی در عرصه تجارت، در رابطه با میزان هزینههای گمرکی نیز رخ داده و این از دیگر موانع تجارت خارجی است. با افزایش هزینههای گمرکی، نرخ تمامشده صادرات افزایش یافته و این مسئله میتواند حتی به زیان صادرکنندگان نیز منجر شود. زمانی که بستر باثباتی برای تجارت وجود نداشته باشد، بهطور طبیعی صادرات کاهش مییابد و بازرگانان، بازارهای تجاری بینالمللی خود را از دست میدهند. تاثیر تغییرات مکرر قوانین و هزینهها بر فعالیتهای صادراتی یکی از مواردی است که دولت همواره به آن بیتوجه است.

سخن پایانی

توسعه تجارت، تنها در بستر مطمئن شکل میگیرد و باید تمام لوازم مربوط به تسهیل آن، در نظر گرفته شود. سازمان گمرک اعلام کرده، پیشبینی میشود درآمدهای این سازمان از محل تعرفههای گمرکی افزایش یابد. بهنظر میرسد این پیشبینی، در راستای امیدواری به توسعه تجارت خارجی نیست و تنها تامین منابع مالی موردنیاز دولت در نظر گرفته شده است. کارشناسان بر این باور هستند که سنگینتر کردن بار هزینه تجارت، نهتنها سبب توسعه این بخش نخواهد شد، بلکه سهم ایران از بازارهای بینالمللی را کمتر خواهد کرد.

 


نویسنده:
کپی لینک کوتاه خبر: https://smtnews.ir/d/4beazv