۱۳ تالاب شهرستان پلدختر، از جمله این جاذبه‌های گردشگری هستند، این تالاب‌ها ثبت شده در کنوانسیون رامسر هستند که ۵۰۰ هکتار از زمین‌های منطقه بکر و زیبای «چول»، دامنه شمالی ارتفاعات زاگرس واقع در «کبیرکوه» را به خود اختصاص داده و هر ساله محل بازدید گردشگران داخلی و خارجی هستند.

این تالاب‌ها که به تالاب‌های «ولیعصر» معروف هستند در ۷ کیلومتری جنوب شهر پلدختر واقع و از مهم‌ترین اکوسیستم آبی منطقه و لرستان به شمار می آیند که دارای نیزارهای بکر و زیبا بوده و جانوران آبزی و پرندگان متعددی را در خود جای داده‌اند.

تالاب‌ها در ایران با توجه به تنوع زیاد و قرار گرفتن کشور در مسیر مهاجرت پرندگان از نظر موقعیت جغرافیایی از اهمیت خاصی برخوردارند و در کنوانسیون رامسر این منابع خدادادی مکان‌هایی مانند مناطق پست باتلاقی، آب‌های طبیعی و لجنزارهای فصلی و دائمی را شامل می‌شوند که ممکن است به صورت راکد یا جاری باشند.تالاب‌های پلدختر از آن دسته تالاب‌های «گودالی» با آب‌های راکد هستند که جریان آب آنها از بالا دست به سمت مرکز است و در منطقه خشکی واقع شده اند، مردم منطقه در گویش محلی خود به تالاب‌ها «گوری» می‌گویند.از تعداد ۱۳ تالاب، دو تالاب پلدختر خشک شده و ۱۱ تالاب دیگر دارای آب راکد و فعال هستند که اطراف آنها را تنوع درختان، درختچه‌ها و نیزارها پر کرده و با محصور بودن در بین کوه‌ها چشم انداز بسیار زیبایی به خود گرفته اند.

از طرف دیگر شهرستان پلدختر در جنوبی‌ترین نقطه استان لرستان و هم مرز با استان خوزستان است که به ویژه در اواخر فصل زمستان و اوایل بهار با آب و هوای معتدل رنگ و بوی بهاری بسیار زیبا به خود می‌گیرد.از جمله تالاب‌های پلدختر «تکانه» با عمق پنج متر و پوشیده از نی، «لفانه» با مساحت ۱۰ هکتار و شامل دو تالاب است، لفظ «لفانه» در گویش محلی لری به معنی دو قلو است که این دو تالاب به وسیله تپه‌ای از هم جدا می‌شوند و منبع تأمین آب آنها بارش‌های فصلی است.تالاب «زردابه» با پوشش گیاهی سرخس آبزی و تالاب سیاه به عنوان کوچک‌ترین تالاب شهرستان با پوشش گیاهی نی زیستگاه پرندگان بومی مهاجر است.تالاب «جمجمه» با نام محلی «گوری جمجمه» به معنای «جنبان» است و به دلیل متحرک بودن این نام را به خود گرفته و تالاب «کبود» با مساحت چهار هکتار زیستگاه پرندگان و پوشیده از نی است، تالاب «تاف» یک و دو با پنج هکتار وسعت زیستگاه پرندگان مهاجر و نیزارها و تالاب «گُلم سوزه» و تالاب «پیکه» از جمله تالاب‌های شهرستان پلدختر با زیستگاه پرندگان مهاجر و نیزارها هستند.تالاب «بلمک» در هفت کیلومتری جنوب غربی پلدختر در جوار روستای «ولیعصر»، تالابی فصلی با مساحت ۱۴ هکتار بوده و بزرگ‌ترین تالاب این شهرستان محسوب می‌شود که سالانه بیش از ۱۵ گونه پرنده از پرندگان کمیاب به این تالاب و دیگر تالاب‌های شهرستان مهاجرت می‌کنند، اما متأسفانه بخش زیادی از مساحت این تالاب توسط مردم محل به زمین‌های کشاورزی تبدیل شده است.

زندگی ۴۳ گونه پرنده

علی الشتری نژاد رئیس اداره حفاظت محیط زیست پلدختر در گفت‌وگو با مهر، اظهار داشت: تالاب‌های این شهرستان بر بستر منطقه «چل» ناشی از زمین لغزش «کبیرکوه» در جنوب شهر پلدختر واقع شده اند که بر اثر لغزش «یال» شمالی «کبیر کوه» روی رودخانه «سیمره» با مسدود کردن آن ایجاد شده اند.

وی افزود: مسدود شدن رودخانه باعث نفوذ آب به شکاف‌های آب‌های زیرزمینی شده در نتیجه لایه آبدار سفره زیر زمینی در آن محدوده افزایش یافته و سطح ایستایی آب بالا رفته و به مرور زمان آب به سمت گودی‌های واقع در بستر «چل» هدایت و تالاب‌ها ایجاد شدند.

رئیس اداره حفاظت از محیط زیست پلدختر، افزود: این تالاب‌ها با تغذیه از منابع آبی دیگر تاکنون موقعیت خود را حفظ کرده و عوامل زمین شناختی موجب ایجاد این تالاب‌ها شده است.

الشتری نژاد، گفت: تالاب‌های پلدختر از سال ۱۳۷۲ به عنوان منطقه شکار و صید ممنوع معرفی و تعداد شش رسته، ۱۴ خانواده و ۴۳ گونه پرنده در این تالاب‌ها شناسایی و ثبت و به طور متوسط حدود پنج هزار فرد پرنده آبزی و کنار آبزی در آنها حضور دارند که گونه غالب آنها «چنگر» است.

گونه‌های گیاهی و جانوری پلدختر

وی افزود: پرندگان «کشیم» کوچک، «کشیم» بزرگ، «با کلان»، «حواصیل» خاکستری، «اگرت» بزرگ و کوچک، «گاوچرانک»، «حواصیل» شب، «حواصیل» زرد، «بوتیمار»، «گیلار»، «تنجه»، غاز خاکستری، اردک «ارده ای»، اردک «سرسبز»، اردک «سرخابی»، اردک «تاجدار»، اردک «سیاه کاکل»، «چنگر نوک سرخ»، «چنگراور آسیایی»، «فیلوش»، «آنقوت»، «چوب پا»، «کاکایی»، «دیدومک» و «سلیم‌ها» از عمده پرندگان آبزی و کنار آبزی تالاب‌های پلدختر بوده که دارای اهمیت ملی و بین المللی هستند.

رئیس اداره حفاظت از محیط زیست پلدختر، یادآور شد: «نی»، «زنبق»، «سازو»، «بید»، «جگن اوریارسلام»، «سوروف»، «سرخس آبی»، «سه کوله خاص»، «شبدر آبی»، «علف هفت بند»، «گوشاب شناور» و گیاهان غوطه ور در آب شامل «سراتونیلوم»، «میریوفیلوم» و «جلبک سبز» از جمله گونه‌های علف تالاب‌های پلدختر هستند.

الشتری نژاد، افزود: درختان و گیاهان کنار آبزی تالاب‌های پلدختر ازجمله کنار، کنارک، بادام کوهی، بادامک، گون، یونجه، علف گندمی، علف بافی، ماشک و اپرس هستند.

وی گفت: نی یکی دیگر از پوشش‌های پیرامون این تالاب‌ها است که محلی برای استراحت پرندگان، لانه گزینی و زاد آوری و آشیانه آنها است و از لحاظ ایجاد امنیت و جذب و انباشت کربن جو نیز اهمیت دارند.

رئیس اداره حفاظت از محیط زیست پلدختر، افزود: گونه‌های جانوری دیگری مثل گرگ، شغال، روباه، کفتار، خرگوش، گراز، «خدنگ»، «خارپشت» ایرانی، «تشی»، خفاش لب کوتاه، «شنگ» و جوندگان مثل موش صحرایی خزندگان مثل انواع مارها، مارمولک، «آگاماها»، لاکپشت ها و «جکوها» و نیز دوزیستان مثل وزغ و قورباغه و آبزیانی نظیر کپور ماهی، مارماهی، «پلانکتون‌ها»، «فتیو پلانکتونها»، «بتنوزها»، در تالاب‌های پلدختر زیست کرده یا تحت تأثیر این زیستگاه و دارای ارتباط اکولوژیکی و رابطه متقابل هستند.