نقشه راه توسعه معادن و صنایع معدنی تا سال ۱۴۰۴ ترسیم شد و براساس این نقشه راه سرمایه‌گذاری ۱۶ میلیارد دلاری در بخش معدن و صنایع معدنی تا سال ۱۴۰۴ به تصویب رسید. همچنین براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در این نقشه راه مقرر شد وسعت اکتشاف معادن توسط ایمیدرو تا سال ۱۴۰۴ به ۶۰۰ کیلومتر مربع برسد.
مزیت‌ها و ظرفیت‌های معدن
بخش معدن و صنایع معدنی کشور از مزیت‌ها و ظرفیت‌های بالقوه‌ای برخوردار است که می‌تواند به رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال کمک کند. به همین منظور نیاز بود نقشه راه معدنی تدوین شود تا هر یک از سازمان‌های متولی بخش معدن راهبردها و سیاست‌هایی را برعهده گرفته و آنها را عملیاتی و پیگیری کنند. در همین راستا نقشه راه معدن در قالب برنامه‌ای ۴ ساله از ۹۷ تا ۱۴۰۰ تدوین شد. یکی از سازمان‌های متولی در اجرای برنامه یادشده سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران است. صمت در گفت‌وگو با امیر خرمی‌شاد، معاون برنامه‌ریزی و توانمندسازی ایمیدرو به ابعاد این طرح و کارهای صورت گرفته در راستای تحقق برنامه پرداخته است.
اجرای ۳۳ راهبرد
امیر خرمی‌شاد درباره میزان پیشرفت نقشه راه معادن از سال ۹۷ تاکنون گفت: نقشه راه معدن و صنایع معدنی ۷۲ راهبرد دارد که ایمیدرو مسئول اجرا و پیگیری ۳۳ راهبرد (۴۶ درصد) در بخش معدن و صنایع معدنی است. در راستای اجرای این راهبردها، ۱۴۵ هدف تا افق ۱۴۰۰ مشخص و به‌منظور اجرا و پیگیری به واحدهای مربوطه ابلاغ شد. ضمن اینکه جلسات پایش عملکرد به‌صورت مستمر و ماهانه تشکیل می‌شود که عملکرد این جلسات از نیمه دوم سال ۹۷ تا پایان آذر ۷۶.۳۱ درصد بوده است.
معاون برنامه‌ریزی و توانمندسازی ایمیدرو درباره وظایف محوله به ایمیدرو و سیاست‌های مربوط به این نهاد خاطرنشان کرد: اهداف این مجموعه در سال ۹۷ به‌طور کامل محقق شده و در سال ۹۸ نیز ۲ درصد از اهداف به‌علت تحریم‌ها و وضعیت موجود در کشور محقق نشده که با انجام اقدامات لازم در سال ۹۹ جبران شد.
وی درباره نقاط ضعف و قوت ایمیدرو در اجرای سیاست‌ها گفت: ایمیدرو در تدوین نیازهای آموزشی و اجرای آموزش‌های تخصصی و مهارتی مرتبط با حوزه معدن و صنایع معدنی موفق عمل کرده و در زمینه انتقال دانش و فناوری روز دنیا به‌دلیل شرایط کنونی و تحریم‌ها کمی از برنامه‌های در نظر گرفته عقب‌تر است.
نگاه روشن ایمیدرو
خرمی‌شاد چشم‌انداز اجرای سیاست‌های نقشه راه و انجام وظایف محوله به ایمیدرو تا پایان ۱۴۰۰ را مثبت ارزیابی و تصریح کرد: باتوجه به روند پیشرفت نقشه راه پیش‌بینی می‌شود چنانچه تحریم مانع اجرای کار نشود، در سال ۱۴۰۰ بیش از ۹۸ درصد اهداف نقشه راه که به ایمیدرو سپرده شده محقق شود.
بهره‌گیری از دانش فنی روز دنیا
معاون برنامه‌ریزی و توانمندسازی ایمیدرو با اشاره به ظرفیت‌ها و امکانات روز دنیا در بخش صنایع معدنی گفت: به‌منظور استفاده از ظرفیت و امکانات روز دنیا در بخش صنایع معدنی، برنامه‌های متنوعی تدوین و عملیاتی شده که به‌عنوان نمونه می‌توان به همکاری با شرکت‌های مشاوره‌ای قوی در حوزه فرآوری مواد معدنی، برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی بین‌المللی با حضور اساتید مطرح خارجی و بومی‌سازی دانش و فناوری روز دنیا با استفاده از توان داخلی اشاره کرد.
توانمندسازی نیروی انسانی
خرمی‌شاد درباره اصلاح ساختار و نیروی انسانی در بخش معدن خاطرنشان کرد: از آنجایی که متولی اصلی اصلاح و بهبود ساختار بخش معدن کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت است، ایمیدرو در راستای توانمندسازی و بهبود این بخش اقداماتی را انجام داده که می‌توان به اجرای آموزش‌های کاربردی و عملی در راستای توانمندسازی نیروهای سطوح کارگری، تکنیسین‌ها و کارشناسان و ایجاد ارتباط آزمایشگاهی با مراکز تحقیقاتی وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت اشاره کرد. همچنین اصلاح ساختار و تقویت مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی، افزایش سرمایه و اصلاح ساختار نیروی انسانی صندوق بیمه از دیگر اقدامات صورت گرفته در این حوزه است. در این بین توانمندسازی نظام مدیریت تحقیق و توسعه در واحدهای تابعه ایمیدرو و بنگاه‌های بخش خصوصی و ارتقای سطح استانداردهای آزمایشگاهی را نباید از قلم انداخت.
همکاری تنگاتنگ با بخش خصوصی
وی درباره تعامل و همکاری ایمیدرو در برگزاری جلسات مستمر با بخش خصوصی گفت: ایمیدرو هم در زمان تدوین نقشه راه بخش معدن و صنایع معدنی و هم در زمان پیاده‌سازی آن جلسات متعددی با حضور بخش خصوصی برگزار کرده است. ضمن اینکه عمده سیاست‌های تدوین شده در نقشه راه، برگرفته از مشکلات بخش خصوصی و در راستای برطرف کردن آنها تدوین شده است.
جلسات دوره‌ای نیز با نمایندگان بخش خصوصی، به‌منظور بهبود و ارتقای بخش معدن و صنایع معدنی در ایمیدرو برگزار می‌شود. معاون برنامه‌ریزی و توانمندسازی ایمیدرو به سیاست این سازمان در واگذاری معادن و طرح‌های معدنی به بخش خصوصی در راستای نقشه راه معدن اشاره و خاطرنشان کرد: ایمیدرو بیش از ۴۰ معدن و طرح را طی سال‌های گذشته، از طریق روش‌های قانونی تعیین‌شده به بخش خصوصی واگذار کرده که از جمله آنها می‌توان به پتاس خور و بیابانک، پلایایی میانی، ترود و مهرجان، میشدوان، آنومالی شمالی فلات مرکزی، معادن زغال‌سنگ ناحیه طبس، معدن کوه دم، معدن هیرد، گلمنده و بسیاری از محدوده‌های اکتشافی در اختیار اشاره کرد.
تغییر نگاه جامعه به معدن
خرمی‌شاد حرکت به سمت فرهنگ‌سازی و تغییر نگاه جامعه به حوزه معدن را یکی از سیاست‌های محوله به ایمیدرو در اجرای نقشه راه دانست و گفت: در بخش توریسم معدنی ایمیدرو اقدامات مهمی در مجتمع پتاس خور و بیابانک و سپس در معدن انگوران به اجرا گذاشته شد. ضمن اینکه در راستای فرهنگ‌سازی نیز می‌توان به برگزاری نشست‌های تخصصی در زمینه معدن و صنایع معدنی، ساخت فیلم‌های ۳ تا ۷ دقیقه‌ای، تولید اینفوگرافی، ویژه‌نامه‌های الکترونیکی، طراحی پوستر و میزگردهای تخصصی و انتشار اخبار در رسانه‌ها و برگزاری بازدیدهای اصحاب رسانه اشاره کرد که در این بخش نیز رشد چشمگیری اتفاق افتاده است.
حمایت از دانش‌بنیان‌ها
معاون برنامه‌ریزی و توانمندسازی ایمیدرو به نقش حمایتی این سازمان از شرکت‌های دانش‌بنیان اشاره کرد و افزود: فعالیت‌های این سازمان در این بخش بسیار گسترده بوده که به شرح زیر است:
- طراحی و برگزاری جشنواره ایده‌های برتر دانش‌بنیان(۲ دوره در ۲ سال متوالی) و پیگیری حمایت از آنها.
- برگزاری جلسه با معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در زمینه حمایت مالی و معنوی از ثبت و بومی‌سازی فناوری‌های ایجادشده.
- حمایت از پتنت‌هایی که در قالب پروژه‌های مشترک ایمیدرو با بخش خصوصی و دانشگاه‌ها ایجاد شده است.
- برگزاری نشست‌های هم‌اندیشی در قالب سمینار و همایش که سالی ۲ مرتبه انجام می‌شود.
- ایجاد مرکز نوآوری بخش معدن و صنایع معدنی (ایمینو) با هدف حمایت از استارت‌آپ‌های معدنی که در آن اقداماتی از جمله جمع‌آوری ایده‌های استارت‌آپ‌های معدنی، ایجاد بستر لازم برای شکل‌گیری و شتاب‌دهی به آنها، توسعه ایده‌ها و تبدل آن به کسب‌وکار و ایجاد مرکز فناوری (ایمینو) انجام می‌شود.
ارتقای دانش فنی مدیران
معاون برنامه‌ریزی و توانمندسازی ایمیدرو به ارتقای دانش فنی مدیران و متخصصان صنایع معدنی در اجرای نقشه راه اشاره کرد و افزود: عملکرد این سازمان در برگزاری دوره‌های آموزشی بسیار چشمگیر بوده است. دوره‌های آموزشی برای مدیران و کارشناسان حوزه معدن و صنایع معدنی در سال ۹۸ بیش از ۷ برابر سال ۹۷ بوده است. در همین ارتباط این سازمان ۵۷۷ دوره در سطوح مختلف بخش خصوصی برگزار کرده که ۱۶ دوره آن مربوط به آموزش تربیت تکنیسین‌ها در چاله‌زنی و آتش‌باری، استخراج معادن زیرزمینی، استخراج و تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی و آموزش تکنیسین فرآوری بوده است. همچنین برگزاری دوره‌های آموزشی با حضور اساتید خارجی و مطرح بین‌المللی در سال‌های گذشته از عملکردهای موفق این سازمان بوده است.
خرمی‌شاد در پایان به برندسازی محصولات صادراتی صنایع معدنی اشاره کرد و گفت: برخی شرکت‌های صنایع معدنی مانند فولاد مبارکه، ذوب‌آهن اصفهان و شرکت ملی مس از شرکت‌های شاخص دارای برند معتبر در بازارهای داخلی و خارجی به‌شمار می‌روند که باتوجه به توسعه صادرات محصولات صنایع معدنی عملکرد مناسبی از خود در سال ۹۸ برجای گذاشته‌اند و ایمیدرو نیز با انجام اقداماتی به تقویت برند شرکت‌هایی که اقدام به صادرات می‌کنند، پرداخته است.
سخن پایانی...
باتوجه به پیش‌بینی رشد اقتصادی دنیا به‌ویژه کشورهای آسیایی و خاورمیانه، مصرف مواد معدنی و محصولات صنایع معدنی در آسیا دارای رشد مناسبی خواهد بود و ظرفیت بالایی به‌منظور توسعه و صادرات محصول وجود دارد. از سوی دیگر توسعه این حوزه از اقتصاد دارای منافع کلانی برای کشورهاست. همچنین برای دستیابی به کاهش وابستگی درآمدهای نفتی می‌توان بر توسعه سرمایه‌گذاری معدنی تکیه کرد چرا که سرمایه‌گذاری در یک واحد معدنی دارای ارزش افزوده بالایی خواهدبود. در همین راستا یکی از اقداماتی که به‌ویژه از سال گذشته با هدف توسعه فعالیت‌های بخش خصوصی و توانمندسازی این بخش مورد تاکید واقع شده، تشکیل کنسرسیوم در حوزه‌های مختلف است. این کنسرسیوم‌ها حوزه‌های تولید محصولات معدنی و صنایع معدنی، اکتشاف، تجهیزات و توسعه صنایع فلزی در سواحل جنوبی را در بر گرفته‌اند.