مجموعه‌های دانش‌بنیان بر پایه بهره‌مندی از دانش روز تاسیس‌شده‌اند و فرصتی برای توسعه عملکردی صنایع را فراهم می‌کنند. سال جاری از سوی رهبر معظم انقلاب باعنوان «تولید، اشتغال‌آفرین و دانش‌بنیان» نام‌گذاری شده است. بنابراین در سال جاری بهره‌مندی از ظرفیت مجموعه‌های دانش‌بنیان موردتوجه سیاست‌گذاران قرار گفته است. تکیه‌بر توان این مجموعه‌ها فرصتی را برای رفع کمبودهای دانشی و فناوری در حوزه معدن و صنایع وابسته به آن فراهم می‌کند. بخش معدن و صنایع معدنی در طول سال‌های گذشته با تکیه‌بر ظرفیت‌های داخلی توسعه‌یافته و سرمایه قابل‌توجهی نیز جذب آن شده است. بااین‌وجود محدودیت‌هایی ازجمله در حوزه تکنولوژی، فناوری و دانش در این بخش به چشم می‌خورد. رفع این محدودیت‌های دانشی به الزاماتی نیاز دارد که ازجمله آنها می‌توان به سرمایه‌گذاری، توجه به توان شرکت‌های دانش‌بنیان و همکاری نهادهای دولتی با شرکت‌هایی که در حوزه دانش فعالیت می‌کنند، اشاره کرد.

ضرورت جهش تولید دانش‌بنیان

رئیس هیات عامل ایمیدرو، بر استفاده از روش‌های خلاقانه و متنوع برای تسهیل حضور شرکت‌های دانش‌بنیان تاکید کرد. به گزارش روابط عمومی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، وجیه‌اله جعفری در جلسه بررسی عملکرد "قانون جهش تولید دانش‌بنیان" تصریح کرد: با توجه به اقداماتی که مجموعه ایمیدرو و شرکت‌های زیرمجموعه و تابعه از سال‌های گذشته آغاز کرده‌اند، امروزه شرایط ایجاد تحول در بخش معدن و صنایع معدنی فراهم‌شده است.

وی افزود: بااین‌حال باید از نگاه سنتی گذشته فاصله بگیریم تا بتوانیم مواردی همچون تحول در بهره‌وری، ارتقای دانش و رفع نیازهای فناورانه معدن و صنایع معدنی را با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان محقق کنیم.

جعفری با اشاره به اینکه سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی، راهبری و مدیریت را بر عهده دارد، افزود: در این مسیر نگاه بنگاه‌داری نداریم و تلاش ما این است که از فرصت ایجادشده برای جریان‌سازی به نفع ارتقای دانش معدن و صنایع معدنی استفاده کنیم به‌گونه‌ای که این فعالیت‌ها به محصول یا خدمات تبدل شود.

وی ادامه داد: تأمین برق و گاز به‌عنوان چالشی در تابستان و زمستان کشور مطرح است درحالی‌که عدم النفع این امر نه‌تنها به تولیدکننده که به تنظیم بازار و مصرف‌کننده هم سرایت کرده است؛ ازاین‌رو ایمیدرو به‌کارگیری فناوری‌های نوین در کاهش مصرف انرژی را در صدر اولویت‌بندی‌های خود قرار داده است.

رئیس هیات عامل ایمیدرو با بیان اینکه قانون، به‌اندازه کافی مسیر را فراهم کرده است، گفت: ارزبری شاخصی است که می‌تواند همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان را تقویت کند هرچند در این بخش دستاوردهایی داشته‌ایم و باید بیش‌ازپیش موردتوجه قرار گیرد.

جعفری تاکید کرد: تعریف و اجرایی کردن مدل و چارچوب همکاری‌ها با این شرکت‌ها به‌طوری‌که محدودیت ایجاد نکند و همچنین مستمر باشد از اولویت بالایی برخوردار است.

تشویق بخش خصوصی

حسام مقدمعلی معاون طرح‌های توسعه معادن و صنایع معدنی ایمیدرو نیز در این نشست، خواهان پذیرش ریسک به‌عنوان بخشی از اقدامات پژوهشی شد و گفت: همکاری با دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان نیازمند پذیرش ریسک در پژوهش و اقدامات نوآورانه است که این امر می‌تواند به تشویق شرکت‌های خصوصی برای همکاری با بخش معدن و صنایع معدنی بینجامد. بااین‌وجود باید خاطرنشان کرد که پذیرش چنین ریسکی می‌تواند به بهبود عملکرد صنایع منتهی شود.

 تعیین ۵ راهبرد و ۲۳ برنامه عملیاتی

غلامرضا ملاطاهری مدیر آموزش، پژوهش و فناوری ایمیدرو نیز با ارائه گزارشی از مراحل اجرای قانون جهش تولید دانش‌بنیان ارائه کرد و گفت: در این مسیر ۵ راهبرد و ۲۳ برنامه عملیاتی تعریف و سپس به شرکت‌های زیرمجموعه و تابعه ابلاغ کرده‌ایم.

وی افزود: جزییات این برنامه‌ها را موردبررسی قرار داده‌ایم و برای هر بخش مسئولی تعیین‌شده است. ملاطاهری با اشاره به اینکه شرکت‌های زیرمجموعه و تابعه همکاری مناسبی در تهیه گزارش فوق داشته‌اند، تصریح کرد: مجموعه گزارش فوق در اختیار شورای راهبری فناوری‌ها و تولیدات دانش‌بنیان قرارگرفته که پس از تأیید از سوی آن نهاد، اجرایی خواهد شد. وی یادآور شد: فهرست اقلامی که ارزبری بالایی دارند (ازجمله انواع زغال‌ها و الکترودها، فروآلیاژها و...) تهیه و به‌روز شده است. ملاطاهری تاکید کرد: در نظر داریم مجموعه اقدامات خود در حوزه دانش‌بنیان‌ها را به‌صورت فرآیند تبدیل کنیم که مسیر اجرای برنامه‌های این بخش تسهیل شود.

سخن پایانی

افزایش تولید در حلقه‌های مختلف بخش معدن و صنایع وابسته به آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تحقق این هدف به الزامات متعددی نیاز دارد که ازجمله آنها می‌توان به تأمین زیرساخت‌ها اشاره کرد. تأمین انرژی، زیرساخت‌های حمل‌ونقل و همچنین مواد اولیه موردنیاز صنعتگران، مهم‌ترین نیازهایی هستند که مسیر فعالیت صنایع را تسهیل می‌کنند. علاوه بر این انتظار می‌رود مسیر ورود دانش و فناوری‌های نوین به کشور تسهیل شود. البته در طول سال‌های گذشته و تحت تأثیر شرایط کشور، روند ورود فناوری‌های نوین به کشور با ضعف جدی روبرو شده است. در چنین موقعیتی می‌توان با تکیه‌بر توان مجموعه‌های دانش‌بنیان، محدودیت‌های حاکم بر این بخش را مرتفع و زمینه بهبود شرایط عملکردی صنایع را فراهم کرد.